Interpretacja indywidualna z dnia 13 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.809.2022.3.AMA

Prawo do zastosowania preferencyjnej stawki 0% dla świadczenia usług zakwaterowania obywateli Ukrainy; prawo do odliczenia od wydatków.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest:

-   nieprawidłowe w kwestii czy podatnik wystawiając fakturę VAT dla Starostwa Powiatowego w (…) będącego Jednostką Samorządu Terytorialnego za pobyt osoby uchodźczej ma prawo do stosowania preferencyjnej stawki VAT 0%,

-   prawidłowe w kwestii prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 października 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 31 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w kwestii:

-czy podatnik wystawiając fakturę VAT dla Starostwa Powiatowego w (…) będącego Jednostką Samorządu Terytorialnego za pobyt osoby uchodźczej ma prawo do stosowania preferencyjnej stawki VAT 0%,

-prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 21 listopada 2022 r. i 29 listopada 2022 r. oraz pismem z 11 stycznia 2023 r.

 Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Firma (…) prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie prowadzenia pensjonatu. W związku z niskimi obrotami spowodowanymi Covid-19 i wybuchem wojny na Ukrainie oraz chęciom pomocy uchodźcom zawarła umowę ze Starostwem Powiatowym w (…) reprezentowanym przez Starostę (…) na pobyt uchodźców. Pierwsi uchodźcy przybyli 2 marca 2022 roku. Uchodźcy rozlokowani są w pensjonacie prowadzonym przez podatnika oraz w innych obiektach, które świadczą usługi jako podwykonawcy. Po zakończonym miesiącu Podatnik wystawia fakturę VAT do starostwa powiatowego za pobyt uchodźców ze stawką VAT 0%. Od podwykonawców otrzymuje faktury ze stawką VAT 8% lub zwolniony. W związku z tym, że podatnik dokonuje sprzedaży z zastosowaniem stawki VAT 0% dokonuje odliczenia VAT naliczonego od podwykonawców, którzy są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:

a)Czy jest Pani czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

b)Na jakiej podstawie Starostwo Powiatowe w (…) zawarło z Panią umowę na realizację usług, proszę wyjaśnić czy umowa została zawarta w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.)?

Zawarto łącznie trzy umowy:

-   (…) z dnia 10.03.2022 obowiązująca od dnia zakwaterowania pierwszej osoby do odwołania polecenia Wojewody (…) z dnia 26.02.2022 jednak nie dłużej niż do dnia 21.03.2022 - na podstawie Polecenia Wojewody (…) z dnia 26 lutego 2022;

-   (…) z dnia 22.03.2022 obowiązująca od 22.03.2022 do odwołania Decyzji Wojewody (…) z dnia 21 marca 2022 jednak nie dłużej niż do 30.06.2022 - na podstawie Decyzji Wojewody (…) z dnia 21.03.2022 w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583);

-   (…) z dnia 24.06.2022 obowiązująca od 01.07.2022 do uchylenia decyzji (…) z dnia 21 marca lub do dnia zaniechania finansowania zadań wynikających z przedmiotowej decyzji - na podstawie Decyzji Wojewody (…) z dnia 21.03.2022 w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 z późn. zm.).

c)Kiedy (dzień, miesiąc, rok) zawarła Pani ww. umowę?

Wszystkie daty przytoczono wyżej w wyjaśnieniach.

d)Jakie są postanowienia tej umowy, w tym m.in. ilu osobom z Ukrainy, zgodnie z umową ma Pani zapewnić pobyt?

Umowa (…) zobowiązuje do:

-zakwaterowania ludności uchodźczej do max. 200 osób,

-organizację wyżywienia dla osób zakwaterowanych,

-zapewnienie opieki socjalnej i psychologicznej dla osób zakwaterowanych.

Umowa (…) oraz (…) zobowiązuje do:

-   zakwaterowania obywateli Ukrainy o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583),

-   zapewnienie całodziennego wyżywienia zbiorowego,

-   zapewnienie środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów,

-   wydawanie zakwaterowanym w obiekcie, przekazanych przez Powiat jednorazowych kuponów wolnej jazdy na przejazd powiatową komunikacją autobusową.

