Wyrok SN z dnia 17 września 2020 r., sygn. II UK 389/18

Zastosowanie art. 43 ustawy zasiłkowej jest możliwe tylko w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, który podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy (art. 48 i 48a ustawy zasiłkowej).

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Bohdan Bieniek

‎SSN Krzysztof Rączka

w sprawie z wniosku M. J. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S. ‎o ustalenie, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 17 września 2020 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 25 lipca 2018 r., sygn. akt V Ua (…),

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie II i III i zmienia wyrok Sądu Rejonowego w S. z dnia 27 lutego 2018 r., sygn. V U (…) w ten sposób, że oddala odwołanie.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 27 lutego 2018 r. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 16 sierpnia 2017 r., którą przyznano ubezpieczonej M. J. zasiłek chorobowy, opiekuńczy i macierzyński liczony od najniższej podstawy wymiaru za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, tj. za październik 2016 r. w kwocie 2.433 zł, co po pomniejszeniu o 13,71% stanowi kwotę 2.099,44 zł. i przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego i zasiłku macierzyńskiego liczonego od podstawy wymiaru wynoszącej 9.897,50 zł oraz zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie tej ustalono, że ubezpieczona od dnia 1 lutego 2013 r. była objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W dniu 1 czerwca 2014 r. dokonała ona zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, którym była objęta do dnia 10 sierpnia 2015 r., tj. do dnia urodzenia dziecka. Ubezpieczona nie wyrejestrowała się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od dnia 11 sierpnia 2015 r. do dnia 8 sierpnia 2016 r. przebywała na zasiłku macierzyńskim, a od dnia 9 sierpnia do dnia 31 sierpnia 2016 r. była niezdolna do pracy. Zwolnienie lekarskie obejmujące ten okres zostało przedłożone organowi rentowemu w dniu 16 sierpnia 2016 r. Dodatkowo w dniu 7 września 2016 r. ubezpieczona opłaciła składki na ubezpieczenie społeczne wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym oraz składką zdrowotną. Tego samego dnia wysłała do organu rentowego deklarację DRA 08/2016 z uwzględnieniem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zwróciła się nadto do organu rentowego z wnioskiem o przywrócenie jej do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 9 sierpnia 2016 r. Ubezpieczona została ponownie objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od dnia 2 września 2016 r., a w odwołaniu od tej decyzji twierdziła, że podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od dnia 9 sierpnia 2016 r., tj. po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Wyrokiem z dnia 24 maja 2017 r., V U (…), Sąd Okręgowy w S. oddalił odwołanie, nie znajdując podstaw do uznania, że ubezpieczona była objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od dnia 9 sierpnia 2016 r. Organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okresy od dnia 9 do dnia 31 sierpnia 2016 r., od dnia 9 września do dnia 15 września 2016 r., od dnia 16 września do dnia 5 października 2016 r. oraz od dnia 28 października do dnia 14 grudnia 2016 r. W dniach od 7 do 26 października 2016 r. ubezpieczona sprawowała osobistą opiekę nad chorym dzieckiem. Pierwotnie organ rentowy odmówił jej prawa do zasiłku opiekuńczego za ten okres, ale później ustalono, że przypadał w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. W dniu 20 maja 2017 r. ubezpieczona urodziła kolejne dziecko i do dnia 18 maja 2018 r. przebywała na zasiłku macierzyńskim. Ostatecznie organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego także za okres od dnia 28 października do dnia 14 grudnia 2016 r.