Artykuł 1

Przedmiot i zakres stosowania

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia:

2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do komponentu „Zatrudnienie i innowacje społeczne” w ramach EFS+ ani do komponentów EFMRA, FAMI, FBW oraz IZGW wdrażanych w ramach zarządzania bezpośredniego lub pośredniego, z wyjątkiem pomocy technicznej z inicjatywy Komisji.

3. Art. 5, 14, 19, 28-34 i 108-112 nie mają zastosowania do FAMI, FBW ani IZGW.

4. Art. 108-112 nie mają zastosowania do EFMRA.

5. Art. 14, 15, 18, 19, 21-27, 37-42, art. 43 ust. 1-4, art. 44 i 50, art. 55 ust. 1 oraz art. 73, 77, 80 i 83-85 nie mają zastosowania do programów Interreg.

6. Wymienione poniżej rozporządzenia dotyczące poszczególnych Funduszy mogą ustanawiać przepisy uzupełniające niniejsze rozporządzenie, które nie mogą być z nim sprzeczne:

W przypadku wątpliwości dotyczących stosowania niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzeń dotyczących poszczególnych Funduszy, niniejsze rozporządzenie ma charakter nadrzędny.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

Artykuł 3

Obliczanie terminów podjęcia działań przez Komisję

W przypadku gdy wyznaczono termin podjęcia działań przez Komisję, bieg tego terminu rozpoczyna się w momencie, gdy państwo członkowskie przedłoży wszystkie informacje zgodnie z wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu lub w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy.

Bieg tego terminu zawiesza się od dnia następującego po dniu, w którym Komisja wyśle do państwa członkowskiego swoje uwagi lub wniosek o przesłanie poprawionych dokumentów, do momentu, gdy dane państwo członkowskie odpowie Komisji.

Artykuł 4

Przetwarzanie i ochrona danych osobowych

Państwa członkowskie i Komisja mogą przetwarzać dane osobowe tylko wtedy, gdy jest to konieczne do celów wykonywania ich odpowiednich obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, w szczególności do celów monitorowania, sprawozdawczości, komunikacji, publikacji, ewaluacji, zarządzania finansowego, weryfikacji i audytów oraz, w stosownych przypadkach, do celów określania kwalifikowalności uczestników. Dane osobowe muszą być przetwarzane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679 lub rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (40), w zależności od tego, które z nich ma zastosowanie.

ROZDZIAŁ II

Cele polityki i zasady dotyczące wsparcia z Funduszy

Artykuł 5

Cele polityki

1. EFRR, EFS+, Fundusz Spójności i EFMRA wspierają następujące cele polityki:

FST wspiera realizację celu szczegółowego, jakim jest umożliwienie regionom i ludności łagodzenia wpływających na społeczeństwo, zatrudnienie gospodarkę i środowisko skutków transformacji w kierunku osiągnięcia celów Unii na rok 2030 w dziedzinie energii i klimatu oraz w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki Unii do roku 2050 w oparciu o porozumienie paryskie.

Ust. 1 akapit pierwszy niniejszego artykułu nie ma zastosowania do zasobów EFRR i EFS+, które są przesuwane do FST zgodnie z art. 27.

2. EFRR, EFS+, Fundusz Spójności i FST wnoszą wkład w działania Unii prowadząc do wzmocnienia jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej zgodnie z art. 174 TFUE dzięki dążeniu do osiągnięcia następujących celów:

3. Państwa członkowskie i Komisja promują koordynację, komplementarność i spójność Funduszy z innymi unijnymi instrumentami i funduszami. Optymalizują mechanizmy koordynacji pomiędzy odpowiedzialnymi podmiotami, aby uniknąć powielania działań w trakcie planowania i wdrażania. W związku z tym państwa członkowskie i Komisja uwzględniają również stosowne zalecenia dla poszczególnych krajów w programowaniu i wdrażaniu Funduszy.

Artykuł 6

Cele klimatyczne i mechanizm dostosowania do zmian klimatu

1. Państwa członkowskie dostarczają informacje na temat wsparcia celów środowiskowych i klimatycznych z wykorzystaniem metodyki opartej na rodzajach interwencji w odniesieniu do każdego z Funduszy. Metodyka ta obejmuje przypisywanie konkretnej wagi udzielonemu wsparciu na poziomie odzwierciedlającym stopień, w jakim wsparcie takie przyczynia się do osiągnięcia celów środowiskowych i klimatycznych. W przypadku EFRR, EFS+ i Funduszu Spójności przypisywane wagi muszą być związane z wymiarami i kodami rodzajów interwencji określonymi w załączniku I. W ramach wkładu Unii, EFRR i Fundusz Spójności wniosą, odpowiednio, 30 % i 37 % na rzecz wydatków wspieranych na potrzeby osiągnięcia celów klimatycznych określonych dla budżetu Unii.

2. Cel końcowy dotyczący wkładu w działania w dziedzinie klimatu zostanie dla każdego państwa członkowskiego ustalony jako wartość procentowa jego łącznej alokacji z EFRR i Funduszu Spójności oraz ujęty w programach jako rezultat rodzajów interwencji i indykatywnego podziału środków finansowych zgodnie z art. 22 ust. 3 lit. d) ppkt (viii). Zgodnie z art. 11 ust. 1, w umowie partnerstwa określa się wstępny cel końcowy dotyczący wkładu w działania w dziedzinie klimatu.

3. Państwa członkowskie i Komisja regularnie monitorują przestrzeganie celów końcowych dotyczących wkładu w działania w dziedzinie klimatu, w oparciu o łączne wydatki kwalifikowalne zadeklarowane instytucji zarządzającej przez beneficjentów według rodzaju interwencji zgodnie z art. 42 oraz o dane przedłożone przez dane państwo członkowskie. W przypadku gdy monitorowanie wykaże niewystarczające postępy w dążeniu do osiągnięcia celu końcowego dotyczącego wkładu w działania w dziedzinie klimatu, dane państwo członkowskie i Komisja uzgadniają środki zaradcze na corocznym spotkaniu w sprawie przeglądu.

4. W przypadku niewystarczających postępów w osiąganiu celu końcowego dotyczącego wkładu w działania w dziedzinie klimatu na poziomie krajowym do dnia 31 grudnia 2024 r., państwo członkowskie uwzględnia to w swoim przeglądzie śródokresowym zgodnie z art. 18 ust. 1.

Artykuł 7

Zarządzanie dzielone

1. Państwa członkowskie i Komisja wykonują budżet Unii alokowany na Fundusze w ramach zarządzania dzielonego zgodnie z art. 63 rozporządzenia finansowego. Państwa członkowskie przygotowują i wdrażają programy na odpowiednim poziomie terytorialnym, zgodnie z ich ramami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi.

2. Komisja wdraża kwotę wsparcia z Funduszu Spójności przesuniętą do instrumentu „Łącząc Europę” (CEF), Europejskiej inicjatywy miejskiej, międzyregionalnych inwestycji w innowacje, kwotę wsparcia przesuniętą z EFS+ do komponentu dotyczącego współpracy transnarodowej, kwoty wniesione do Programu InvestEU oraz pomoc techniczną z inicjatywy Komisji w ramach zarządzania bezpośredniego lub pośredniego zgodnie z art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i c) rozporządzenia finansowego.

3. Komisja może, za zgodą zainteresowanego państwa członkowskiego i zainteresowanych regionów, wdrażać współpracę regionów najbardziej oddalonych w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg) w ramach zarządzania pośredniego.

Artykuł 8

Partnerstwo i wielopoziomowe zarządzanie

1. W odniesieniu do umowy partnerstwa i poszczególnych programów każde państwo członkowskie organizuje i wdraża kompleksowe partnerstwo zgodnie ze swoimi ramami instytucjonalnymi i prawnymi oraz z uwzględnieniem specyfiki Funduszy. Partnerstwo takie obejmuje co najmniej następujących partnerów:

2. Partnerstwo ustanowione na mocy ust. 1 niniejszego artykułu działa zgodnie z zasadą wielopoziomowego zarządzania i podejściem oddolnym. Państwo członkowskie angażuje partnerów, o których mowa w ust. 1, w przygotowanie umowy partnerstwa, a także w cały proces przygotowywania, wdrażania i ewaluacji programów, w tym poprzez udział w komitetach monitorujących zgodnie z art. 39.

W tym kontekście państwa członkowskie przeznaczają, w stosownych przypadkach, odpowiedni odsetek zasobów z Funduszy na budowanie zdolności administracyjnych partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

3. W przypadku programów Interreg partnerstwo obejmuje partnerów ze wszystkich uczestniczących państw członkowskich.

4. Organizacja i wdrażanie partnerstwa przebiegają zgodnie z europejskim kodeksem postępowania w sprawie partnerstwa ustanowionym rozporządzeniem delegowanym (UE) nr 240/2014.

5. Co najmniej raz w roku Komisja konsultuje się z organizacjami reprezentującymi partnerów na poziomie Unii w sprawie wdrażania programów i składa Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wyników tych konsultacji.

Artykuł 9

Zasady horyzontalne

1. Państwa członkowskie i Komisja zapewniają poszanowanie praw podstawowych oraz przestrzeganie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w procesie wdrażania Funduszy.

2. Państwa członkowskie i Komisja zapewniają, by równość mężczyzn i kobiet oraz uwzględnianie aspektu i perspektywy płci brano pod uwagę i propagowano w całym procesie przygotowywania, wdrażania, monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji programów.

3. Państwa członkowskie i Komisja podejmują odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną podczas przygotowywania, wdrażania, monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji programów. W procesie przygotowywania i wdrażania programów należy w szczególności wziąć pod uwagę zapewnienie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.

4. Cele Funduszy są realizowane zgodnie z celem wspierania zrównoważonego rozwoju, określonym w art. 11 TFUE, oraz z uwzględnieniem celów ONZ dotyczących zrównoważonego rozwoju, a także porozumienia paryskiego i zasady „nie czyń poważnych szkód”.

Cele Funduszy są realizowane przy pełnym poszanowaniu dorobku prawnego Unii w dziedzinie środowiska.

TYTUŁ II

PODEJŚCIE STRATEGICZNE

ROZDZIAŁ I

Umowa partnerstwa

Artykuł 10

Przygotowanie i przedłożenie umowy partnerstwa

1. Każde państwo członkowskie przygotowuje umowę partnerstwa, w której określa strategiczne kierunki programowania i ustalenia dotyczące skutecznego i efektywnego korzystania z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST i EFMRA na okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r.

2. Umowa partnerstwa zostaje przygotowana zgodnie z europejskim kodeksem postępowania w sprawie partnerstwa. Jeżeli państwo członkowskie przewiduje już ustanowienie kompleksowego partnerstwa w trakcie przygotowywania swoich programów, wymóg ten uznaje się za spełniony.

3. Państwo członkowskie przekazuje Komisji umowę partnerstwa przed przedłożeniem pierwszego programu lub w momencie jego przedkładania.

4. Umowa partnerstwa może zostać przedłożona wraz ze stosownym rocznym krajowym programem reform i zintegrowanym krajowym planem w dziedzinie energii i klimatu.

5. Umowa partnerstwa jest dokumentem strategicznym sformułowanym w sposób zwięzły. Jej długość nie powinna przekraczać 35 stron, chyba że dane państwo członkowskie - z własnej inicjatywy - postanowi, że umowa będzie dłuższa.

6. Państwo członkowskie sporządza umowę partnerstwa zgodnie ze wzorem przedstawionym w załączniku II. Państwo członkowskie może włączyć umowę partnerstwa do jednego ze swoich programów.

7. Programy Interreg można przedłożyć Komisji przed przedłożeniem umowy partnerstwa.

8. Na wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego EBI może uczestniczyć w przygotowywaniu umowy partnerstwa, jak również w działaniach związanych z przygotowywaniem operacji, instrumentów finansowych i PPP.

Artykuł 11

Treść umowy partnerstwa

1. Umowa partnerstwa zawiera następujące elementy:

W odniesieniu do celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg) umowa partnerstwa zawiera wyłącznie wykaz planowanych programów.

2. Umowa partnerstwa może również zawierać podsumowanie oceny spełnienia odpowiednich warunków podstawowych, o których mowa w art. 15 oraz w załącznikach III i IV.

Artykuł 12

Zatwierdzenie umowy partnerstwa

1. Komisja ocenia umowę partnerstwa i jej zgodność z niniejszym rozporządzeniem i przepisami dotyczącymi poszczególnych Funduszy, przestrzegając zasady proporcjonalności, z uwzględnieniem strategicznego charakteru tego dokumentu, liczby objętych nim programów oraz łącznej kwoty zasobów alokowanych danemu państwu członkowskiemu. W swojej ocenie Komisja uwzględnia w szczególności sposób, w jaki państwo członkowskie zamierza odnieść się do stosownych zaleceń dla poszczególnych krajów, jego zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu oraz Europejskiego filaru praw socjalnych.

2. Komisja może zgłosić uwagi w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia umowy partnerstwa przez państwo członkowskie.

3. Państwo członkowskie dokonuje przeglądu umowy partnerstwa, uwzględniając uwagi zgłoszone przez Komisję.

4. Komisja przyjmuje w drodze aktu wykonawczego decyzję zatwierdzającą umowę partnerstwa nie później niż cztery miesiące od dnia pierwszego przedłożenia danej umowy partnerstwa przez zainteresowane państwo członkowskie.

5. W przypadku gdy umowa partnerstwa zawarta jest w programie zgodnie z art. 10 ust. 6, Komisja przyjmuje w drodze aktu wykonawczego jedną decyzję zatwierdzającą zarówno umowę partnerstwa jak i programu nie później niż sześć miesięcy od dnia pierwszego przedłożenia programu przez zainteresowane państwo członkowskie.

Artykuł 13

Zmiana umowy partnerstwa

1. Państwo członkowskie może przedłożyć Komisji do dnia 31 marca 2025 r. zmienioną umowę partnerstwa uwzględniającą wyniki przeglądu śródokresowego.

2. Komisja ocenia zmianę i może zgłosić uwagi w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia zmienionej umowy partnerstwa.

3. Państwo członkowskie dokonuje przeglądu zmienionej umowy partnerstwa, uwzględniając uwagi zgłoszone przez Komisję.

4. Komisja zatwierdza zmianę umowy partnerstwa nie później niż sześć miesięcy po jej pierwszym przedłożeniu przez państwo członkowskie.

