Jak rozliczyć zwrot lub zatrzymanie zadatku przez sprzedawcę

Zadatek służy zabezpieczeniu interesów stron transakcji. Jeżeli po wręczeniu zadatku nie dojdzie, z określonych powodów, do wykonania umowy, skutki jego rozliczenia będą różne w zależności od okoliczności niewykonania umowy. Ma to również wpływ na rozliczenie VAT, gdy otrzymanie zadatku było udokumentowane fakturą.

Jeśli strony nie postanowią w umowie inaczej, to na sposób rozliczenia wpłaconego zadatku wskazuje art. 394 Kodeksu cywilnego, z którego wynika, że jeśli umowa:

● zostaje rozwiązana za zgodą obu stron, to zwracają one sobie wzajemne świadczenia, czyli zadatek wraca do strony zamawiającej,

● została wykonana prawidłowo, to zadatek zostaje zaliczony w poczet ceny dostawy lub usługi,

● nie została wykonana, bo strona zamawiająca zrezygnowała z niej, to zadatek przepada na rzecz przyjmującego zamówienie,

● nie została zrealizowana z przyczyn leżących po stronie przyjmującego zamówienie, to strona zamawiająca może odstąpić od umowy i żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości.

Otrzymanie zadatku na poczet konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług powoduje powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do otrzymanej kwoty (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT). Jeżeli zadatek dotyczy transakcji między przedsiębiorcami (podatnikami VAT), to strona, która go otrzymała, musi, co do zasady, wystawić z tego tytułu fakturę. Obowiązek wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie zadatku wynika z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Fakturę tę należy wystawić: