Interpretacja indywidualna z dnia 11 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1116.2022.1.JK3

Opodatkowania otrzymanej spłaty związanej ze zniesieniem współwłasności.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 grudnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanej spłaty związanej ze zniesieniem współwłasności.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Przedmiotem zniesienia współwłasności jest prawo własności nieruchomości położonej w (…). Nieruchomość tę wraz z bratem M.G. otrzymała Pani w drodze dziedziczenia/testament/ po dziadku J.J. zmarłym 5 marca 2000 r. (każdy po 1/2 części) oraz po babci M.J. zmarłej 29 września 2013 r., która przekazała na mocy testamentu Pani mamie (T.G.), która zmarła 8 maja 2019 r. Na mocy ustawy o dziedziczeniu otrzymała Pani wraz z bratem po 1/2 części po mamie. Przed, w trakcie i po otrzymaniu spadku i załatwieniu wszelkich formalności drugi współwłaściciel nie dostosował się do postanowienia Sądu z 15 października 2020 r. i wszelkimi metodami utrudniał Pani bieżące remonty, załatwianie wszelkich formalności związanych ze zniesieniem współwłasności z wyszczególnieniem lokali oraz umowy o świadczenie usług dostawy na prąd (…), pozbawił Panią prądu oraz wiele innych. Mimo wielu prób polubownego załatwienia spraw, spotkała się Pani z agresją, szantażami, zastraszaniem. Ze względu na zaistniałą sytuację złożyła Pani wniosek do Sądu o zniesienie współwłasności z bratem w ten sposób, że M.G. otrzymuje prawo do nieruchomości, a na Pani rzecz zasądzono spłatę pieniężną Pani części udziału, która jest ekwiwalentna i nie przekracza wartości zbywalnego udziału (1/2) czyli 130.000,00 zł (cała wartość nieruchomości wraz z przynależną działką 260.000,00 zł). Przedmiotem był udział, który nabyła Pani po zmarłych dziadkach, którzy pierwotnie posiadali ją w drodze współwłasności majątkowej - darowizna od roku 1961, którzy zmarli (Pani dziadek w 2000 r., Pani babcia w 2013 r.) oraz części udziału po mamie, która zmarła w 2019 r. Pani mama nabyła po babci w drodze dziedziczenia (testamentu).

Pytanie

1.Czy uzyskana spłata z tytułu zniesienia współwłasności 1/2 udziału, podlega opodatkowaniu PIT od osób fizycznych w przypadku, gdy jest ekwiwalentna (mieści się w wartości wycenionej zbywalnego udziału)?

2.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pyt. 1, w jakiej wartości wystąpi przychód opodatkowany podatkiem PIT od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, uzyskana spłata, mieszcząca się w wartości udziału we współwłasności nieruchomości w związku z dokonaniem zniesienia współwłasności, nie stanowi przychodu, który podlega opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych. W przypadku uznania jednak, że podatek PIT od spadku się należy, to jednak nie podlega opodatkowaniu z uwagi na 5-letni okres od daty nabycia przez Panią, liczonego zgodnie z art. 10 ust. 5, to jest od daty nabycia nieruchomości przez Pani spadkodawcę (częściowo 1961 r., częściowo po babci, która zmarła w 2013 r.).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy:

Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości miało miejsce po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy, a kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159 ze zm.) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5 i art. 10 ust. 7.

W myśl art. 10 ust. 5 ww. ustawy;

W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia. Przy czym, w przypadku odpłatnego zbycia nabytej w spadku nieruchomości istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przedmiotem zniesienia współwłasności jest prawo własności nieruchomości, którą nabyła Pani wraz z bratem. Nieruchomość tę wraz z baratem otrzymała Pani w drodze dziedziczenia (testament) po dziadku zmarłym 5 marca 2000 r. (każdy po 1/2 części) oraz po babci zmarłej 29 września 2013 r., która przekazała na mocy testamentu Pani mamie, która zmarła 8 maja 2019 r. Na mocy ustawy o dziedziczeniu otrzymała Pani wraz z bratem po 1/2 części po mamie. Złożyła Pani wniosek do Sądu o zniesienie współwłasności z bratem w ten sposób, że Pani brat otrzymuje prawo do nieruchomości, a na Pani rzecz zasądzono spłatę pieniężną Pani części udziału, która jest ekwiwalentna i nie przekracza wartości zbywalnego udziału (1/2) czyli 130.000,00 zł (cała wartość nieruchomości wraz z przynależną działką 260.000,00 zł). Przedmiotem był udział w nieruchomości, który nabyła Pani po zmarłych dziadkach, którzy pierwotnie posiadali ją w drodze współwłasności majątkowej - darowizna od roku 1961, którzy zmarli (Pani dziadek w 2000 r., Pani babcia w 2013 r. oraz części udziału po mamie, która zmarła w 2019 r. Pani mama nabyła po babci w drodze dziedziczenia(testamentu).

W świetle art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Stosownie do art. 924 tej ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast na mocy art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1025 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

W myśl art. 1035 ustawy Kodeks cywilny:

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego brzmi:

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Natomiast zgodnie z art. 210 ww. Kodeksu:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Stosownie do art. 211 i art. 212 ww. Kodeksu zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie. W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, ale tylko wówczas, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału.

Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkodawcę. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Na tle przestawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że okres 5-letni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy liczyć od końca 1961 r., tj.: od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie ww. nieruchomości przez Pani dziadka w drodze darowizny oraz od końca 2013 r., tj.: od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie ww. nieruchomości przez Pani mamę.

Ponadto zgodnie z wcześniej powołanym art. 10 ust. 7 ww. ustawy, nie stanowi odpłatnego zbycia, o którym mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

Z opisu sprawy wynika, że otrzymała Pani od brata 130.000 zł, co stanowi dokładnie połowę wartości rynkowej nieruchomości, którą otrzymała Pani w spadku. Zatem spłata otrzymana przez Panią od drugiego spadkobiercy z tytułu zniesienia współwłasności była ekwiwalentna do posiadanego przez Panią udziału nabytego w spadku.

Okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem była nieruchomość nastąpiła ze spłatą, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Jeżeli, stosownie do treści art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, spłata nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z treści wniosku wynika, że w wyniku przeprowadzonego działu spadku otrzymała Pani spłatę, która nie przekroczyła wartości przysługującego udziału w spadku.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego uznać należy, że otrzymanie przez Panią w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności spłaty w wysokości nieprzekraczającej równowartości udziału w nieruchomości, która wchodziła w skład spadku, nie skutkuje dla Pani powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych oraz złożenia zeznania z tytułu otrzymanej spłaty. Zatem rozpatrywanie kwestii wysokości przychodu i zapłaty podatku, w niniejszej sprawie jest bezcelowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

‒z zastosowaniem art. 119a;

‒w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

‒z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).