Artykuł 14

Korzystanie z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i EFMRA za pośrednictwem Programu InvestEU

1. Państwa członkowskie mogą w umowie partnerstwa przeznaczać kwotę w wysokości do 2 % początkowej alokacji krajowej przeznaczonej odpowiednio na EFRR, EFS+, Fundusz Spójności i EFMRA, na wkład do Programu InvestEU do przekazania poprzez gwarancje UE i na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU zgodnie z art. 10 rozporządzenia w sprawie InvestEU. Za zgodą danej instytucji zarządzającej państwa członkowskie mogą ponadto przeznaczyć kwotę do 3 % początkowej alokacji krajowej każdego z tych Funduszy po dniu 1 stycznia 2023 r. z poprzez wniosek lub wnioski o zmianę programu.

Kwoty te przyczyniają się do osiągnięcia celów polityki wybranych w umowie partnerstwa lub w programie oraz wspierają inwestycje zasadniczo w kategorii regionu wnoszącego wkład.

Wkłady te są realizowane zgodnie z zasadami ustanowionymi w rozporządzeniu w sprawie InvestEU i nie stanowią przesunięć zasobów na mocy art. 26.

2. Państwa członkowskie określają, w stosownych przypadkach, łączną kwotę wkładu na każdy rok w podziale na Fundusze i kategorię regionu. W przypadku umowy partnerstwa można dokonywać alokacji zasobów bieżącego roku kalendarzowego i przyszłych lat kalendarzowych. W przypadku gdy państwo członkowskie wnioskuje o zmianę programu można dokonywać alokacji wyłącznie zasobów przyszłych lat kalendarzowych.

3. Kwoty, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, są wykorzystywane do tworzenia rezerw na część gwarancji UE w ramach modułu państw członkowskich i na rzecz Centrum Doradztwa InvestEU, po zawarciu umowy o przyznanie wkładu, zgodnie z art. 10 ust. 3 rozporządzenia w sprawie InvestEU. Zobowiązania budżetowe Unii w odniesieniu do każdej umowy o przyznanie wkładu mogą być zaciągane przez Komisję w ratach rocznych w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r.

4. Niezależnie od art. 12 rozporządzenia finansowego, w przypadku gdy umowa o przyznanie wkładu określona w art. 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie InvestEU nie została zawarta w terminie czterech miesięcy od dnia decyzji Komisji w sprawie przyjęcia umowy partnerstwa na kwotę, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przyznaną w umowie partnerstwa, odnośną kwotę przeznacza się na program lub programy w ramach Funduszu wnoszącego wkład i kategorii regionu, w stosownych przypadkach, na wniosek państwa członkowskiego.

Umowa o przyznanie wkładu na kwotę, o której mowa w ust. 1, przyznaną we wniosku o zmianę programu zostaje zawarta równocześnie z przyjęciem decyzji zmieniającej program.

5. Zgodnie z art. 10 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia w sprawie InvestEU, w przypadku gdy w terminie dziewięciu miesięcy od dnia zawarcia umowy o przyznanie wkładu nie zawarto umowy w sprawie gwarancji, umowę o przyznanie wkładu rozwiązuje się lub przedłuża za wzajemnym porozumieniem.

W przypadku zakończenia udziału państwa członkowskiego w Programie InvestEU odpowiednie kwoty wpłacone na rzecz wspólnego funduszu rezerw jako rezerwa zostają odzyskane jako wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 5 rozporządzenia finansowego. Dane państwo członkowskie składa wniosek o jedną lub więcej zmian programu w celu wykorzystania kwot odzyskanych i kwot przyznanych na przyszłe lata kalendarzowe zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu. Rozwiązanie umowy o przyznanie wkładu lub zmiana takiej umowy następują jednocześnie z przyjęciem decyzji zmieniających dany program lub dane programy.

6. Zgodnie z art. 10 ust. 3 akapit trzeci rozporządzenia w sprawie InvestEU, w przypadku gdy umowa w sprawie gwarancji nie została należycie wykonana w terminie czterech lat od dnia jej zawarcia, umowa o przyznanie wkładu zostaje zmieniona. Państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem o to, by kwoty wniesione do gwarancji UE na mocy ust. 1 niniejszego artykułu i pokryte zobowiązaniem w umowie w sprawie gwarancji, lecz nieobejmujące potwierdzonych gwarancją pożyczek, instrumentów kapitałowych ani innych instrumentów obarczonych ryzykiem, były traktowane zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu.

7. Zasoby wygenerowane przez kwoty wniesione do gwarancji UE lub zasoby związane z takimi kwotami udostępnia się państwu członkowskiemu zgodnie z art. 10 ust. 5 rozporządzenia w sprawie InvestEU i wykorzystuje na potrzeby wsparcia w ramach tego samego celu lub celów w formie instrumentów finansowych lub gwarancji budżetowych.

8. W przypadku kwot, które mają zostać ponownie wykorzystane w ramach programu zgodnie z ust. 4, 5 i 6 niniejszego artykułu, termin umorzenia zobowiązań określony w art. 105 ust. 1 rozpoczyna się w roku, w którym zaciągnięto stosowne zobowiązania budżetowe.

ROZDZIAŁ II

Warunki podstawowe i ramy wykonania

Artykuł 15

Warunki podstawowe

1. Na potrzeby celów szczegółowych w niniejszym rozporządzeniu określono warunki (zwane dalej „warunkami podstawowymi”).

W załączniku III zawarto horyzontalne warunki podstawowe mające zastosowanie do wszystkich celów szczegółowych i kryteria niezbędne do oceny ich spełnienia.

W załączniku IV zawarto tematyczne warunki podstawowe odnoszące się do EFRR, EFS+ i Funduszu Spójności oraz kryteria niezbędne do oceny ich spełnienia.

Warunek podstawowy dotyczący narzędzi i zdolności w zakresie skutecznego stosowania zasad pomocy państwa nie ma zastosowania do programów wspieranych z FAMI, IZGW i FBW.

2. Przy przygotowywaniu programu lub wprowadzaniu nowego celu szczegółowego w ramach zmian programu państwo członkowskie ocenia, czy spełnione zostały warunki podstawowe związane z wybranym celem szczegółowym. Warunek podstawowy uważa się za spełniony, gdy spełnione zostały wszystkie stosowne kryteria. W każdym programie lub w zmianie programu państwo członkowskie wskazuje spełnione i niespełnione warunki podstawowe oraz, podaje uzasadnienie, jeżeli uważa, że warunek podstawowy został spełniony.

3. W sytuacji gdy warunek podstawowy nie był spełniony w momencie zatwierdzenia programu lub zmiany programu, państwo członkowskie informuje Komisję, gdy tylko uzna, że warunek podstawowy został spełniony, podając uzasadnienie spełnienia warunku.

4. Jak najszybciej i nie później niż w terminie trzech miesięcy od otrzymania informacji, o której mowa w ust. 3, Komisja dokonuje oceny i informuje państwo członkowskie w przypadku gdy zgadza się z nim co do tego, że warunek podstawowy został spełniony.

W przypadku gdy Komisja nie zgadza się z państwem członkowskim odnośnie do spełnienia warunku podstawowego, informuje o tym państwo członkowskie i przedstawia swoją ocenę.

W przypadku gdy państwo członkowskie nie zgadza się z oceną Komisji, przedstawia swoje uwagi w terminie jednego miesiąca, a Komisja postępuje zgodnie z akapitem pierwszym.

W przypadku gdy państwo członkowskie zgadza się z oceną Komisji, postępuje zgodnie z ust. 3.

5. Bez uszczerbku dla art. 105, wydatki dotyczące operacji związanych z celem szczegółowym mogą zostać ujęte we wnioskach o płatność, ale nie są zwracane przez Komisję do czasu poinformowania państwa członkowskiego przez Komisję o spełnieniu warunku podstawowego na podstawie ust. 4 akapit pierwszy niniejszego artykułu.

Akapit pierwszy nie ma zastosowania do operacji przyczyniających się do spełnienia stosownego warunku podstawowego.

6. Państwo członkowskie zapewnia, by warunki podstawowe były spełniane i przestrzegane przez cały okres programowania. Informuje Komisję o wszelkich zmianach mających wpływ na to, czy warunki podstawowe są spełnione.

W przypadku gdy Komisja uważa, że warunek podstawowy przestał być spełniany, informuje o tym państwo członkowskie, przedstawiając swoją ocenę. Następnie należy postępować zgodnie z procedurą określoną w ust. 4 akapity drugi i trzeci.

W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że warunek podstawowy w dalszym ciągu nie jest spełniony na podstawie uwag państwa członkowskiego, wydatki związane z danym celem szczegółowym mogą, bez uszczerbku dla art. 105, zostać ujęte we wnioskach o płatność, ale nie są refundowane przez Komisję do czasu poinformowania państwa członkowskiego przez Komisję o spełnieniu warunku podstawowego na podstawie ust. 4 akapit pierwszy niniejszego artykułu.

7. Załącznik IV nie ma zastosowania do priorytetów wspieranych z FST ani do zasobów EFRR i EFS+ przesuniętych do FST zgodnie z art. 27.

Artykuł 16

Ramy wykonania

1. Każde państwo członkowskie ustanawia ramy wykonania, które umożliwiają monitorowanie, sprawozdawczość oraz ewaluację wykonania programu w okresie jego wdrażania, i przyczyniają się do pomiaru ogólnych wyników Funduszy.

Ramy wykonania obejmują:

2. Cele pośrednie i cele końcowe określa się w odniesieniu do poszczególnych celów szczegółowych w ramach programu, z wyjątkiem pomocy technicznej oraz celu szczegółowego dotyczącego deprywacji materialnej określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+.

3. Cele pośrednie i cele końcowe umożliwiają Komisji i państwu członkowskiemu mierzenie postępów w osiąganiu celów szczegółowych. Spełniają one wymogi określone w art. 33 ust. 3 rozporządzenia finansowego.

Artykuł 17

Metodyka ustanawiania ram wykonania

1. Metodyka ustanawiania ram wykonania obejmuje:

2. Państwo członkowskie udostępnia Komisji, na wniosek, metodykę ustanawiania ram wykonania.

Artykuł 18

Przegląd śródokresowy i kwota elastyczności

1. W przypadku programów wspieranych z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i FST państwo członkowskie dokonuje przeglądu poszczególnych programów, biorąc pod uwagę następujące elementy:

2. Do dnia 31 marca 2025 r., w odniesieniu do każdego programu, państwo członkowskie przedkłada Komisji ocenę wyniku przeglądu śródokresowego, w tym propozycję ostatecznej alokacji kwoty elastyczności, o której mowa w art. 86 ust. 1 akapit drugi.

3. Jeżeli zostanie to uznane za konieczne w następstwie przeglądu śródokresowego dotyczącego danego programu lub w przypadku wskazania nowych wyzwań zgodnie z ust. 1 lit. a), państwo członkowskie przedkłada Komisji ocenę, o której mowa w ust. 2, wraz ze zmienionym programem.

Zmiany obejmują:

Komisja zatwierdza zmieniony program zgodnie z art. 24, w tym ostateczną alokację kwoty elastyczności.

4. W przypadku gdy w wyniku przeglądu śródokresowego państwo członkowskie uzna, że program nie wymaga zmiany, Komisja:

5. Do momentu przyjęcia przez Komisję decyzji potwierdzającej ostateczną alokację kwoty elastyczności, kwota ta nie będzie dostępna na potrzeby wyboru operacji.

6. Do końca 2026 r. Komisja przygotuje sprawozdanie z wyników przeglądu śródokresowego i przedłoży je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

ROZDZIAŁ III

Środki związane z należytym zarządzaniem gospodarczym oraz z wyjątkowymi lub nadzwyczajnymi okolicznościami

Artykuł 19

Środki łączące skuteczność Funduszy z należytym zarządzaniem gospodarczym

1. Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego z wnioskiem o dokonanie przeglądu stosownych programów i zaproponowanie w nich zmian, w przypadku gdy jest to niezbędne, aby wspierać wykonanie stosownych zaleceń Rady.

Wniosek taki może zostać złożony w następujących celach:

2. Komisja uzasadnia wniosek skierowany do państwa członkowskiego zgodnie z ust. 1, wraz z odniesieniem do konieczności wsparcia wykonania stosownych zaleceń, i wskazuje w nim programy lub priorytety, których jej zdaniem dotyczy dana sprawa, oraz charakter oczekiwanych zmian. Taki wniosek nie może być złożony przed 2023 r. ani po 2026 r. ani też w odniesieniu do tych samych programów w ciągu dwóch kolejnych lat.

3. Państwo członkowskie przekazuje odpowiedź na wniosek, o którym mowa w ust. 1, w terminie dwóch miesięcy od jego otrzymania i opisuje w niej zmiany, które uważa za niezbędne w stosownych programach, podaje powody wprowadzenia takich zmian, wskazuje programy, których te zmiany dotyczą, określa charakter proponowanych zmian i ich oczekiwany wpływ na wykonanie zaleceń i na wdrażanie Funduszy. W razie konieczności Komisja przedstawia uwagi w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania tej odpowiedzi.

4. Państwo członkowskie przedkłada propozycję zmian w stosownych programach w terminie dwóch miesięcy od dnia przekazania odpowiedzi, o której mowa w ust. 3.

5. W przypadku gdy Komisja nie zgłosiła uwag lub gdy uznała, że wszelkie przedstawione uwagi zostały należycie uwzględnione, przyjmuje decyzję zatwierdzającą zmiany stosownych programów nie później niż w terminie czterech miesięcy od jej przedłożenia przez państwo członkowskie.

6. W przypadku gdy państwo członkowskie nie podejmie skutecznych działań w odpowiedzi na wniosek złożony zgodnie z ust. 1, w terminach określonych w ust. 3 i 4, Komisja może w ciągu trzech miesięcy po przekazaniu swoich uwag zgodnie z ust. 3 lub po przedłożeniu propozycji przez państwo członkowskie zgodnie z ust. 4 przedłożyć Radzie wniosek o zawieszenie całości lub części płatności w odniesieniu do danych programów lub priorytetów. W swoim wniosku Komisja określa powody stwierdzenia, że państwo członkowskie nie podjęło skutecznych działań. Przedkładając wniosek, Komisja bierze pod uwagę wszystkie istotne informacje i należycie uwzględnia wszelkie elementy wynikające z ustrukturyzowanego dialogu i opinie wyrażone w ramach tego dialogu zgodnie z ust. 14.