Pierwsza umowa ograniczała przyjęcie do 200 osób, kolejne umowy znosiły to ograniczenie. Podatnik jest dla starostwa swoistego rodzaju koordynatorem do organizacji pobytu osób uchodźczych. W obiekcie przez siebie prowadzonym mogło przebywać 30 uchodźców, pozostali uchodźcy byli zakwaterowani w obiektach, z którymi Pani współpracuje. Pozostałe były zakwaterowane w pozostałych obiektach uprzednio zgłoszonych w Starostwie.

e)Jakie konkretnie usługi świadczy Pani na podstawie ww. umowy?

Podatnik zgodnie z zapisami umowy zobowiązany jest do organizacji zakwaterowania wraz z całodziennym wyżywieniem, zapewnieniu środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów. Zobowiązany jest również do składania codziennych raportów do Starostwa o aktualnej ilości uchodźców będących pod opieką. W związku z tym, że komunikacja publiczna w Gminie (…) jest słabo rozwinięta to często trzeba wykonywać usługi transportu (np. do lekarza czy apteki, Urzędu Gminy), organizację tłumacza, pomoc w podjęciu zatrudnienia, współpraca z wolontariuszami, którzy chcą pomagać uchodźcom.

f)Czy w zamian za świadczone usługi otrzymała/otrzyma Pani określone w umowie wynagrodzenie, jeżeli tak to w jaki sposób zostało ono określone w umowie i kto wypłacił/będzie wypłacał to wynagrodzenie?

Wypłacane jest wynagrodzenie ryczałtowe za każdy osobodzień pobytu osoby uchodźczej. Wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie faktury VAT wystawionej na Starostwo Powiatowe. Wynagrodzenie wypłacane jest na rachunek bankowy podatnika znajdujący się na „białej liście”. Do faktury dołącza się listę zestawienie osób zakwaterowanych.

g)Czy usługi świadczone dla uchodźców z Ukrainy są realizowane na cele związane z Pani działalnością gospodarczą?

Podatnik realizuje zadania wynikające z umowy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

h)Czy złożyła Pani wniosek o świadczenie pieniężne w oparciu o art. 13 ust. 1 w powiązaniu z art. 13 ust. 4 ww. ustawy?

Podatnik nie składał wniosku o świadczenie pieniężne w oparciu o art. 13 ust. 1 w powiązaniu z art. 13 ust. 4 ww. ustawy.

i)Jakie towary i usługi nabywa Pani od kontrahentów będących podwykonawcami?

Generalnie był to „pobyt osoby uchodźczej” - obejmujący zakwaterowanie wraz z całodziennym wyżywieniem. Rzadziej zakupywane było same zakwaterowanie lub samo wyżywienie. Zakupywano również środki czystości i środki higieniczne. Zakupiono również usługi remontowe - naprawa zniszczeń w obiektach. Sporadyczne wydatki na zabawki dla małych uchodźców (traktowane jako opieka socjalno-psychologiczna).

j)Jeżeli nabywa Pani od kontrahentów będących podwykonawcami usługi noclegowe, to czy nabywa je Pani we własnym imieniu i na własną rzecz wyłącznie w celu odsprzedaży?

Nie nabywa Pani od kontrahentów usług noclegowych, nabywa Pani od kontrahentów kompleksową usługę „pobyt osoby uchodźczej” – obejmujący zakwaterowanie wraz z całodziennym wyżywieniem.

k)Czy nabycie towarów i usług od kontrahentów będących podwykonawcami jest związane wyłącznie z wykonywaniem czynności opodatkowanych, proszę odnieść się odrębnie do każdego wydatku?

Nabycie wszelkich towarów i usług od kontrahentów jest związane wyłącznie z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

l)Czy faktury dokumentujące nabycie towarów i usług od kontrahentów będących podwykonawcami są wystawiane na Pani działalność gospodarczą?

