Komentarz do Kodeksu Pracy 2021 - Dział XI. Układy zbiorowe pracy

Zagadnienia ogólne

Układ zbiorowy pracy to porozumienie zawierane między pracodawcą a związkami zawodowymi w zakresie treści stosunków pracy. Jest to zatem akt prawa wewnątrzzakładowego najczęściej rozszerzający uprawnienia zatrudnionych w porównaniu z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa pracy.

Przepisy działu jedenastego szczegółowo regulują kwestie zawierania, rejestracji i rozwiązywania układów zbiorowych pracy. Tak samo jak w przypadku innych przepisów wewnętrznych pracodawcy (regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania), żaden przepis układu zbiorowego nie może być mniej korzystny od powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy (art. 18 Kodeksu pracy). Przepisy wprowadzonego w zakładzie układu zbiorowego pracy są postanowieniami normatywnymi, co oznacza, że zatrudnieni mogą się na nie powoływać przed sądem.

Rozszerzenie zakresu stosowania układów zbiorowych pracy

W związku z rozszerzeniem od 1 stycznia 2019 r. prawa do zakładania oraz wstępowania do organizacji związkowych na inne niż pracownicy osoby wykonujące pracę zarobkową, mają do nich odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące układów zbiorowych pracy. Przepisy te są odpowiednio stosowane także do pracodawców zatrudniających inne niż pracownicy osoby wykonujące pracę zarobkową, a także do organizacji zrzeszających te podmioty. Zatem zleceniobiorcy czy samozatrudnieni zrzeszeni w związkach zawodowych mogą uczestniczyć w zawieraniu układów zbiorowych pracy, w tym występować z inicjatywą zawarcia układu i prowadzić rokowania zmierzające do jego zawarcia.