Rada podejmuje decyzję w sprawie tego wniosku w drodze aktu wykonawczego. Ten akt wykonawczy ma zastosowanie wyłącznie do wniosków o płatność złożonych od dnia jego przyjęcia.

7. Komisja zwraca się do Rady z wnioskiem o zawieszenie całości lub części zobowiązań lub płatności w odniesieniu do co najmniej jednego programu państwa członkowskiego, w przypadku gdy Rada stwierdzi zgodnie z art. 126 ust. 8 lub 11 TFUE, że dane państwo członkowskie nie podjęło skutecznych działań, aby skorygować nadmierny deficyt, chyba że Rada stwierdzi istnienie znacznego pogorszenia koniunktury gospodarczej w strefie euro lub w całej Unii w rozumieniu art. 3 ust. 5 i art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1467/97 (42).

8. Komisja może zwrócić się do Rady z wnioskiem o zawieszenie całości lub części zobowiązań lub płatności w odniesieniu do co najmniej jednego programu państwa członkowskiego w następujących przypadkach:

9. Pierwszeństwo ma zawieszenie zobowiązań. Zawieszenie płatności następuje wyłącznie wtedy, gdy konieczne jest niezwłoczne działanie oraz w przypadku istotnej niezgodności. Zawieszenie płatności ma zastosowanie do wniosków o płatność w odniesieniu do danych programów złożonych po dniu decyzji o zawieszeniu.

10. Wniosek Komisji dotyczący decyzji o zawieszeniu zobowiązań uznaje się za przyjęty przez Radę, jeżeli Rada nie podejmie, w drodze aktu wykonawczego, decyzji o odrzuceniu takiego wniosku większością kwalifikowaną w terminie jednego miesiąca od przedłożenia tego wniosku przez Komisję.

Zawieszenie zobowiązań stosuje się do zobowiązań dla Funduszy dla danego państwa członkowskiego od dnia 1 stycznia roku następującego po przyjęciu decyzji o zawieszeniu.

Rada przyjmuje decyzję, w drodze aktu wykonawczego, w sprawie wniosku Komisji, o którym mowa w ust. 7 i 8, w odniesieniu do zawieszenia płatności.

11. Zakres i poziom zawieszenia zobowiązań lub płatności, które ma zostać nałożone, jest proporcjonalny, zgodny z zasadą równego traktowania państw członkowskich i uwzględnia sytuację gospodarczą i społeczną danego państwa członkowskiego, w szczególności poziom bezrobocia, poziom ubóstwa lub wykluczenia społecznego w danym państwie członkowskim w porównaniu ze średnią unijną oraz wpływ zawieszenia na gospodarkę tego państwa członkowskiego. W sposób szczególny brany jest pod uwagę wpływ zawieszeń na programy o krytycznym znaczeniu dla przeciwdziałania niekorzystnym warunkom gospodarczym lub społecznym.

12. Zawieszeniu zobowiązań podlega nie więcej niż 25 % zobowiązań dotyczących następnego roku kalendarzowego dla Funduszy lub 0,25 % nominalnego PKB, w zależności od tego, która z tych wartości jest niższa, w którymkolwiek z następujących przypadków:

W przypadku utrzymującej się niezgodności zawieszenie zobowiązań może przekroczyć maksymalne wartości procentowe określone w akapicie pierwszym.

13. Rada uchyla zawieszenie zobowiązań na wniosek Komisji w następujących przypadkach:

Po uchyleniu przez Radę zawieszenia zobowiązań Komisja ponownie ujmuje w budżecie zawieszone zobowiązania zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093.

Zawieszonych zobowiązań nie można ponownie ująć w budżecie po 2027 r.

Termin umorzenia zobowiązań w odniesieniu do kwoty ponownie ujętej w budżecie zgodnie z art. 105 zaczyna się od roku, w którym zawieszone zobowiązanie zostało ponownie ujęte w budżecie.

Na wniosek Komisji Rada podejmuje decyzję dotyczącą uchylenia zawieszenia płatności, w przypadku gdy spełnione zostały mające zastosowanie warunki określone w akapicie pierwszym. Wniosek Komisji w sprawie decyzji dotyczącej uchylenia zawieszenia zobowiązań uznaje się za przyjęty przez Radę, chyba że Rada zdecyduje, w drodze aktu wykonawczego, o odrzuceniu takiego wniosku większością kwalifikowaną w terminie miesiąca od przedstawienia wniosku Komisji.

14. Komisja na bieżąco informuje Parlament Europejski o wykonaniu niniejszego artykułu. W szczególności, gdy jeden z warunków określonych w ust. 6, 7 lub 8 jest spełniony dla jednego z państw członkowskich, Komisja niezwłocznie informuje Parlament Europejski i przekazuje szczegółowe informacje dotyczące Funduszy oraz programów, które mogą podlegać zawieszeniu.

Parlament Europejski może zaprosić Komisję do ustrukturyzowanego dialogu na temat stosowania niniejszego artykułu, mając na względzie przekazane informacje, o których mowa w akapicie pierwszym.

Niezwłocznie po jego przyjęciu Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek o zawieszenie lub wniosek o uchylenie takiego zawieszenia. Parlament Europejski może zwrócić się do Komisji o wyjaśnienie powodów złożenia wniosku.

15. Do dnia 31 grudnia 2025 r. Komisja przeprowadzi przegląd stosowania niniejszego artykułu. W tym celu Komisja przygotuje sprawozdanie, które przekaże Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, załączając do niego w razie potrzeby wniosek ustawodawczy.

16. W przypadku poważnych zmian w sytuacji społecznej i gospodarczej w Unii Komisja może przedłożyć wniosek w sprawie przeglądu stosowania niniejszego artykułu lub też Parlament Europejski bądź Rada, działając zgodnie z, odpowiednio, art. 225 lub 241 TFUE, mogą zwrócić się do Komisji o przedłożenie takiego wniosku.

17. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do programów ESF+, FAMI, IZGW, FBW ani Interreg.

Artykuł 20

Środki tymczasowe dotyczące wykorzystania Funduszy w odpowiedzi na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności

1. W przypadku gdy po dniu 1 lipca 2021 r. Rada stwierdzi wystąpienie nadzwyczajnego zdarzenia pozostającego poza kontrolą co najmniej jednego państwa członkowskiego, które to zdarzenie ma znaczny wpływ na sytuację finansową sektora instytucji rządowych i samorządowych, lub znaczne pogorszenie koniunktury gospodarczej w strefie euro lub w całej Unii, zgodnie z art. 5 ust. 1 akapit dziesiąty, art. 6 ust. 3 akapit czwarty, art. 9 ust. 1 akapit dziesiąty oraz art. 10 ust. 3 akapit czwarty rozporządzenia (WE) nr 1466/97 (45), lub wystąpienie nieprzewidzianych niekorzystnych zdarzeń gospodarczych, niosących poważne negatywne konsekwencje dla finansów publicznych, zgodnie z art. 3 ust. 5 i art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1467/97, Komisja może, w drodze decyzji wykonawczej i na okres nieprzekraczający 18 miesięcy, przyjąć co najmniej jeden z następujących środków, pod warunkiem że są one bezwzględnie konieczne, by zareagować na takie wyjątkowe i nadzwyczajne okoliczności:

2. Komisja na bieżąco informuje Parlament Europejski i Radę o wykonaniu niniejszego artykułu. W przypadku gdy jeden z warunków określonych w ust. 1 jest spełniony, Komisja niezwłocznie informuje Parlament Europejski i Radę o swojej ocenie sytuacji i planowanych działaniach następczych.

3. Parlament Europejski lub Rada mogą zaprosić Komisję do ustrukturyzowanego dialogu na temat stosowania niniejszego artykułu. Oceniając sytuację i planując działania następcze, Komisja należycie uwzględnia stanowiska przyjęte i opinie wyrażone w ramach ustrukturyzowanego dialogu.

4. Jeżeli po okresie nieprzekraczającym 18 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, szczególne okoliczności, które doprowadziły do przyjęcia tych środków tymczasowych, utrzymują się, Komisja ponownie ocenia sytuację i przedkłada wniosek legislacyjny, stosownie do sytuacji, zmieniający niniejsze rozporządzenie, zapewniając niezbędną elastyczność w celu zaradzenia tym okolicznościom.

5. Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o decyzji wykonawczej przyjętej na podstawie ust. 1 niezwłocznie i nie później niż w terminie dwóch dni roboczych od jej przyjęcia.

TYTUŁ III

PROGRAMOWANIE

ROZDZIAŁ I

Przepisy ogólne dotyczące Funduszy

Artykuł 21

Przygotowanie i przedłożenie programów

1. Państwa członkowskie przygotowują, we współpracy z partnerami, o których mowa w art. 8 ust. 1, programy w celu wdrażania Funduszy w odniesieniu do okresu od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r.

2. Państwa członkowskie przedkładają Komisji programy nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia umowy partnerstwa. W przypadku FAMI, FBW i IZGW państwa członkowskie przedkładają Komisji programy nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia lub odpowiedniego rozporządzenia dotyczącego danego funduszu, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza.

3. Państwa członkowskie przygotowują programy zgodnie ze wzorem programu przedstawionym w załączniku V.

W przypadku FAMI, FBW i IZGW państwa członkowskie przygotowują programy zgodnie ze wzorem programu przedstawionym w załączniku VI.

4. W przypadku gdy przygotowywane jest sprawozdanie dotyczące środowiska zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE (46), publikuje się je na stronie internetowej programu, o której mowa w art. 49 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 22

Treść programów

1. Każdy program określa strategię dotyczącą wkładu programu w osiąganie celów polityki lub celu szczegółowego FST i informowania o jego rezultatach.

2. Program obejmuje co najmniej jeden priorytet. Każdy priorytet odnosi się do pojedynczego celu polityki, celu szczegółowego FST lub do pomocy technicznej, wdrażanej na podstawie art. 36 ust. 4 lub art. 37. Jeden priorytet może korzystać ze wsparcia z jednego lub kilku Funduszy, chyba że otrzymuje wsparcie z FST lub dotyczy pomocy technicznej wdrażanej na podstawie art. 36 ust. 4 lub art. 37. Priorytet odnoszący się do celu polityki obejmuje co najmniej jeden cel szczegółowy. Do tego samego celu polityki lub celu szczegółowego FST może odnosić się więcej niż jeden priorytet.

W przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW program korzysta ze wsparcia z jednego Funduszu i obejmuje cele szczegółowe oraz cele szczegółowe w zakresie pomocy technicznej.

3. Każdy program zawiera:

Lit. a) ppkt (i), (ii) i (viii) niniejszego ustępu nie mają zastosowania do programów, które ograniczają się do wspierania celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+. Lit. d) niniejszego ustępu nie ma zastosowania do celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+.

W przypadku EFRR, Funduszu Spójności, EFS+, FST i EFMRA do programu dołącza się, do celów informacyjnych, wykaz planowanych operacji o znaczeniu strategicznym wraz z harmonogramem.

Jeżeli zgodnie z lit. k) zostanie wskazana więcej niż jedna instytucja otrzymująca płatności od Komisji, państwo członkowskie określa, jaką część zwracanych kwot otrzymuje każda z tych instytucji.

4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 3 lit. b)-e), w odniesieniu do każdego celu szczegółowego programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW należy podać, co następuje:

5. Rodzaje interwencji opierają się na nomenklaturze określonej w załączniku I. W przypadku programów wspieranych z EFMRA, FAMI, FBW i IZGW rodzaje interwencji opierają się na nomenklaturze określonej w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy.

6. W przypadku programów EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i FST tabela, o której mowa w ust. 3 lit. g) ppkt (ii), zawiera kwoty na lata 2021-2027, w tym kwotę elastyczności.

7. Państwo członkowskie informuje Komisję o wszelkich zmianach w informacjach, o których mowa w ust. 3 akapit pierwszy lit. k), bez konieczności wprowadzania zmiany programu.

8. W przypadku programów wspieranych z FST państwa członkowskie przedkładają Komisji terytorialne plany sprawiedliwej transformacji jako część programu lub programów lub wniosku o zmianę.

Artykuł 23

Zatwierdzenie programów

1. Komisja ocenia program i jego zgodność z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniami dotyczącymi poszczególnych Funduszy, a także - w przypadku EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST i EFMRA - jego spójność ze stosowną umową partnerstwa. W swojej ocenie Komisja w szczególności bierze pod uwagę stosowne zalecenia dla poszczególnych krajów, stosowne wyzwania wskazane w zintegrowanym krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu oraz zasady Europejskiego filaru praw socjalnych, a także sposób, w jaki uwzględniono te elementy.

2. Komisja może zgłosić swoje uwagi w terminie trzech miesięcy od dnia przedłożenia programu przez państwo członkowskie.

3. Państwo członkowskie dokonuje przeglądu programu, biorąc pod uwagę uwagi zgłoszone przez Komisję.

4. Komisja przyjmuje w drodze aktu wykonawczego decyzję zatwierdzającą program nie później niż w terminie pięciu miesięcy od dnia pierwszego przedłożenia programu przez państwo członkowskie.

Artykuł 24

Zmiana programów

1. Państwo członkowskie może przedłożyć uzasadniony wniosek o zmianę programu wraz ze zmienionym programem, opisujący oczekiwany wpływ takiej zmiany na osiągnięcie celów.

2. Komisja ocenia zmianę i jej zgodność z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniami dotyczącymi poszczególnych Funduszy, w tym z wymogami na poziomie krajowym, i może zgłosić uwagi w terminie dwóch miesięcy od dnia przedłożenia zmienionego programu.

3. Państwo członkowskie dokonuje przeglądu zmienionego programu, biorąc pod uwagę uwagi zgłoszone przez Komisję.

4. Komisja przyjmuje decyzję zatwierdzającą zmianę programu nie później niż cztery miesiące po jej przedłożeniu przez państwo członkowskie.

5. W przypadku programów wspieranych z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności oraz FST, i państwo członkowskie może w okresie programowania dokonać przesunięcia kwoty nieprzekraczającej 8 % początkowej alokacji dla danego priorytetu i nie wyższej niż 4 % budżetu programu na rzecz innego priorytetu tego samego Funduszu w ramach tego samego programu. W przypadku programów wspieranych z EFRR, EFS+ i FST przesunięcie dotyczy wyłącznie alokacji dla tej samej kategorii regionu.

W przypadku programów wspieranych z EFMRA państwo członkowskie może w okresie programowania dokonać przesunięcia kwoty nieprzekraczającej 8 % początkowej alokacji dla danego celu szczegółowego na rzecz innego celu szczegółowego, w tym pomocy technicznej wdrażanej na podstawie art. 30 ust. 4.

W przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW państwo członkowskie może w okresie programowania dokonać przesunięcia alokacji między rodzajami działań w ramach tego samego celu szczegółowego i, ponadto, kwoty nieprzekraczającej 15 % początkowej alokacji dla danego priorytetu na rzecz innego priorytetu tego samego Funduszu.

Takie przesunięcia nie mają wpływu na poprzednie lata. Przesunięcia i powiązane zmiany uważa się za nieistotne i nie wymagają one decyzji Komisji zatwierdzającej zmianę programu. Muszą one jednak być zgodne ze wszystkimi wymogami regulacyjnymi i zostać uprzednio zatwierdzone przez komitet monitorujący zgodnie z art. 40 ust. 2 lit. d). Państwo członkowskie przedkłada Komisji zmienioną tabelę, o której mowa w art. 22 ust. 3 lit. g) ppkt (ii), (iii) lub (iv), stosownie do przypadku, wraz z wszelkimi powiązanymi zmianami w programie.

6. Zatwierdzenie przez Komisję nie jest wymagane w przypadku korekt błędów o czysto typograficznym lub redakcyjnym charakterze, które nie mają wpływu na wdrażanie programu. Państwa członkowskie informują Komisję o takich korektach.

7. Zmiany w programach wspieranych z EFMRA dotyczące wprowadzenia wskaźników nie wymagają zatwierdzenia przez Komisję.

Artykuł 25

Wspólne wsparcie z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i FST

1. EFRR, EFS+, Fundusz Spójności i FST mogą wspólnie wspierać programy w ramach celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu”.

2. EFRR i EFS+ mogą finansować, w komplementarny sposób oraz z zastrzeżeniem ograniczenia do 15 % wsparcia z tych Funduszy na rzecz każdego priorytetu danego programu, całość lub część operacji, w przypadku której koszty kwalifikują się do wsparcia z tego drugiego Funduszu w oparciu o zasady kwalifikowalności mające zastosowanie do tego Funduszu, pod warunkiem że koszty takie są konieczne do celów wdrażania. Możliwość taka nie ma zastosowania do zasobów EFRR i EFS +, które są przesuwane do FST zgodnie z art. 27.

Artykuł 26

Przesunięcie zasobów

1. Państwa członkowskie mogą zwrócić się, w umowie partnerstwa lub we wniosku o zmianę programu, jeżeli zostało to uzgodnione przez komitet monitorujący programu na mocy art. 40 ust. 2 lit. d), o przesunięcie do 5 % początkowej alokacji krajowej każdego Funduszu do dowolnego innego instrumentu objętego zarządzaniem bezpośrednim lub pośrednim, gdy możliwość taka jest przewidziana w akcie podstawowym takiego instrumentu.

Suma przesunięć, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, i wkładów zgodnie z art. 14 ust. 1 akapit pierwszy nie może przekroczyć 5 % początkowej alokacji krajowej każdego Funduszu.

Państwa członkowskie mogą również zwrócić się, w umowie partnerstwa lub we wniosku o zmianę programu, o przesunięcie do 5 % początkowej alokacji krajowej każdego Funduszu do innego Funduszu lub Funduszy, z wyjątkiem przesunięć, o których mowa w akapicie czwartym.

Państwa członkowskie mogą ponadto zwrócić się, w umowie partnerstwa lub we wniosku o zmianę programu, o dodatkowe przesunięcie do 20 % początkowej alokacji krajowej według Funduszu pomiędzy EFRR, EFS+ lub Funduszem Spójności w obrębie zasobów ogólnych danego państwa członkowskiego w ramach celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu”. Państwa członkowskie, których średnia całkowita stopa bezrobocia w latach 2017-2019 wynosi poniżej 3 %, mogą zwrócić się o takie dodatkowe przesunięcie do wysokości 25 % początkowej alokacji krajowej.

2. Przesunięte zasoby są wdrażane zgodnie z zasadami Funduszu lub instrumentu, do którego zostają przesunięte, a w przypadku przesunięć do instrumentów objętych zarządzaniem bezpośrednim lub pośrednim są wdrażane na rzecz danego państwa członkowskiego.

3. We wnioskach o zmianę programu określa się łączną przesuniętą kwotę dla każdego roku w podziale na Fundusze i kategorie regionu, w stosownych przypadkach, wniosek taki jest należycie uzasadniony z myślą o komplementarności i wpływie, jaki ma zostać osiągnięty, i załącza się do niego zmieniony program lub zmienione programy zgodnie z art. 24.

4. Po konsultacji z danym państwem członkowskim Komisja wyraża sprzeciw wobec wniosku o przesunięcie w stosownej zmianie programu, w przypadku gdy takie przesunięcie szkodziłoby osiągnięciu celów programu, z którego ma nastąpić przesunięcie zasobów.

Komisja wyraża również sprzeciw wobec wniosku, jeżeli uzna, że dane państwo członkowskie nie przedstawiło odpowiedniego uzasadnienia przesunięcia w odniesieniu do rezultatów, jakie mają zostać osiągnięte, ani wkładu, jaki ma zostać wniesiony na rzecz realizacji celów Funduszu lub instrumentu objętego zarządzaniem bezpośrednim lub pośrednim, do których zostają przesunięte zasoby.

5. W przypadku gdy wniosek o przesunięcie dotyczy zmiany programu, przesunięciu podlegać mogą wyłącznie zasoby przyszłych lat kalendarzowych.

6. Zasoby FST, w tym zasoby przesunięte z EFRR i EFS+ zgodnie z art. 27, nie mogą być przesuwane do innych Funduszy ani instrumentów na mocy ust. 1-5 niniejszego artykułu.

FST nie otrzymuje przesunięć na mocy ust. 1-5.

7. W przypadku gdy Komisja nie zaciągnęła zobowiązania prawnego w ramach zarządzania bezpośredniego lub pośredniego w odniesieniu do zasobów przesuniętych zgodnie z ust. 1, odpowiednie zasoby, na które nie zaciągnięto zobowiązania, można przesunąć z powrotem do Funduszu, z którego zostały pierwotnie przesunięte, i przeznaczyć na co najmniej jeden program.

W tym celu państwo członkowskie przedkłada wniosek o zmianę programu zgodnie z art. 24 ust. 1, nie później niż cztery miesiące przed terminem dotyczącym zobowiązań określonym w art. 114 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia finansowego.

8. Zasoby przesunięte z powrotem do Funduszu, z którego zostały pierwotnie przesunięte, i przeznaczone na co najmniej jeden program, wdraża się zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy od dnia przedłożenia wniosku o zmianę programu.

9. W przypadku zasobów przesuniętych z powrotem do Funduszu, z którego zostały pierwotnie przesunięte, i przeznaczonych na dany program zgodnie z ust. 7 niniejszego artykułu, termin umorzenia zobowiązań określony w art. 105 ust. 1 rozpoczyna się w roku, w którym zaciągnięto odnośne zobowiązania budżetowe.

Artykuł 27

Przesunięcie zasobów z EFRR i EFS+ do FST

1. Państwa członkowskie mogą dobrowolnie zwrócić się z wnioskiem, by kwota zasobów dostępnych dla FST w ramach celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu” zgodnie z art. 3 rozporządzenia FST została uzupełniona zasobami z EFRR, EFS+ lub kombinacji obu tych Funduszy z kategorii regionu, do której należy dane terytorium. Łączna kwota zasobów EFRR i EFS+ przesuwanych do FST nie może przekraczać trzykrotności kwoty alokacji z FST, o której mowa w art. 110 ust. 1 lit. g). Zasoby przesuwane z EFRR albo z EFS+ nie mogą przekroczyć 15 % odnośnej alokacji na EFRR i EFS+ dla danego państwa członkowskiego. W tych wnioskach państwa członkowskie określają łączną kwotę przesuwaną dla każdego roku według kategorii regionu.

2. Stosowane przesunięcia z zasobów EFRR i EFS+ na priorytet lub priorytety wspierane z FST muszą odzwierciedlać rodzaje interwencji zgodnie z informacjami określonymi w programie na podstawie art. 22 ust. 3 lit. d) ppkt (ix). Przesunięcia takie uznaje się za ostateczne.

3. Zasoby FST, w tym zasoby przesunięte z EFRR i EFS+, wdraża się zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w rozporządzeniu FST. Zasady określone w rozporządzeniu w sprawie EFRR i Funduszu Spójności i w rozporządzeniu w sprawie EFS+ nie mają zastosowania do zasobów EFRR i EFS+ przesuniętych zgodnie z ust. 1.

ROZDZIAŁ II

Rozwój terytorialny

Artykuł 28

Zintegrowany rozwój terytorialny

W przypadku gdy państwo członkowskie wspiera zintegrowany rozwój terytorialny, czyni to w oparciu o strategie rozwoju terytorialnego lub lokalnego w dowolnej z następujących form:

Realizując strategie rozwoju terytorialnego lub lokalnego w ramach więcej niż jednego Funduszu, państwo członkowskie zapewnia spójność i koordynację między odnośnymi Funduszami.

Artykuł 29

Strategie terytorialne

1. Strategie terytorialne realizowane zgodnie z art. 28 lit. a) lub c) zawierają następujące elementy:

Strategie terytorialne mogą również zawierać wykaz operacji, które mają być wspierane.

2. Za strategie terytorialne odpowiedzialność ponoszą odpowiednie instytucje lub podmioty terytorialne. Istniejące dokumenty strategiczne dotyczące danych obszarów można wykorzystać do celów strategii terytorialnych.

3. W przypadku gdy strategia terytorialna nie zawiera wykazu operacji, które mają być wspierane, odpowiednie instytucje lub podmioty terytorialne dokonują wyboru operacji lub biorą udział w takim wyborze.

4. Przygotowując strategie terytorialne, instytucje lub podmioty, o których mowa w ust. 2, współpracują z odpowiednimi instytucjami zarządzającymi, aby określić zakres operacji, które mają być wspierane w ramach danego programu.

Wybrane operacje muszą być zgodne ze strategią terytorialną.

5. W sytuacji gdy instytucja terytorialna lub podmiot terytorialny wykonują wchodzące w zakres odpowiedzialności instytucji zarządzającej zadania inne niż wybór operacji, taka instytucja lub podmiot są wskazywane przez instytucję zarządzającą jako instytucja pośrednicząca.

6. Wsparcie może być udzielane na rzecz przygotowania i opracowania strategii terytorialnych.

Artykuł 30

Zintegrowana inwestycja terytorialna

W przypadku gdy strategia terytorialna, o której mowa w art. 29 wiąże się z inwestycjami, które otrzymują wsparcie z co najmniej jednego Funduszu, z więcej niż jednego programu lub więcej niż jednego priorytetu tego samego programu, działania można realizować jako zintegrowaną inwestycję terytorialną.

Artykuł 31

Rozwój lokalny kierowany przez społeczność

1. W przypadku gdy państwo członkowskie uzna to za stosowne na mocy art. 28, EFRR, EFS+, FST i EFMRA wspierają rozwój lokalny kierowany przez społeczność.

2. Państwo członkowskie zapewnia, aby rozwój lokalny kierowany przez społeczność:

3. W przypadku gdy wsparcie strategii, o których mowa w ust. 2 lit. c), dostępne jest z więcej niż jednego Funduszu, odpowiednie instytucje zarządzające organizują wspólne zaproszenie do wyboru takich strategii i powołują wspólny komitet dla wszystkich właściwych Funduszy w celu monitorowania realizacji tych strategii. Odpowiednie instytucje zarządzające mogą wybrać jeden z właściwych Funduszy w celu wspierania wszystkich kosztów przygotowania, zarządzania i animacji, o których mowa w art. 34 ust. 1 lit. a) i c), związanych z takimi strategiami.

4. W przypadku gdy realizacja takiej strategii wiąże się ze wsparciem z więcej niż jednego Funduszu, odpowiednie instytucje zarządzające mogą wybrać jeden z właściwych Funduszy jako fundusz wiodący.

5. Do takiej strategii zastosowanie mają przepisy dotyczące funduszu wiodącego, przy jednoczesnym poszanowaniu zakresu i zasad kwalifikowalności każdego z funduszy biorących udział we wspieraniu strategii. Instytucje odpowiedzialne za inne fundusze postępują zgodnie z decyzjami i weryfikacjami zarządczymi, które podejmuje i przeprowadza instytucja właściwa dla funduszu wiodącego.

6. Instytucja funduszu wiodącego przekazują instytucjom innych Funduszy informacje niezbędne do monitorowania i dokonywania płatności zgodnie z przepisami określonymi w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy.

Artykuł 32

Strategie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność

1. Odpowiednie instytucje zarządzające zapewniają, aby każda strategia, o której mowa w art. 31 ust. 2 lit. c), zawierała następujące elementy:

Może ona również zawierać rodzaje środków i operacji, które mają być finansowane przez każdy z odnośnych Funduszy;

2. Odpowiednie instytucje zarządzające określają kryteria wyboru tych strategii, powołują komitet odpowiedzialny za dokonanie tego wyboru i zatwierdzają strategie wybrane przez ten komitet.

3. Odpowiednie instytucje zarządzające przeprowadzają pierwszą rundę wyboru strategii i zapewniają, aby wybrane lokalne grupy działania mogły wypełnić swoje zadania określone w art. 33 ust. 3 w terminie 12 miesięcy od dnia decyzji zatwierdzającej program lub, w przypadku strategii wspieranych z więcej niż jednego Funduszu, w terminie 12 miesięcy od dnia decyzji zatwierdzającej ostatni program.

4. W decyzji zatwierdzającej strategię określa się alokację z każdego danego Funduszu i programu oraz określa się obowiązki dotyczące zadań w zakresie zarządzania i kontroli w ramach programu lub programów.

Artykuł 33

Lokalne grupy działania

1. Lokalne grupy działania opracowują i realizują strategie, o których mowa w art. 31 ust. 2 lit. c).

2. Instytucje zarządzające zapewniają, aby lokalne grupy działania sprzyjały włączeniu oraz, aby albo wybrały jednego partnera w ramach grupy jako partnera wiodącego w kwestiach administracyjnych i finansowych, albo zrzeszyły się w ustanowionej z mocy prawa wspólnej strukturze.