Wszystkie faktury od kontrahentów są wystawiane na prowadzoną przez Panią działalność gospodarczą.

Wskazała Pani również, że:

-stara się Pani dobierać podwykonawców w taki sposób aby świadczyli usługę kompleksową, taką jaką jest Pani zobowiązana dostarczyć dla Starostwa;

-w momencie dużego napływu uchodźców i presji ze Starostwa Powiatowego w (…) na przyjmowanie uchodźców była Pani zmuszona korzystać z podwykonawców, którzy nie byli w stanie zapewnić wyżywienia dla osób zakwaterowanych. Wówczas dokonywała Pani zakupu artykułów spożywczych i samodzielnie przygotowywała posiłki, bądź kupowała Pani usługi gastronomiczne na zasadzie cateringu i dostarczała je Pani. Tak aby wywiązać się z zapisów umowy ze Starostwem Powiatowym w (…).

Pytania

1.Czy podatnik wystawiając fakturę VAT dla Starostwa Powiatowego w (…) będącego Jednostką Samorządu Terytorialnego za pobyt osoby uchodźczej ma prawo do stosowania preferencyjnej stawki VAT 0%?

2.Czy podatnik ma prawo do odliczenia VAT naliczonego od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców w naszym kraju?

Pani stanowisko w sprawie

Minister finansów rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych z dnia 3 marca 2022 poz. 531 (Dz.U.2022.531) w korespondencji z rozporządzeniem zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych z dnia 28 czerwca 2022 poz. 1369 (Dz.U.2022.1369) wprowadził preferencyjną stawkę VAT 0% dla podmiotów świadczących usługi na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy dokonywanych na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Taką jednostką jest Starostwo Powiatowe, w związku z tym podatnik ma prawo zastosować stawkę preferencyjną VAT 0%. Podatnik stosując preferencyjną stawkę VAT 0% ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez kontrahentów będącymi podwykonawcami od zakupu towarów i usług związanych z daną transakcją.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest:

-   nieprawidłowe w kwestii czy podatnik wystawiając fakturę VAT dla Starostwa Powiatowego w (…) będącego Jednostką Samorządu Terytorialnego za pobyt osoby uchodźczej ma prawo do stosowania preferencyjnej stawki VAT 0%,

-   prawidłowe w kwestii prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”,

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT,

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT,

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy o VAT,

Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT,

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady – niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności (wynagrodzenie za usługę). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Trzeba również zaznaczyć, że odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność, jako świadczenie wzajemne, może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W wyroku TSUE z 16 września 2021 r. w sprawie C-21/20 wskazano, że zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy VAT, który określa zakres stosowania VAT, podatkowi temu podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. W rozumieniu tego przepisu świadczenie usług dokonywane jest „odpłatnie” tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości wyodrębnionej usługi świadczonej usługobiorcy. Tak jest w przypadku, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 marca 1988 r., Apple and Pear Development Council, 102/86, EU:C:1988:120, pkt 11, 12, 16; z dnia 22 czerwca 2016 r., Český rozhlas, C‑11/15, EU:C:2016:470, pkt 22; a także z dnia 22 listopada 2018 r., MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia, C‑295/17, EU:C:2018:942, pkt 39).

O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy:

-   istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami;

-   wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu;

-   związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.

Ponadto w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT,

Analizując natomiast treść art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, należy zauważyć, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,

Według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT,

Zgodnie z § 10bd ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1696, ze zm.),

Natomiast zgodnie z § 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1369),

Stosownie do § 10bd ust. 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r.,

W myśl § 10bd ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r.,

Według § 10bd ust. 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r.,

Na mocy § 10bd ust. 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r.,

W kontekście przedstawionych we wniosku informacji należy wyjaśnić, że z uwagi na wojnę toczącą się bezpośrednio za granicami Rzeczpospolitej Polskiej ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.).

