Organizacje związkowe działające w zakładzie pracy mogą kontrolować nie tylko przestrzeganie przepisów prawa pracy, ale również zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Związkowcy konsultują z pracodawcą działania związane z bhp. Powołują też społeczną inspekcję pracy. Związki zawodowe biorą również udział w ustalaniu regulaminu pracy.
Miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe społecznego inspektora pracy nie jest wynagrodzeniem za pracę. Należy jednak stosować do niego odpowiednio przepisy o tym wynagrodzeniu, wskutek czego odebranie wspomnianego ryczałtu musi nastąpić za wypowiedzeniem umowy o pracę. (Uchwała Sądu Najwyższego z 11 maja 2010 r., sygn. akt II PZP 3/10)
Przepisy prawa pracy kształtują w sposób szczególny status prawny niektórych kategorii pracowników przyznając im tzw. szczególną ochronę stosunku pracy. Polega ona bądź na zakazie wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem objętym taką ochroną, bądź na dopuszczalności zwolnienia z pracy takiego pracownika jedynie po zasięgnięciu opinii określonego podmiotu lub uzyskaniu jego zgody,