3. Następujące zadania są wykonywane na zasadzie wyłączności przez lokalne grupy działania:

4. W przypadku gdy lokalne grupy działania wykonują zadania nieobjęte ust. 3, za które odpowiada instytucja zarządzająca lub agencja płatnicza, gdy EFRROW został wybrany jako fundusz wiodący, te lokalne grupy działania zostają wskazane przez instytucję zarządzającą jako instytucje pośredniczące zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych Funduszy.

5. Lokalna grupa działania może być beneficjentem i może wdrażać operacje zgodnie ze strategią, o ile lokalna grupa działania zapewnia przestrzeganie tej zasady rozdziału funkcji.

Artykuł 34

Wsparcie z Funduszy na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność

1. Państwo członkowskie zapewnia, aby wsparcie z Funduszy na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność obejmowało:

2. Wsparcie, o którym mowa w ust. 1 lit. a), jest kwalifikowalne niezależnie od tego, czy strategia zostanie następnie wybrana do finansowania.

Wsparcie, o którym mowa w ust. 1 lit. c), nie może przekroczyć 25 % całkowitego wkładu publicznego na rzecz strategii.

ROZDZIAŁ III

Pomoc techniczna

Artykuł 35

Pomoc techniczna z inicjatywy Komisji

1. Z inicjatywy Komisji Fundusze mogą wspierać działania w zakresie przygotowania, monitorowania, kontroli, audytu, ewaluacji, komunikacji, w tym komunikacji instytucjonalnej na temat priorytetów politycznych Unii, widoczności i wszystkich działań w zakresie pomocy administracyjnej i technicznej niezbędnych do wykonania niniejszego rozporządzenia, w stosownych przypadkach także z państwami trzecimi.

2. Działania, o których mowa w ust. 1, mogą w szczególności obejmować:

3. Komisja przeznacza co najmniej 15 % zasobów na pomoc techniczną z inicjatywy Komisji na potrzeby zapewnienia większej efektywności w informowaniu społeczeństwa oraz większej synergii między działaniami komunikacyjnymi podejmowanymi z inicjatywy Komisji poprzez rozszerzenie bazy wiedzy na temat rezultatów, w szczególności poprzez skuteczniejsze zbieranie i rozpowszechnianie danych, ewaluacje i sprawozdawczość, a zwłaszcza przez podkreślanie wkładu Funduszy w poprawę warunków życia obywateli, a także przez lepszą widoczność wsparcia z Funduszy, jak również przez zwiększanie świadomości na temat rezultatów i wartości dodanej takiego wsparcia. Działania informacyjne i komunikacyjne oraz działania na rzecz widoczności, dotyczące rezultatów i wartości dodanej wsparcia z Funduszy, ze szczególnym naciskiem na operacje, powinny być kontynuowane, w stosownych przypadkach, po zamknięciu danych programów. Działania takie powinny też służyć komunikacji instytucjonalnej na temat priorytetów politycznych Unii, o ile są one związane z celami ogólnymi niniejszego rozporządzenia.

4. Działania, o których mowa w ust. mogą obejmować poprzednie i kolejne okresy programowania.

5. Komisja określa swoje plany, gdy przewiduje się wkład z Funduszy zgodnie z art. 110 rozporządzenia finansowego.

6. Działania, o których mowa w niniejszym artykule, mogą - w zależności od ich celu - być finansowane jako wydatki operacyjne albo administracyjne.

7. Zgodnie z art. 193 ust. 2 akapit drugi lit. a) rozporządzenia finansowego, w należycie uzasadnionych przypadkach określonych w decyzji w sprawie finansowania i przez ograniczony okres, działania w zakresie pomocy technicznej z inicjatywy Komisji wspierane na podstawie niniejszego rozporządzenia w ramach zarządzania bezpośredniego oraz stosowne koszty bazowe można uznać za kwalifikowalne od dnia 1 stycznia 2021 r., nawet jeżeli te działania zostały zrealizowane i poniesione przed przedłożeniem wniosku o udzielenie dotacji.

Artykuł 36

Pomoc techniczna państw członkowskich

1. Z inicjatywy państwa członkowskiego Fundusze mogą wspierać działania, które mogą dotyczyć poprzednich i kolejnych okresów programowania, niezbędne do skutecznego zarządzania tymi Funduszami i ich skutecznego wykorzystywania, w tym do budowania zdolności partnerów, o których mowa w art. 8, a także w celu zapewnienia finansowania na potrzeby wykonywania m.in. takich funkcji, jak przygotowywanie, szkolenie, zarządzanie, monitorowanie, ewaluacja, widoczność i komunikacja.

Kwoty na pomoc techniczną na mocy niniejszego artykułu i art. 37 nie są uwzględniane do celów koncentracji tematycznej zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych Funduszy.

2. Każdy z Funduszy może wspierać działania w zakresie pomocy technicznej kwalifikowalne w ramach dowolnego z pozostałych Funduszy.

3. Wkładu Unii na pomoc techniczną w państwie członkowskim dokonuje się albo na podstawie art. 51 lit. b), lub e).

Państwo członkowskie wskazuje swój wybór dotyczący formy wkładu Unii na pomoc techniczną w umowie partnerstwa zgodnie z załącznikiem II. Wybór ten ma zastosowanie do wszystkich programów w danym państwie członkowskim w odniesieniu do całego okresu programowania i nie może być później zmieniany.

W przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW oraz programów Interreg wkład Unii na pomoc techniczną jest dokonywany wyłącznie na podstawie art. 51 lit. e).

4. W przypadku gdy wkład Unii na pomoc techniczną w państwie członkowskim jest refundowany na podstawie art. 51 lit. b), zastosowanie mają następujące elementy:

5. W przypadku gdy wkład Unii na pomoc techniczną jest zwracany na podstawie art. 51 lit. e), zastosowanie mają następujące elementy:

6. Szczegółowe przepisy regulujące pomoc techniczną w przypadku programów Interreg określa się w rozporządzeniu w sprawie Interreg.

Artykuł 37

Finansowanie niepowiązane z kosztami przeznaczone na pomoc techniczną państw członkowskich

W uzupełnieniu art. 36 państwo członkowskie może zaproponować podjęcie dodatkowych działań w zakresie pomocy technicznej, aby wzmocnić zdolność i efektywność instytucji i podmiotów publicznych, beneficjentów oraz odpowiednich partnerów, które to działania są niezbędne do skutecznego zarządzania Funduszami i ich skutecznego wykorzystywania.

Wsparcie takich działań jest realizowane w drodze finansowania niepowiązanego z kosztami zgodnie z art. 95. Takie wsparcie może również przyjąć formę odrębnego programu.

TYTUŁ IV

MONITOROWANIE, EWALUACJA, KOMUNIKACJA I WIDOCZNOŚĆ

ROZDZIAŁ I

Monitorowanie

Artykuł 38

Komitet monitorujący

1. Każde państwo członkowskie, po konsultacji z instytucją zarządzającą, powołuje komitet monitorujący wdrażanie programu (zwany dalej „komitetem monitorującym”) w terminie trzech miesięcy od dnia powiadomienia danego państwa członkowskiego o decyzji zatwierdzającej program.

Państwo członkowskie może ustanowić jeden komitet monitorujący dla więcej niż jednego programu.

2. Każdy komitet monitorujący przyjmuje swój regulamin zawierający przepisy dotyczące zapobiegania występowania wszelkim konfliktom interesów oraz dotyczące stosowania zasady przejrzystości.

3. Komitet monitorujący obraduje co najmniej raz w roku i dokonuje przeglądu wszystkich kwestii mających wpływ na postępy w osiąganiu celów programu.

4. Regulamin komitetu monitorującego oraz dane i informacje wymieniane z komitetem monitorującym publikuje się na stronie internetowej, o której mowa w art. 49 ust. 1, bez uszczerbku dla art. 69 ust. 5.

5. Ust. 1-4 niniejszego artykułu nie mają zastosowania do programów ograniczonych do celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+ i odnośnej pomocy technicznej.

Artykuł 39

Skład komitetu monitorującego

1. Każde państwo członkowskie określa skład komitetu monitorującego i zapewnia zrównoważoną reprezentację odpowiednich instytucji państwa członkowskiego i instytucji pośredniczących oraz przedstawicieli partnerów, o których mowa w art. 8 ust. 1, z zachowaniem przejrzystości.

Każdy członek komitetu monitorującego ma jeden głos. Regulamin reguluje wykonywanie prawa głosu oraz szczegółowe procedury działania komitetu monitorującego zgodnie z ramami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi danego państwa członkowskiego.

Regulamin może umożliwić osobom niebędącym członkami, w tym EBI, uczestniczenie w pracach komitetu monitorującego.

Komitetowi monitorującemu przewodniczy przedstawiciel państwa członkowskiego lub instytucji zarządzającej.

Wykaz członków komitetu monitorującego jest publikowany na stronie internetowej, o której mowa w art. 49 ust. 1.

2. Przedstawiciele Komisji uczestniczą w pracach komitetu monitorującego, pełniąc rolę monitorującą i doradczą.

3. W przypadku FAMI, FBW oraz IZGW odpowiednie agencje zdecentralizowane mogą uczestniczyć w pracach komitetu monitorującego.

Artykuł 40

Funkcje komitetu monitorującego

1. Komitet monitorujący analizuje:

W przypadku programów wspieranych z EFMRA wszelkie zmiany programu zaproponowane przez instytucję zarządzającą są konsultowane z komitetem monitorującym, który, jeżeli uzna to za stosowne, wydaje opinię w sprawie.

2. Komitet monitorujący zatwierdza:

3. Komitet monitorujący może wydawać zalecenia dla instytucji zarządzającej, w tym w odniesieniu do środków mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów.

Artykuł 41

Roczny przegląd wykonania

1. Raz w roku organizowane są spotkania w sprawie przeglądu z udziałem Komisji i danego państwa członkowskiego w celu przeanalizowania wykonania poszczególnych programów. W spotkaniach w sprawie przeglądu uczestniczą odpowiednie instytucje zarządzające.

Spotkanie w sprawie przeglądu może dotyczyć więcej niż jednego programu.

Spotkaniu w sprawie przeglądu przewodniczy Komisja lub, jeżeli wniesie o to państwo członkowskie, współprzewodniczą mu państwo członkowskie i Komisja.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 akapit pierwszy, w przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW spotkania w sprawie przeglądu organizuje się co najmniej dwukrotnie w okresie programowania.

3. W przypadku programów wspieranych z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST i EFMRA, nie później niż miesiąc przed spotkaniem w sprawie przeglądu państwo członkowskie przekazuje Komisji zwięzłe informacje o elementach wymienionych w art. 40 ust. 1. Informacje te opierają się na najnowszych danych dostępnych państwu członkowskiemu.

W przypadku programów ograniczonych do celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+ informacje, które należy przedstawić w oparciu o najnowsze dostępne dane, ograniczają się do art. 40 ust. 1 lit. a), b), e), f) i h) niniejszego rozporządzenia.

4. Państwo członkowskie i Komisja mogą uzgodnić, że nie będą organizować spotkania w sprawie przeglądu. W takim przypadku przegląd może zostać przeprowadzony w formie pisemnej.

5. Wyniki spotkania w sprawie przeglądu zapisuje się w uzgodnionym protokole.

6. Państwo członkowskie podejmuje działania następcze związane z podniesionymi podczas spotkania w sprawie przeglądu kwestiami, które mają wpływ na wdrażanie programu, i w terminie trzech miesięcy informuje Komisję o podjętych środkach.

7. W przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW państwo członkowskie przedkłada roczne sprawozdanie z wykonania zgodnie z rozporządzeniami dotyczącymi poszczególnych Funduszy.

Artykuł 42

Przekazywanie danych

1. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca przekazują Komisji drogą elektroniczną dane zbiorcze dotyczące poszczególnych programów do dnia 31 stycznia, 30 kwietnia, 31 lipca, 30 września i 30 listopada każdego roku, z wyjątkiem danych wymaganych w ust. 2 lit. b) i ust. 3, które przekazuje się drogą elektroniczną do dnia 31 stycznia i 31 lipca każdego roku, zgodnie ze wzorem przedstawionym w załączniku VII.

Pierwsze przekazanie danych nastąpi do dnia 31 stycznia 2022 r., a ostatnie - do dnia 31 stycznia 2030 r.

W przypadku priorytetów wspierających cel szczegółowy określony w art. 4 ust. 1 pkt m) rozporządzenia w sprawie EFS+ dane są przekazywane co roku do dnia 31 stycznia.

Rozporządzenie w sprawie EFS+ może określać szczegółowe zasady dotyczące częstotliwości gromadzenia i przekazywania długoterminowych wskaźników rezultatu.

2. Dane są przekazywane dla poszczególnych priorytetów w podziale na cele szczegółowe i, w stosownych przypadkach, kategorię regionu; dotyczą one:

3. W przypadku instrumentów finansowych przekazywane są również dane dotyczące:

4. Dane przekazywane zgodnie z niniejszym artykułem muszą być wiarygodne i odzwierciedlać dane przechowywane elektronicznie, o których mowa w art. 72 ust. 1 lit. e), na koniec każdego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym następuje ich przekazanie.

5. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca publikują wszystkie przekazane Komisji dane na stronie internetowej, o której mowa w art. 46 lit. b), lub na stronie internetowej, o której mowa w art. 49 ust. 1, lub przekazują link do tych danych.

Artykuł 43

Końcowe sprawozdanie z wykonania

1. W przypadku programów wspieranych z EFRR, EFS+, Funduszu Spójności, FST i EFMRA każda instytucja zarządzająca przedkłada Komisji końcowe sprawozdanie z wykonania programu do dnia 15 lutego 2031 r.

2. Końcowe sprawozdanie z wykonania zawiera ocenę osiągnięcia celów programu w oparciu o elementy wymienione w art. 40 ust. 1, z wyjątkiem informacji przekazywanych zgodnie z lit. d) tego ustępu.