Art. 1 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi, że:

Ta ustawa specjalna, obok stworzenia szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju pochodzenia i wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza także rozwiązania mające na celu uregulowanie kwestii pomocy udzielanej przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego oraz przez inne podmioty obywatelom Ukrainy.

Odzwierciedleniem tego jest art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, w myśl którego:

Zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa,

Na podstawie delegacji zawartej w art. 13 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w drodze rozporządzenia określił wzór wniosku, zawierający wszystkie enumeratywnie określone przez prawodawcę elementy.

Zgodnie natomiast z art. 12 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa,

Art. 12 ust. 6 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 12 ust. 7 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa,

Zestawienie powyższych przepisów wskazuje, że ustawodawca odmiennie uregulował sytuację dotyczącą wypłaty środków pieniężnych na wniosek podmiotu udzielającego pomocy stanowiącego zwrot poniesionych kosztów (tj. na podstawie art. 13 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa) od sytuacji, w której podmiot zapewniający zakwaterowanie zawiera z jednostką samorządu terytorialnego umowę, na podstawie której będzie wykonywał określone świadczenia na rzecz cudzoziemców z Ukrainy (wsparcie udzielane jest na podstawie art. 12 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa).

Świadczenie, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie stanowi wynagrodzenia za zakwaterowanie i wyżywienie uchodźców. Otrzymane świadczenie ma charakter wtórny do czynności realizowanych nieodpłatnie na rzecz obywateli Ukrainy. Nie występuje zatem zależność pomiędzy wykonanymi na rzecz uchodźców czynnościami a wysokością otrzymywanej kwoty świadczenia.

Natomiast w związku z zawarciem umów z jednostkami samorządu terytorialnego usługodawca będzie wykonywać określone świadczenia związane z zakwaterowaniem i wyżywieniem dla uchodźców z Ukrainy i w zamian za to otrzyma ustalone zgodnie z umową wynagrodzenie. Wynagrodzenie to jest przyznawane konkretnemu podmiotowi w zamian za określoną czynność, tj. zapewnienie zakwaterowania obywatelom Ukrainy.

Zauważyć należy, że art. 12 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa upraszcza jedynie procedury określone ustawą Prawo zamówień publicznych, wyłączając stosowanie przepisów tej ustawy do zamówień niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom z Ukrainy. Zasady opodatkowania środków pieniężnych otrzymanych w związku z realizacją umów zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego pozostają jednak niezmienne.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Prowadzi Pani działalność gospodarczą m.in. w zakresie prowadzenia pensjonatu. Zawarła Pani umowy ze Starostwem Powiatowym w (…) na pobyt uchodźców. Zawarto łącznie trzy umowy:

-   (…) z dnia 10.03.2022 obowiązująca od dnia zakwaterowania pierwszej osoby do odwołania polecenia Wojewody (…) z dnia 26.02.2022 jednak nie dłużej niż do dnia 21.03.2022 - na podstawie Polecenia Wojewody (…) z dnia 26 lutego 2022;

-   (…) z dnia 22.03.2022 obowiązująca od 22.03.2022 do odwołania Decyzji Wojewody (…) z dnia 21 marca 2022 jednak nie dłużej niż do 30.06.2022 - na podstawie Decyzji Wojewody (…) z dnia 21.03.2022 w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa;

-   (…) z dnia 24.06.2022 obowiązująca od 01.07.2022 do uchylenia decyzji (…) z dnia 21 marca lub do dnia zaniechania finansowania zadań wynikających z przedmiotowej decyzji - na podstawie Decyzji Wojewody (…) z dnia 21.03.2022 w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Zgodnie z zapisami umowy zobowiązana jest Pani do organizacji zakwaterowania wraz z całodziennym wyżywieniem, zapewnieniu środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów. Zobowiązana jest Pani również do składania codziennych raportów do Starostwa o aktualnej ilości uchodźców będących pod opieką. W związku z tym, że komunikacja publiczna w Gminie (…) jest słabo rozwinięta to często trzeba wykonywać usługi transportu (np. do lekarza czy apteki, Urzędu Gminy), organizację tłumacza, pomoc w podjęciu zatrudnienia, współpraca z wolontariuszami, którzy chcą pomagać uchodźcom. Uchodźcy rozlokowani są w pensjonacie prowadzonym przez Panią oraz w innych obiektach, które świadczą usługi jako podwykonawcy. Po zakończonym miesiącu wystawia Pani fakturę VAT do Starostwa Powiatowego za pobyt uchodźców ze stawką VAT 0%. Za świadczone usługi wypłacane jest wynagrodzenie ryczałtowe za każdy osobodzień pobytu osoby uchodźczej. Wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie faktury VAT wystawionej na Starostwo Powiatowe. Od podwykonawców otrzymuje Pani faktury ze stawką VAT 8% lub zwolniony. Realizuje Pani zadania wynikające z umowy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Nie składała Pani wniosku o świadczenie pieniężne w oparciu o art. 13 ust. 1 w powiązaniu z art. 13 ust. 4 ww. ustawy.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe wskazać należy, że na podstawie zawartych ze Starostwem umów zobowiązała się Pani do świadczenia usług związanych z organizacją pobytu uchodźców z Ukrainy. Świadczenia te wykonuje Pani w zamian za ustalone zgodnie z umową wynagrodzenie. Zatem istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną przez Panią usługą a otrzymanym świadczeniem.

Tym samym wykonuje Pani odpłatne świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlegające na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wobec powyższego, dokonując odpłatnego świadczenia usług związanych z organizacją pobytu uchodźców z Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, nie znajdą zastosowania przepisy § 10bd ust. 1-5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r. Przepisy te bowiem przewidują stawkę preferencyjną w wysokości 0% do świadczonych usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

W konsekwencji nie jest Pani uprawniona do zastosowania preferencyjnej stawki podatku w wysokości 0% dla świadczonych usług dotyczących pobytu uchodźców z Ukrainy.

W związku z powyższym Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 należy uznać za nieprawidłowe.

W dalszej kolejności Pani wątpliwości dotyczą ustalenia, czy ma Pani prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym,

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy,

Z powołanego art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami, a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni, bądź pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Natomiast w myśl art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy,

Stosownie do art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy,

Z powyższego przepisu wynika, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych. Wyjątek dotyczy jedynie podatników świadczących usługi przewozu osób, kupujących gotowe posiłki dla pasażerów oraz usług noclegowych nabytych przez podatników wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. po nabyciu usługi w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (tj. w związku z tzw. refakturą usługi).

Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje ani pojęcia usług gastronomicznych, ani pojęcia usług cateringowych. Posiłkując się zatem definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN przyjąć należy, że usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany, tj. w restauracji czy innym lokalu. Catering oznacza natomiast dostarczenie przygotowanych posiłków w miejsce wskazane przez zamawiającego, np. do siedziby spółki. W świetle powyższego uznać należy, że catering różni się od usług gastronomicznych.

Pojęcie „usług gastronomicznych” rozumiane jest wąsko. Jego zakres znaczeniowy pokrywa się z tym określonym w art. 6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112; Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, ze zm.) dla „usług restauracyjnych”, które zdefiniowane zostały jako świadczone w lokalu należącym do usługodawcy usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów albo też żywności i napojów stanowić ma przy tym jedynie element większej całości, w której przeważać powinny usługi.

Podobnie wypowiedział się również Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie    C-231/94 Faalborg-Gelting. W powyższym orzeczeniu TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a kiedy ze sprzedażą żywności „na wynos”, t.j. de facto z dostawą towarów. Jak zauważył TSUE, usługa restauracyjna jest rezultatem szeregu czynności, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (np. szatnia), umeblowanie i zastawa stołowa. Osoby, które w ramach wykonywania swojego zawodu pracują w restauracjach, wykonują na rzecz nabywcy posiłków wiele czynności, takich jak nakrywanie do stołu, doradzanie klientowi i objaśnianie szczegółów dotyczących posiłków w menu, podawanie do stołu i sprzątanie po zakończeniu konsumpcji. Usługi restauracyjne charakteryzuje zatem cały zespół cech i czynności, przy czym dostawa posiłku jest jedynie częścią usługi, choć stanowi dominujący element. Zatem należy je klasyfikować dla celów VAT jako świadczenie usług. Jednocześnie TSUE podkreślił, że sytuacja wygląda odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków „na wynos” i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy. Wtedy mamy do czynienia z dostawą towarów (tj. żywności).

