Ustalanie prawa zleceniobiorców do zasiłków z ubezpieczenia społecznego
Osoby zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego w zakresie zlecenia, mogą korzystać, podobnie jak pracownicy, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Warunkiem uzyskania tego prawa jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu, co w przypadku tej grupy ubezpieczonych ma dobrowolny charakter.
Zleceniobiorca uprawniony do świadczenia z ubezpieczenia chorobowego w przypadku niezdolności do pracy z powodu własnej choroby otrzymuje je od razu w postaci zasiłku finansowanego przez FUS. Zatem podmiot zatrudniający nie ponosi w przypadku tej grupy zatrudnionych żadnych kosztów związanych z tego rodzaju absencją.
Nabycie prawa do zasiłku
Podleganie dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu powoduje, że zleceniobiorcę obowiązuje okres wyczekiwania, ale tylko na zasiłek chorobowy. Okres wyczekiwania wynosi 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia. Do wskazanego okresu zaliczane są poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego (zarówno obowiązkowego, jak i dobrowolnego), jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Po 90 dniach podlegania ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Natomiast przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego czy macierzyńskiego wymagane jest jedynie podleganie ubezpieczeniu chorobowemu.