3. Komisja analizuje końcowe sprawozdanie z wykonania i zgłasza instytucji zarządzającej wszelkie uwagi w terminie pięciu miesięcy od dnia otrzymania końcowego sprawozdania z wykonania. W przypadku gdy takie uwagi zostaną sformułowane, instytucja zarządzająca dostarcza wszystkich niezbędnych informacji dotyczących tych uwag i, w stosownych przypadkach, w terminie trzech miesięcy informuje Komisję o podjętych działaniach. Komisja informuje instytucję zarządzającą o akceptacji sprawozdania w terminie dwóch miesięcy od otrzymania wszystkich niezbędnych informacji. W przypadku gdy Komisja nie poinformuje instytucji zarządzającej w tych terminach, sprawozdanie uznaje się za zaakceptowane.

4. Instytucja zarządzająca publikuje końcowe sprawozdania z wykonania na stronie internetowej, o której mowa w art. 49 ust. 1.

5. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego artykułu Komisja przyjmuje akt wykonawczy ustanawiający wzór końcowego sprawozdania z wykonania. Taki akt wykonawczy jest przyjmowany zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 115 ust. 2.

ROZDZIAŁ II

Ewaluacja

Artykuł 44

Ewaluacje przeprowadzane przez państwo członkowskie

1. W celu poprawy jakości opracowywania programów i ich wdrażania państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca przeprowadzają ewaluację programów pod kątem co najmniej jednego z następujących kryteriów: skuteczności, efektywności, trafności, spójności i unijnej wartości dodanej. Ewaluacje mogą również obejmować inne odpowiednie kryteria, takie jak poziom włączenia społecznego, niedyskryminację i widoczność, i mogą obejmować więcej niż jeden program.

2. Do dnia 30 czerwca 2029 r. przeprowadza się ponadto ewaluację każdego programu pod kątem oceny jego wpływu.

3. Przeprowadzenie ewaluacji powierza się funkcjonalnie niezależnym ekspertom wewnętrznym lub zewnętrznym.

4. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca zapewniają ustanowienie niezbędnych procedur generowania i zbierania danych koniecznych do przeprowadzenia ewaluacji.

5. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca sporządzają plan ewaluacji, który może obejmować więcej niż jeden program. W przypadku FAMI, FBW i IZGW taki plan przewiduje ewaluację śródokresową, którą należy ukończyć do dnia 31 marca 2024 r.

6. Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca przedkładają plan ewaluacji komitetowi monitorującemu nie później niż rok po decyzji zatwierdzającej programu.

7. Wszystkie ewaluacje są publikowane na stronie internetowej, o której mowa w art. 49 ust. 1.

Artykuł 45

Ewaluacja przeprowadzana przez Komisję

1. Do końca 2024 r. Komisja przeprowadzi śródokresową ewaluację skuteczności, efektywności, trafności, spójności i unijnej wartości dodanej każdego Funduszu. Komisja może wykorzystywać wszystkie już dostępne istotne informacje zgodnie z art. 128 rozporządzenia finansowego.

2. Do dnia 31 grudnia 2031 r. Komisja przeprowadza retrospektywną ewaluację skuteczności, efektywności, trafności, spójności i unijnej wartości dodanej każdego Funduszu. W przypadku EFRR, EFS+, Funduszu Spójności i EFMRA ewaluacja ta koncentruje się w szczególności na społecznych, gospodarczych i terytorialnych efektach tych Funduszy w odniesieniu do celów polityki, o których mowa w art. 5 ust. 1.

3. Komisja publikuje wyniki ewaluacji retrospektywnej na swojej stronie internetowej i przekazuje te wyniki Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.

ROZDZIAŁ III

Widoczność, przejrzystość i komunikacja

Sekcja I

Widoczność wsparcia z Funduszy

Artykuł 46

Widoczność

Każde państwo członkowskie zapewnia:

Artykuł 47

Symbol Unii

Państwa członkowskie, instytucje zarządzające i beneficjenci używają symbolu Unii zgodnie z załącznikiem IX podczas realizowania działań dotyczących widoczności, przejrzystości i komunikacji.

Artykuł 48

Specjaliści oraz sieci ds. komunikacji

1. Każde państwo członkowskie wyznacza koordynatora ds. komunikacji odpowiedzialnego za działania w zakresie widoczności, przejrzystości i komunikacji w związku ze wsparciem z Funduszy, w tym w odniesieniu do programów w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg), w przypadku których w danym państwie członkowskim zlokalizowana jest instytucja zarządzająca. Koordynator ds. komunikacji może zostać powołany na poziomie instytucji określonej na podstawie art. 71 ust. 6 i odpowiada on za koordynację działań związanych z komunikacją i widocznością w odniesieniu do wszystkich programów.

Koordynator ds. komunikacji włączy w działania w zakresie widoczności, przejrzystości i komunikacji następujące podmioty:

2. Każda instytucja zarządzająca wyznacza dla każdego programu specjalistę ds. komunikacji. Specjalista ds. komunikacji może być odpowiedzialny za więcej niż jeden program.

3. Komisja utrzymuje sieć zrzeszającą koordynatorów ds. komunikacji, specjalistów ds. komunikacji i przedstawicieli Komisji w celu wymiany informacji na temat działań w zakresie widoczności, przejrzystości i komunikacji.

Sekcja II

Przejrzystość wdrażania Funduszy i komunikacja na temat programów

Artykuł 49

Obowiązki instytucji zarządzającej

1. Instytucja zarządzająca zapewnia, aby w terminie sześciu miesięcy od decyzji zatwierdzającej program powstała strona internetowa udostępniająca informacje o programach, za które instytucja zarządzająca odpowiada; informacje takie dotyczą celów poszczególnych programów, działań realizowanych w ich ramach, dostępnych możliwości finansowania i osiągnięć.

2. Instytucja zarządzająca zapewnia publikację na stronie internetowej, o której mowa w ust. 1, lub na jednym portalu internetowym, o którym mowa w art. 46 lit. b), harmonogramu planowanych naborów wniosków, który jest aktualizowany co najmniej trzy razy w roku i zawiera następujące indykatywne dane dotyczące:

3. Instytucja zarządzająca sporządza wykaz operacji wybranych i wspartych z Funduszy, który jest publicznie dostępny na stronie internetowej w co najmniej jednym języku urzędowym instytucji Unii i jest aktualizowany przez instytucję zarządzającą co najmniej raz na cztery miesiące. Każda operacja ma swój niepowtarzalny kod. Wykaz zawiera następujące dane:

Dane, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b) i c), są usuwane po dwóch latach od dnia pierwotnej publikacji na stronie internetowej.

4. Dane, o których mowa w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu, publikowane są na stronie internetowej, o której mowa w ust. 1, lub na jednym portalu internetowym, o którym mowa w art. 46 lit. b) niniejszego rozporządzenia, w formacie otwartym przeznaczonym do odczytu komputerowego, jak określono w art. 5 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 (48), co pozwala na ich sortowanie, przeszukiwanie, tworzenie wyciągów, porównywanie i ponowne wykorzystanie.

5. Zanim nastąpi publikacja zgodnie z niniejszym artykułem, instytucja zarządzająca informuje beneficjentów, że dane zostaną podane do wiadomości publicznej.

6. Instytucja zarządzająca zapewnia, aby materiały związane z komunikacją i widocznością, również na poziomie beneficjentów, były udostępniane na wniosek unijnych instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych i aby Unii udzielono nieodpłatnej, niewyłącznej i nieodwołalnej licencji na korzystanie z takich materiałów oraz wszelkich wcześniej istniejących praw wynikających z takiej licencji zgodnie z załącznikiem IX. Nie powinno to pociągać za sobą znacznych dodatkowych kosztów ani znacznych obciążeń administracyjnych dla beneficjentów, ani dla instytucji zarządzającej.

Artykuł 50

Obowiązki beneficjentów

1. Beneficjenci i podmioty wdrażające instrumenty finansowe podają informację o wsparciu operacji z Funduszy, w tym o zasobach ponownie wykorzystanych zgodnie z art. 62, poprzez:

Wymóg określony w lit. d) akapitu pierwszego nie ma zastosowania w przypadku gdy beneficjent EFS+ jest osobą fizyczną lub w przypadku operacji wspieranych w ramach celu szczegółowego określonego w art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego lit. c) i d), w przypadku operacji wspieranych z FAMI, FBW i IZGW w dokumencie określającym warunki wsparcia można ustanowić szczególne wymogi dotyczące umieszczania w miejscach publicznych informacji na temat wsparcia z Funduszy, gdy jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa i porządku publicznego zgodnie z art. 69 ust. 5.

2. W przypadku funduszy małych projektów beneficjent przestrzega obowiązków wynikających z art. 36 ust. 5 rozporządzenia Interreg.

W przypadku instrumentów finansowych beneficjent zapewnia - za pomocą warunków umownych - przestrzeganie przez ostatecznych odbiorców wymogów określonych w ust. 1 lit. c).

3. W przypadku gdy beneficjent nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z art. 47 lub ust. 1 i 2 niniejszego artykułu i w przypadku gdy nie zostały podjęte działania zaradcze, instytucja zarządzająca stosuje środki, uwzględniając zasadę proporcjonalności, polegające na anulowaniu do 3 % wsparcia z Funduszy na daną operację.

TYTUŁ V

WSPARCIE FINANSOWE Z FUNDUSZY

ROZDZIAŁ I

Formy wkładu Unii

Artykuł 51

Formy wkładu Unii w programy

Wkład Unii może przyjąć dowolną z następujących form:

ROZDZIAŁ II

Formy wsparcia ze strony państw członkowskich

Artykuł 52

Formy wsparcia

Państwa członkowskie wykorzystują wkład z Funduszy, aby udzielić beneficjentom wsparcia w formie dotacji, instrumentów finansowych lub nagród lub ich kombinacji.

Sekcja I

Formy dotacji

Artykuł 53

Formy dotacji

1. Dotacje przyznawane beneficjentom przez państwa członkowskie mogą przyjmować dowolną z następujących form:

2. W przypadku gdy łączny koszt operacji nie przekracza 200 000 EUR, wkład przyznany beneficjentowi z EFRR, EFS+, FST, FAMI, FBW i IZGW przyjmuje formę stawek jednostkowych, kwot ryczałtowych lub stawek ryczałtowych, z wyjątkiem operacji, których wsparcie stanowi pomoc państwa. W przypadku stosowania finansowania w oparciu o stawki ryczałtowe jedynie kategorie kosztów, do których stosuje się daną stawkę ryczałtową, mogą być refundowane zgodnie z akapitem pierwszym lit. a).

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego niniejszego ustępu, instytucja zarządzająca może zgodzić się na wyłączenie niektórych operacji w obszarze badań i innowacji z wymogu określonego w tym akapicie, pod warunkiem że komitet monitorujący wyraził uprzednią zgodę na takie wyłączenie. Ponadto dodatki i wynagrodzenia wypłacane uczestnikom mogą być refundowane zgodnie z akapitem pierwszym lit. a).

3. Kwoty dotyczące form dotacji, o których mowa w ust. 1 lit. b), c) i d), ustala się w jeden z następujących sposobów:

Artykuł 54

Finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe w przypadku kosztów pośrednich w odniesieniu do dotacji

W przypadku gdy stosowana jest stawka ryczałtowa na pokrycie kosztów pośrednich operacji, można obliczać ją w oparciu o jeden z następujących sposobów:

Ponadto, w przypadku gdy państwo członkowskie obliczyło stawkę ryczałtową zgodnie z art. 67 ust. 5 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, stawka ta może być stosowana w odniesieniu do podobnej operacji dla celów lit. c) niniejszego artykułu.

Artykuł 55

Bezpośrednie koszty personelu w odniesieniu do dotacji

1. Bezpośrednie koszty personelu w ramach danej operacji można obliczać według stawki ryczałtowej do 20 % kosztów bezpośrednich innych niż bezpośrednie koszty personelu w ramach tej operacji, przy czym państwo członkowskie nie jest zobowiązane do dokonania żadnych obliczeń w celu ustalenia stawki mającej zastosowanie, pod warunkiem że koszty bezpośrednie operacji nie obejmują zamówień publicznych na roboty budowlane lub zamówień publicznych na dostawy lub usługi, których wartość przekracza progi określone w art. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE (49) lub w art. 15 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE (50).

W przypadku gdy stawkę ryczałtową stosuje się zgodnie z akapitem pierwszym w odniesieniu do FAMI, FBW i IZGW, stawka ta ma zastosowanie wyłącznie do kosztów bezpośrednich danej operacji niepodlegających zamówieniu publicznemu.

2. Do celów ustalenia bezpośrednich kosztów personelu stawka godzinowa może zostać obliczona w jeden z następujących sposobów:

3. Gdy stosowana jest stawka godzinowa obliczona zgodnie z ust. 2, łączna liczba zadeklarowanych godzin na osobę w danym roku lub miesiącu nie może przekraczać liczby godzin zastosowanej do obliczenia tej stawki godzinowej.

4. W przypadku gdy roczne koszty zatrudnienia brutto nie są dostępne, można je wyliczyć na podstawie dostępnych udokumentowanych kosztów zatrudnienia brutto lub na podstawie dokumentu zatrudnienia, odpowiednio dostosowanych do 12-miesięcznego okresu.

5. Koszty personelu dotyczące osób, które wykonują zlecenia dotyczące operacji w niepełnym wymiarze czasu pracy, można obliczyć jako stały odsetek kosztów zatrudnienia brutto proporcjonalny do stałego odsetka godzin przepracowanych miesięcznie przy danej operacji, bez obowiązku ustanawiania oddzielnego systemu rejestracji czasu pracy. Pracodawca wydaje przeznaczony dla pracowników dokument określający ten stały odsetek godzin.

Artykuł 56

Finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe w przypadku kosztów kwalifikowalnych innych niż bezpośrednie koszty personelu w odniesieniu do dotacji

1. Stawka ryczałtowa do 40 % bezpośrednich kwalifikowalnych kosztów personelu może zostać zastosowana do pokrycia pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji. Państwo członkowskie nie jest zobowiązane do dokonania żadnych obliczeń w celu ustalenia stawki mającej zastosowanie.

2. W przypadku operacji wspieranych z EFRR, EFS+, FST FAMI, FBW oraz IZGW wynagrodzenia i dodatki wypłacane uczestnikom uznaje się za dodatkowe koszty kwalifikowalne nieobjęte stawką ryczałtową.

3. Stawka ryczałtowa, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, nie ma zastosowania do kosztów personelu obliczonych na podstawie stawki ryczałtowej, o której mowa w art. 55 ust. 1.