Wprawdzie powyższy wyrok dotyczył rozstrzygnięcia kwestii miejsca opodatkowania określonych czynności, jednak zaprezentowany przez TSUE podział na usługi restauracyjne oraz dostarczanie żywności „na wynos” może być pomocny przy ustaleniu rzeczywistego charakteru cateringu. Wyrok ten w pośredni sposób pomaga odróżniać klasyczne usługi gastronomiczne od cateringu, rozumianego jako przygotowanie i dostarczenie żywności we wskazane miejsce.

Usługi restauracyjne i cateringowe, choć bardzo podobne, nie są tożsame. Ich różnice są bardzo istotne z punktu widzenia podatku VAT.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na tezy wynikające z wyroku TSUE z dnia 11 grudnia 2008 r. sygn. C-371/07, w którym stwierdzono miedzy innymi, że nieodpłatne wydawanie posiłków przez przedsiębiorstwo w jego siedzibie, co do zasady służy zaspokojeniu prywatnych potrzeb pracowników, chyba że ma na celu zapewnienie sprawnego i nieprzerwanego przebiegu spotkań służbowych.

W świetle powyższego przyjąć należy, że wyłączenie, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o VAT dotyczy tylko usług gastronomicznych rozumianych jako usługi restauracyjne. Nie obejmuje ono natomiast usług cateringowych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani dla Starostwa Powiatowego w (…) swoistego rodzaju koordynatorem do organizacji pobytu osób uchodźczych. Uchodźcy z Ukrainy rozlokowani są w prowadzonym przez Panią pensjonacie oraz w innych obiektach, które świadczą usługi jako podwykonawcy. Od podwykonawców otrzymuje Pani faktury ze stawką VAT 8% lub zwolniony. Wszystkie faktury od kontrahentów są wystawiane na prowadzoną przez Panią działalność gospodarczą.

Generalnie nabywała Pani od podwykonawców usługi określane generalnie jako „pobyt osoby uchodźczej” - obejmujący zakwaterowanie wraz z całodziennym wyżywieniem. Rzadziej zakupywane było same zakwaterowanie lub samo wyżywienie. Zakupywano również środki czystości i środki higieniczne. Zakupiono również usługi remontowe - naprawa zniszczeń w obiektach. Sporadyczne wydatki na zabawki dla małych uchodźców (traktowane jako opieka socjalno-psychologiczna).

Stara się Pani dobierać podwykonawców w taki sposób aby świadczyli usługę kompleksową, taką jaką jest Pani zobowiązana dostarczyć dla Starostwa. W momencie dużego napływu uchodźców i presji ze Starostwa Powiatowego w (…) na przyjmowanie uchodźców była Pani zmuszona korzystać z podwykonawców, którzy nie byli w stanie zapewnić wyżywienia dla osób zakwaterowanych. Wówczas dokonywała Pani zakupu artykułów spożywczych i samodzielnie przygotowywała posiłki, bądź kupowała Pani usługi gastronomiczne na zasadzie cateringu i dostarczała je Pani.

Nabycie wszelkich towarów i usług od kontrahentów jest związane wyłącznie z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zatem, w zakresie w jakim nabywane towary i usługi mają związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT w postaci organizacji pobytu uchodźców z Ukrainy w okolicznościach opisanych we wniosku, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup tych towarów i usług, innych niż usługi gastronomiczne.

Podsumowując, przysługuje Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur od kontrahentów będącymi podwykonawcami w organizacji pobytu uchodźców.

W związku z powyższym Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Panią opisu sprawy. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Stosownie do art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329, ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.