Artykuł 57

Dotacje warunkowe

1. Państwa członkowskie mogą udzielać beneficjentom dotacji warunkowych, które podlegają pełnemu lub częściowemu zwrotowi, zgodnie z dokumentem określającym warunki wsparcia.

2. Beneficjent dokonuje zwrotów na warunkach uzgodnionych przez instytucję zarządzającą i beneficjenta.

3. Państwa członkowskie ponownie wykorzystują zasoby zwrócone przez beneficjenta w tym samym celu lub zgodnie z celami danego programu do dnia 31 grudnia 2030 r. w formie dotacji warunkowych, w formie instrumentu finansowego lub w innej formie wsparcia. Kwoty zwrócone i informacje o ich ponownym wykorzystaniu włącza się do końcowego sprawozdania z wykonania.

4. Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby zasoby były przechowywane na odrębnych rachunkach lub pod odpowiednimi kodami księgowymi.

5. Zasoby unijne zwrócone przez beneficjentów w dowolnym czasie, ale niewykorzystane do dnia 31 grudnia 2030 r., są zwracane do budżetu Unii zgodnie z art. 88.

Sekcja II

Instrumenty Finansowe

Artykuł 58

Instrumenty finansowe

1. Instytucje zarządzające mogą zapewnić wkład z programu, w ramach co najmniej jednego programu, na rzecz istniejących lub nowo utworzonych instrumentów finansowych ustanowionych na poziomie krajowym, regionalnym, transnarodowym lub transgranicznym i wdrażanych bezpośrednio przez instytucję zarządzającą lub na jej odpowiedzialność oraz przyczyniających się do osiągnięcia celów szczegółowych.

2. Instrumenty finansowe zapewniają wsparcie ostatecznym odbiorcom wyłącznie na inwestycje zarówno w rzeczowe aktywa trwałe, jak i w wartości niematerialne i prawne, a także kapitał obrotowy, które uznaje się jako finansowo wykonalne i które nie uzyskują wystarczającego finansowania ze źródeł rynkowych. Wsparcie takie musi być zgodne z mającymi zastosowanie unijnymi zasadami pomocy państwa.

Takie wsparcie udzielane jest wyłącznie na te elementy inwestycji, które nie są fizycznie ukończone lub w pełni wdrożone w dniu podjęcia decyzji inwestycyjnej.

3. Odpowiednie wsparcie z Funduszy za pośrednictwem instrumentów finansowych jest oparte na ocenie ex ante, za której sporządzenie odpowiada instytucja zarządzająca. Ocena ex ante musi zostać ukończona, zanim instytucje zarządzające dokonają wkładów z programu do instrumentów finansowych.

Ocena ex ante obejmuje co najmniej następujące elementy:

Ocena ex ante może być poddana przeglądowi lub aktualizacji, może obejmować część lub całość terytorium państwa członkowskiego i opierać się na istniejących lub zaktualizowanych ocenach ex ante.

4. Wsparcie na rzecz ostatecznych odbiorców może być połączone ze wsparciem z jakiegokolwiek Funduszu lub innego instrumentu unijnego i może obejmować tę samą pozycję wydatków. W takim przypadku wsparcie z Funduszu w ramach instrumentu finansowego, stanowiące część operacji instrumentu finansowego, nie jest deklarowane Komisji do wsparcia w ramach innej formy, z innego Funduszu lub innego instrumentu unijnego.

5. Instrumenty finansowe mogą być łączone ze wsparciem programu w formie dotacji w ramach pojedynczej operacji instrumentu finansowego, w ramach jednej umowy o finansowaniu, w przypadku gdy obie różne od siebie formy wsparcia są oferowane przez podmiot wdrażający instrument finansowy. W takim przypadku przepisy mające zastosowanie do instrumentów finansowych mają zastosowanie do tej pojedynczej operacji instrumentu finansowego. Wsparcie programu w formie dotacji musi być bezpośrednio związane ze wsparciem z instrumentu finansowego i niezbędne dla danego instrumentu finansowego i nie może przekraczać wartości inwestycji wspieranych przez produkt finansowy.

6. W przypadku połączonego wsparcia, zgodnie z ust. 4 i 5, dla każdego źródła wsparcia prowadzi się oddzielną ewidencję.

7. Wartość wszystkich połączonych form wsparcia nie może przekraczać łącznej kwoty danej pozycji wydatków. Dotacje nie mogą być wykorzystywane do refundacji wsparcia otrzymanego z instrumentów finansowych. Instrumenty finansowe nie mogą być wykorzystywane do prefinansowania dotacji.

Artykuł 59

Wdrażanie instrumentów finansowych

1. Z instrumentów finansowych wdrażanych bezpośrednio przez instytucję zarządzającą można udzielać wyłącznie pożyczek lub gwarancji. Instytucja zarządzająca określa w dokumencie strategicznym warunki i zasady dotyczące wkładu z programu do instrumentu finansowego, który obejmuje elementy wymienione w załączniku X.

2. Instrumenty finansowe, za których wdrażanie odpowiada instytucja zarządzająca, mogą być:

Instytucja zarządzająca dokonuje wyboru podmiotu wdrażającego dany instrument finansowy.

3. Instytucja zarządzająca może bezpośrednio udzielić zamówienia na wdrażanie instrumentu finansowego:

4. Gdy podmiot wybrany przez instytucję zarządzającą wdraża fundusz powierniczy, podmiot ten może również wybrać inne podmioty do celów wdrożenia funduszy szczegółowych.

5. Zasady i warunki wkładów z programu do instrumentów finansowych wdrażanych zgodnie z ust. 2 określa się w umowach o finansowaniu między:

Przedmiotowe umowy o finansowaniu zawierają wszystkie elementy określone w załączniku X.

6. Odpowiedzialność finansowa instytucji zarządzającej nie może przekraczać kwoty zaangażowanej przez instytucję zarządzającą w instrument finansowy w ramach odpowiednich umów o finansowaniu.

7. Podmioty wdrażające dane instrumenty finansowe lub, w przypadku gwarancji, podmiot udzielający pożyczek potwierdzonych gwarancją wspierają ostatecznych odbiorców, z należytym uwzględnieniem celów programu i potencjału w zakresie finansowej wykonalności inwestycji, opisanych w biznesplanie lub równoważnym dokumencie. Wybór ostatecznych odbiorców jest przejrzysty i nie prowadzi do powstania konfliktu interesów.

8. Krajowe współfinansowanie programu może być udzielane albo przez instytucję zarządzającą, albo na poziomie funduszy powierniczych, na poziomie funduszy szczegółowych lub na poziomie inwestycji na rzecz ostatecznych odbiorców, zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych Funduszy. Gdy współfinansowanie krajowe jest udzielane na poziomie inwestycji na rzecz ostatecznych odbiorców, podmiot wdrażający instrumenty finansowe prowadzi dokumentację wykazującą kwalifikowalność wydatków leżących u podstaw współfinansowania.

9. Instytucja zarządzająca, podczas bezpośredniego wdrażania instrumentu finansowego na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu, lub podmiot wdrażający instrument finansowy na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu prowadzą odrębną księgowość lub wprowadzają kod księgowy dla każdego priorytetu lub, w przypadku EFMRA, dla każdego celu szczegółowego i, w stosownych przypadkach, dla każdej kategorii regionu w odniesieniu do każdego wkładu z programu oraz osobno w odniesieniu do zasobów, o których mowa, odpowiednio, w art. 60 i 62.

Artykuł 60

Odsetki i inne zyski generowane dzięki wsparciu z Funduszy na rzecz instrumentów finansowych

1. Wsparcie z Funduszy wypłacone na rzecz instrumentów finansowych zostaje umieszczone na rachunkach w instytucjach finansowych z siedzibą w państwach członkowskich i jest zarządzane z uwzględnieniem aktywnego zarządzania zasobami finansowymi i z zasadą należytego zarządzania finansami.

2. Odsetki i inne zyski związane ze wsparciem z Funduszy wypłaconym na rzecz instrumentów finansowych są wykorzystywane w ramach tego samego celu lub tych samych celów co pierwotne wsparcie z tych Funduszy, w tym na płatności z tytułu opłat za zarządzanie i refundacje kosztów zarządzania poniesionych przez podmioty wdrażające instrument finansowy zgodnie z art. 68 ust. 1 lit. d), albo w ramach tego samego instrumentu finansowego; albo - po likwidacji instrumentu finansowego - w innych instrumentach finansowych lub innych formach wsparcia na dalsze inwestycje na rzecz ostatecznych odbiorców, do końca okresu kwalifikowalności.

3. Odsetki i inne zyski, o których mowa w ust. 2, niewykorzystane zgodnie z tym przepisem wyłącza się z zestawienia wydatków przedłożonego za ostatni rok obrachunkowy.

Artykuł 61

Zróżnicowane traktowanie inwestorów

1. Wsparcie z Funduszy na rzecz instrumentów finansowych przeznaczonych na inwestycje na rzecz ostatecznych odbiorców oraz wszelkiego rodzaju dochody generowane przez te inwestycje - w tym zwrócone zasoby - które mogą być przypisane wsparciu z Funduszy, mogą być wykorzystane do celów zróżnicowanego traktowania inwestorów działających zgodnie z zasadą gospodarki rynkowej przez odpowiedni podział ryzyk i zysków, z uwzględnieniem zasady należytego zarządzania finansami.

2. Poziom takiego zróżnicowanego traktowania nie wykracza poza to, co jest niezbędne do stworzenia zachęt - ustanowionych albo w drodze procedury konkurencyjnej albo niezależnej oceny - do przyciągnięcia zasobów prywatnych.

Artykuł 62

Ponowne wykorzystanie zasobów związanych ze wsparciem z Funduszy

1. Zasoby zwrócone przed końcem okresu kwalifikowalności do instrumentów finansowych pochodzące z inwestycji na rzecz ostatecznych odbiorców lub z uwolnienia zasobów przeznaczonych na umowy gwarancyjne, w tym spłaty kapitału i wszelkiego rodzaju wygenerowane dochody związane ze wsparciem z Funduszy, są ponownie wykorzystywane w ramach tych samych lub innych instrumentów finansowych na dalsze inwestycje na rzecz ostatecznych odbiorców, w celu pokrycia strat w kwocie nominalnej wkładu z Funduszy w instrument finansowy wynikających z ujemnych odsetek, jeżeli takie straty występują pomimo aktywnego zarządzania zasobami finansowymi, lub wszelkich kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie związanych z takimi dalszymi inwestycjami, z uwzględnieniem zasady należytego zarządzania finansami.

2. Państwa członkowskie podejmują działania niezbędne do zapewnienia, aby zasoby, o których mowa w ust. 1, zwrócone do instrumentów finansowych w okresie co najmniej ośmiu lat po zakończeniu okresu kwalifikowalności, były ponownie wykorzystywane zgodnie z celami polityki objętymi programem lub programami, w ramach których zostały ustanowione, albo w ramach tego samego instrumentu finansowego, albo - w następstwie wycofania tych zasobów z instrumentu finansowego - w innych instrumentach finansowych lub innych formach wsparcia.

ROZDZIAŁ III

Zasady kwalifikowalności

Artykuł 63

Kwalifikowalność

1. Kwalifikowalność wydatków ustala się na podstawie przepisów krajowych, z wyjątkiem przypadków gdy przepisy szczegółowe zostały ustanowione w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy lub na podstawie niniejszego rozporządzenia i tych rozporządzeń.

2. Wydatki kwalifikują się do otrzymania wkładu z Funduszy, jeżeli zostały poniesione przez beneficjenta lub partnera prywatnego operacji PPP i zapłacone w ramach wdrażanych operacji między dniem przedłożenia Komisji programu lub dniem 1 stycznia 2021 r., w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza, a dniem 31 grudnia 2029 r.

W przypadku kosztów refundowanych zgodnie z art. 53 ust. 1 lit. b), c) i f) działania stanowiące podstawę refundacji przeprowadza się w okresie między dniem przedłożenia Komisji programu lub dniem 1 stycznia 2021 r., w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza, a dniem 31 grudnia 2029 r.

3. W przypadku EFRR wydatki dotyczące operacji obejmujących w obrębie państwa członkowskiego więcej niż jedną kategorię regionu określoną w art. 108 ust. 2 przypisuje się odpowiednim kategoriom regionu proporcjonalnie, w oparciu o obiektywne kryteria.

W odniesieniu do EFS+ wydatki związane z operacjami mogą być przypisane dowolnym kategoriom regionu programu, pod warunkiem że operacja przyczynia się do osiągnięcia celów szczegółowych programu.

W odniesieniu do FST wydatki związane z operacjami muszą przyczyniać się do realizacji odpowiedniego terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji.

4. Całość lub część operacji może być wdrażana poza terytorium państwa członkowskiego, w tym poza terytorium Unii, pod warunkiem że operacja przyczynia się do osiągnięcia celów programu.

5. W przypadku dotacji przyjmujących formy określone w art. 53 ust. 1 lit. b), c) i d) wydatki, które kwalifikują się do otrzymania wkładu z Funduszy, są równe kwotom obliczonym zgodnie z art. 53 ust. 3.

6. Operacje nie mogą zostać wybrane do wsparcia z Funduszy, w przypadku gdy zostały fizycznie ukończone lub w pełni wdrożone przed przedłożeniem wniosku o dofinansowanie w ramach programu, niezależnie od tego, czy dokonano wszystkich powiązanych płatności. Niniejszy ustęp nie ma zastosowania do wyrównania z EFMRA z tytułu dodatkowych kosztów w regionach najbardziej oddalonych na podstawie art. 24 rozporządzenia w sprawie EFMRA ani do wsparcia z dodatkowego finansowania dla regionów najbardziej oddalonych na mocy art. 110 ust. 1 lit. e) niniejszego rozporządzenia.

7. Wydatki, które stają się kwalifikowalne w wyniku zmiany programu, są kwalifikowalne od dnia przedłożenia Komisji stosownego wniosku.

W odniesieniu do EFRR, Funduszu Spójności i FST wydatki stają się kwalifikowalne w wyniku zmiany programu, w przypadku dodania do programu nowego rodzaju interwencji, o którym mowa w tabeli 1 załącznika I, lub, w przypadku EFMRA, FAMI, FBW i IZGW - w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy.

W przypadku gdy program zostaje zmieniony w celu podjęcia działań w odpowiedzi na klęski żywiołowe, program może przewidywać, że kwalifikowalność wydatków związana z tego rodzaju zmianą zaczyna się od dnia wystąpienia klęski żywiołowej.

8. W przypadku gdy zatwierdzony zostaje nowy program, wydatki stają się kwalifikowalne od dnia przedłożenia Komisji stosownego wniosku.

9. Operacja może otrzymać wsparcie z więcej niż jednego Funduszu lub w ramach więcej niż jednego programu i z innych instrumentów unijnych. W takich przypadkach wydatki zadeklarowane we wniosku o płatność z jednego z Funduszy nie mogą zostać zadeklarowane do celów otrzymania:

Kwotę wydatków, którą należy podać we wniosku o płatność z Funduszu, można obliczyć w odniesieniu do każdego z Funduszy oraz stosownego programu lub stosownego programów proporcjonalnie, zgodnie z dokumentem określającym warunki wsparcia.

Artykuł 64

Koszty niekwalifikowalne

1. Następujące koszty nie kwalifikują się do otrzymania wkładu z Funduszy:

Lit. b) akapitu pierwszego nie ma zastosowania do operacji dotyczących ochrony środowiska.

2. W rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy można określić dodatkowe koszty, które nie kwalifikują się do wkładu z poszczególnych Funduszy.

Artykuł 65

Trwałość operacji

1. Państwo członkowskie dokonuje zwrotu wkładu z Funduszy przeznaczonego na operację obejmującą inwestycje w infrastrukturę lub inwestycje produkcyjne, jeżeli w okresie pięciu lat od płatności końcowej na rzecz beneficjenta lub w okresie ustalonym zgodnie z zasadami pomocy państwa, w stosownych przypadkach, zajdzie w odniesieniu do tej operacji dowolna z poniższych okoliczności:

Państwo członkowskie może skrócić okres ustalony w akapicie pierwszym do trzech lat w przypadkach dotyczących utrzymania inwestycji lub miejsc pracy stworzonych przez MŚP.

Refundacja przez państwo członkowskie wynikająca z braku zgodności z niniejszym artykułem dokonywana jest proporcjonalnie do okresu trwania braku zgodności.

2. Operacje wspierane przez EFS+ lub FST zgodnie z art. 8 ust. 2 lit. k), l) oraz m) rozporządzenia FST zwracają wsparcie, gdy są objęte obowiązkiem utrzymania inwestycji zgodnie z zasadami pomocy państwa.

3. Ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do wkładów z programu na rzecz instrumentów finansowych lub dokonywanych przez takie instrumenty ani do żadnej operacji, której dotyczy zaprzestanie działalności produkcyjnej w związku z upadłością niewynikającą z oszustwa.

Artykuł 66

Przeniesienie produkcji

1. Wydatki wspierające przeniesienie produkcji nie kwalifikują się do otrzymania wkładu z Funduszy.

2. W przypadku gdy wkład z Funduszy stanowi pomoc państwa, instytucja zarządzająca upewnia się, że wkład nie wspiera został przeniesienia produkcji zgodnie z art. 14 ust. 16 rozporządzenia (UE) nr 651/2014.

Artykuł 67

Szczególne zasady kwalifikowalności dotyczące dotacji

1. Wkłady rzeczowe w formie dostarczonych robót budowlanych, towarów, usług, gruntów i nieruchomości, w przypadku których nie dokonano żadnych płatności potwierdzonych fakturami lub dokumentami o równoważnej wartości dowodowej, mogą stanowić wydatki kwalifikowalne, gdy spełnione są następujące warunki:

Wartość gruntu lub nieruchomości, o których mowa w akapicie pierwszym lit. d) niniejszego ustępu, musi być poświadczona przez niezależnego wykwalifikowanego eksperta lub należycie upoważniony organ urzędowy i nie może przekraczać limitu ustanowionego w art. 64 ust. 1 lit. b).

2. Koszty amortyzacji, w przypadku których nie dokonano żadnych płatności potwierdzonych fakturami, mogą być uznane za kwalifikowalne, gdy spełnione są następujące warunki:

Artykuł 68

Szczególne zasady kwalifikowalności dotyczące instrumentów finansowych

1. Wydatki kwalifikowalne w ramach instrumentu finansowego stanowi łączna kwota wkładu z programu wypłacona na rzecz instrumentu finansowego lub, w przypadku gwarancji, przeznaczona na umowy gwarancyjne z instrumentu finansowego w okresie kwalifikowalności, w przypadku gdy kwota ta odpowiada:

2. W przypadku gdy instrument finansowy jest wdrażany w trakcie kolejnych okresów programowania, można udzielić wsparcia ostatecznym odbiorcom lub na ich rzecz, obejmującego m.in. koszty zarządzania i opłaty za zarządzanie, w oparciu o ustalenia zawarte w ramach poprzedniego okresu programowania, pod warunkiem że takie wsparcie jest zgodne z zasadami kwalifikowalności obowiązującymi w kolejnym okresie programowania. W takich przypadkach kwalifikowalność wydatków przedstawionych we wnioskach o płatność jest określana zgodnie z zasadami właściwego okresu programowania.

3. W odniesieniu do ust. 1 lit. b), jeżeli podmiot korzystający z gwarancji nie wypłacił ostatecznym odbiorcom planowanej kwoty w odniesieniu do nowych pożyczek, inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych zgodnie ze współczynnikiem mnożnikowym, wydatki kwalifikowalne pomniejsza się proporcjonalnie. Współczynnik mnożnikowy można zmienić, w przypadku gdy jest to uzasadnione późniejszymi zmianami warunków rynkowych. Taka zmiana nie ma mocy wstecznej.

4. Do celów ust. 1 lit. d) opłaty za zarządzanie są oparte na wynikach.

W przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz powierniczy wybierane są w drodze bezpośredniego udzielenia zamówienia zgodnie z art. 59 ust. 3, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie wypłacana tym podmiotom, którą można zadeklarować jako wydatki kwalifikowalne, nie przekracza progu wynoszącego 5 % łącznej kwoty wkładów z programu wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie pożyczek lub przeznaczonej na umowy gwarancyjne oraz do 7 % łącznej kwoty wkładów z programu wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych.

W przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz szczegółowy wybierane są w drodze bezpośredniego udzielenia zamówienia zgodnie z art. 59 ust. 3, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie wypłacana tym podmiotom, którą można zadeklarować jako wydatki kwalifikowalne, nie przekracza progu wynoszącego 7 % łącznej kwoty wkładów z programu wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie pożyczek lub przeznaczonej na umowy gwarancyjne oraz do 15 % łącznej kwoty wkładów z programu wypłaconej ostatecznym odbiorcom w formie inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych.

W przypadku gdy podmioty wdrażające fundusz powierniczy lub fundusze szczegółowe są wybierane w drodze procedury przetargowej zgodnie z mającym zastosowanie prawem, kwota kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie ustalana jest w umowie o finansowaniu i odzwierciedla wynik procedury przetargowej.

5. W przypadku gdy opłaty manipulacyjne lub dowolna ich część są pobierane od ostatecznych odbiorców, nie mogą one być deklarowane jako wydatki kwalifikowalne.

6. Wydatki kwalifikowalne deklarowane zgodnie z ust. 1 nie mogą przekraczać sumy łącznej kwoty wsparcia z Funduszy wypłaconej do celów określonych w tym ustępie oraz odpowiedniego współfinansowania krajowego.

TYTUŁ VI

ZARZĄDZANIE I KONTROLA

ROZDZIAŁ I

Ogólne zasady dotyczące zarządzania i kontroli

Artykuł 69

Obowiązki państw członkowskich

1. Państwa członkowskie dysponują systemami zarządzania i kontroli w odniesieniu do swoich programów zgodnie z niniejszym tytułem oraz zapewniają ich funkcjonowanie zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami i z kluczowymi wymogami wymienionymi w załączniku XI.

2. Państwa członkowskie zapewniają zgodność z prawem i prawidłowość wydatków ujętych w zestawieniach wydatków przedkładanych Komisji i podejmują wszystkie niezbędne działania mające na celu zapobieganie nieprawidłowościom, w tym nadużyciom finansowym, oraz ich wykrywanie i korygowanie, a także sporządzają sprawozdania na ten temat. Działania te obejmują zbieranie informacji na temat beneficjentów rzeczywistych odbiorców finansowania unijnego zgodnie z załącznikiem XVII. Przepisy dotyczące zbierania i przetwarzania takich danych muszą być zgodne z mającymi zastosowanie przepisami o ochronie danych. Komisja, Europejski Urząd ds. Nadużyć Finansowych i Europejski Trybunał Obrachunkowy mają niezbędny dostęp do tych informacji.

W przypadku programów wspieranych z FAMI, FBW i IZGW obowiązki dotyczące zbierania informacji o beneficjentach rzeczywistych odbiorców finansowania unijnego zgodnie z załącznikiem XVII, jak określono w akapicie pierwszym, mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2023 r.

3. Państwa członkowskie na wniosek Komisji podejmują działania niezbędne do zapewnienia skutecznego funkcjonowania swoich systemów zarządzania i kontroli oraz zgodności z prawem i prawidłowości wydatków zgłoszonych Komisji. W przypadku gdy działaniem takim jest audyt, mogą w nim uczestniczyć urzędnicy Komisji lub ich upoważnieni przedstawiciele.

4. Państwa członkowskie zapewniają odpowiednią jakość, dokładność i wiarygodność systemu monitorowania i danych dotyczących wskaźników.

5. Państwa członkowskie zapewniają publikowanie informacji zgodnie z wymogami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu i w rozporządzeniach dotyczących poszczególnych Funduszy, z wyjątkiem przypadków gdy prawo Unii lub prawo krajowe wykluczają taką publikację ze względów bezpieczeństwa, porządku publicznego, dochodzeń karnych lub ochrony danych osobowych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679.

6. Państwa członkowskie dysponują systemami i procedurami służącymi zapewnieniu, aby wszystkie dokumenty wymagane na potrzeby ścieżki audytu określone w załączniku XIII były przechowywane zgodnie z wymogami określonymi w art. 82.

7. Państwa członkowskie przyjmują rozwiązania mające na celu zapewnienie skutecznego rozpatrywania skarg dotyczących Funduszy. Za określenie zakresu, przepisów i procedur dotyczących tych rozwiązań odpowiadają państwa członkowskie w zgodzie ze swoimi ramami instytucjonalnymi i prawnymi. Nie stanowi to uszczerbku dla ogólnej możliwości kierowania skarg do Komisji przez obywateli i zainteresowane strony. Na wniosek Komisji państwa członkowskie rozpatrują skargi złożone do Komisji objęte zakresem programów wdrażanych w tych państwach oraz informują Komisję o rezultatach tych działań.

Do celów niniejszego artykułu skargi obejmują wszelkie spory pomiędzy potencjalnymi i wybranymi beneficjentami w odniesieniu do zaproponowanych lub wybranych operacji oraz wszelkie spory ze stronami trzecimi dotyczące wdrażania programu lub operacji w jego ramach, bez względu na kwalifikację prawnych środków dochodzenia roszczeń ustanowionych na mocy prawa krajowego.

8. Państwa członkowskie zapewniają, aby wszelka wymiana informacji między beneficjentami a instytucjami programu odbywała się za pomocą systemów elektronicznej wymiany danych zgodnie z załącznikiem XIV.

Państwa członkowskie promują korzyści płynące z elektronicznej wymiany danych i zapewniają beneficjentom wszelkie niezbędne wsparcie w tym względzie.

W drodze odstępstwa od akapitu pierwszego instytucja zarządzająca może - na wyraźny wniosek beneficjenta - wyjątkowo zaakceptować wymianę informacji w formie papierowej, bez uszczerbku dla obowiązku rejestracji i przechowywania danych zgodnie z art. 72 ust. 1 lit. e).

W przypadku programów wspieranych z EFMRA, FAMI, FBW i IZGW akapit pierwszy ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 2023 r.

Akapit pierwszy nie ma zastosowania do programów ani priorytetów objętych art. 4 ust. 1 lit. m) rozporządzenia w sprawie EFS+.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby wszelka oficjalna wymiana informacji z Komisją odbywała się za pomocą systemu elektronicznej wymiany danych zgodnie z załącznikiem XV.

10. Państwo członkowskie dostarcza - lub zapewnia, aby instytucje zarządzające dostarczyły - do dnia 31 stycznia i 31 lipca prognozy dotyczące kwoty, na którą będą opiewać wnioski o płatność, które mają zostać przedłożone na bieżący i kolejny rok kalendarzowy, zgodnie z załącznikiem VIII.

11. Każde państwo członkowskie dysponuje - najpóźniej w chwili złożenia wniosku o płatność końcową za pierwszy rok obrachunkowy i nie później niż w dniu 30 czerwca 2023 r. - opisem systemu zarządzania i kontroli zgodnie ze wzorem przedstawionym w załączniku XVI. Aktualizuje ono ten opis na bieżąco, by odzwierciedlać wszelkie późniejsze zmiany.

12. Państwa członkowskie zgłaszają nieprawidłowości zgodnie z kryteriami ustalania przypadków nieprawidłowości wymagających zgłaszania, danymi podlegającymi przekazaniu, a także formatem do celów zgłaszania określonym w załączniku XII.

Artykuł 70

Uprawnienia i obowiązki Komisji

1. Komisja upewnia się, że państwa członkowskie dysponują systemami zarządzania i kontroli zgodnymi z niniejszym rozporządzeniem oraz że systemy te funkcjonują skutecznie i efektywnie w okresie wdrażania programów. Komisja opracowuje - do celów własnych prac audytowych - strategię audytu oraz plan audytu oparte na ocenie ryzyka.

Komisja i instytucje audytowe koordynują swoje plany audytu.

2. Komisja przeprowadza audyty do trzech lat kalendarzowych następujących po zatwierdzeniu zestawienia wydatków, w którym ujęto dany wydatek. Okres ten nie ma zastosowania do operacji, w przypadku których istnieje podejrzenie nadużycia finansowego.

3. Do celów przeprowadzania audytów urzędnicy Komisji lub ich upoważnieni przedstawiciele mają dostęp do wszystkich niezbędnych zapisów, dokumentów i metadanych, niezależnie od nośnika, na jakim są one przechowywane, odnoszących się do operacji wspieranych z Funduszy lub do systemów zarządzania i kontroli, oraz otrzymują kopie w konkretnym wymaganym formacie.

4. W przypadku audytów na miejscu zastosowanie ma również, co następuje: