Interpretacja indywidualna z dnia 25 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.413.2024.3.MG

Czy przelewy (sprzedaż) Wierzytelności do SPV w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT; czy Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV, zobowiązanym do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, i w konsekwencji czy SPV nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług (tj. w kwestiach objętych pytaniami oznaczonymi nr 1 i nr 2), jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej m.in. w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy ustalenia:

- czy przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV) w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT?

- czy Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez Państwa (SPV), zobowiązanym do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, i w konsekwencji czy Państwo (SPV) nie będą zobowiązani do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT?

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 września 2024 r. (wpływ 16 września 2024 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(X) (dalej: „SPV”) jest spółką specjalnego przeznaczenia, będącą rezydentem podatkowym w (…). SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, czy też zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

(Y) S.A. (dalej: „Spółka”) jest podmiotem prowadzącym działalność finansową, w szczególności, w zakresie świadczenia usług (…). Spółka jest polskim rezydentem podatkowym, nie posiada w (…) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ani nie posiada w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności, Spółka zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną (dalej: „Sekurytyzacja”) w odniesieniu do wierzytelności wynikających z umów (…) (dalej: „(…)”) zawartych przez Spółkę, jako finansującego, z korzystającymi (dalej: „(…)”) i stanowiących roszczenia w stosunku do (…) przede wszystkim o zapłatę czynszów/rat (…) oraz ewentualnie innych należności ubocznych wynikających z zawartych Umów (…) (dalej łącznie: „Wierzytelności”). (…) w przedmiotowych Umowach (…) są zasadniczo podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Wierzytelności mogą obejmować potencjalne opłaty i kary, które Spółka ma prawo naliczać (…) oraz roszczenia Spółki wobec ubezpieczycieli o odszkodowanie, które w razie szkody całkowitej, w sensie ekonomicznym, pokrywa wartość początkową przedmiotu (…). W skład Wierzytelności przenoszonych do SPV nie będzie wchodził podatek od towarów i usług (dalej: „VAT”), który naliczany jest przez Spółkę na czynszach/ratach (…) i innych należnościach z tytułu Umów (…). Wierzytelności nie będą obejmować także wartości rezydualnej przedmiotu (…), czyli ceny, po jakiej przedmiot (…) może zostać sprzedany korzystającemu po zakończeniu umownego okresu Umowy (…).

Wierzytelności mogą wynikać zarówno z umów (…), o których mowa w art. (…) (dalej: „(…)”), jak również z umów (…), o których mowa w art. (…) (dalej „(…)”). Umowy (…), z których będą wynikać Wierzytelności, dotyczyć będą, w szczególności, środków (…), a także (…) i (…). Zgodnie z Umowami (…), z których wynikać będą Wierzytelności, część odsetkowa czynszów/rat (…) może być wyliczana według stałej lub zmiennej stopy procentowej. Wierzytelności, które będą przeniesione do SPV, będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do spółki celowej), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Spółka dodatkowo wyjaśnia, iż w niniejszym wniosku posługuje się określeniem odpowiednio „czynsze (…)” lub „raty (…)” z uwagi na fakt, iż w stosowanej przez Spółkę dokumentacji (…)określenie „czynsze (…)” odnosi się do płatności z tytułu Umowy (…), natomiast określenie „raty (…)” do płatności z tytułu Umów (…).

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę do SPV. SPV nie jest powiązana kapitałowo lub personalnie ze Spółką. Spółka nie będzie miała wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez SPV w toku jej działalności, gdyż SPV będzie zarządzana przez zewnętrzny podmiot niepowiązany ze Spółką, a sposób przeprowadzenia transakcji sekurytyzacyjnej oraz późniejszego funkcjonowania SPV będzie wynikał z umów zawartych przez SPV. SPV nie będzie zatrudniała w Polsce pracowników.

Przedmiotem działalności SPV będzie wyłącznie nabywanie Wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych), a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie przeniesienia Wierzytelności przez Spółkę do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. Na planowaną przez Spółkę Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne: (i) zawarcie umowy przelewu (sprzedaży) Wierzytelności pomiędzy Spółką i SPV, (ii) zapewnienie finansowania SPV poprzez emisję przez SPV dłużnych papierów wartościowych ((…)), (iii) zawarcie umowy o administrowanie (serwisowanie) Wierzytelnościami, na mocy której Spółka będzie administrować Wierzytelnościami na rzecz SPV, w tym w szczególności otrzymywać i przekazywać do SPV dokonane przez klientów spłaty wynikające z Wierzytelności, (iv) zawarcie innych umów, które zapewnią możliwość przeprowadzenia transakcji (np. umów o administrowanie rachunkami bankowymi SPV).

Szczegółowy przebieg poszczególnych elementów Sekurytyzacji wskazany został poniżej:

- Na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką i SPV w ramach Sekurytyzacji, Spółka, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na SPV w zamian za zapłatę ceny. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy. Oznacza to, że, zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Spółkę do SPV przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami niestanowiącymi złych długów). Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Spółką i SPV, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach. Strony ustalą okres, w którym w ramach Sekurytyzacji sprzedawane będą Wierzytelności (tzw. okres rewolwingowy), przy czym okres ten może ulegać zmianom na mocy decyzji stron.

- W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci Spółce cenę uwzględniającą dyskonto. Cena za Wierzytelności będzie niższa od łącznej kwoty przenoszonych Wierzytelności, obejmującej ich część kapitałową oraz odsetkową. Różnica między sumą Wierzytelności obejmujących czynsze/raty kapitałowe i odsetkowe a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności. Wartość ta będzie wynagrodzeniem należnym SPV od Spółki w zamian za przystąpienie do Sekurytyzacji. Wyżej określony sposób ustalania ceny za Wierzytelności oraz wskazany sposób określania wynagrodzenia (dyskonta) należnego SPV z tytułu udziału w Sekurytyzacji stosowany będzie przy sprzedaży każdej transzy Wierzytelności w trakcie trwania okresu rewolwingowego.

- Opisane powyżej dyskonto realizowane na sprzedaży Wierzytelności do SPV będzie wynikać ze sprzedaży Wierzytelności za cenę niższą od sumy Wierzytelności obejmujących czynsze/raty kapitałowe i odsetkowe i będzie stanowić różnicę między taką sumą Wierzytelności a ceną za nie. Jednakże, przedmiotowa transakcja dla celów rachunkowych będzie rozpoznana odmiennie od ujęcia prawnego i podatkowego, a mianowicie z perspektywy rachunkowej transakcja ta nie zostanie rozpoznana jako sprzedaż wierzytelności, lecz jako pożyczka udzielona Spółce przez SPV. Powyższe wynika z faktu, że sprzedawane wierzytelności nie spełniają kryteriów do zaprzestania ich ujmowania przez Spółkę zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości stosowanymi przez Spółkę (na skutek czego będą dalej ujmowane w księgach Spółki). W następstwie powyższego, otrzymane od SPV środki zostaną ujęte jako zobowiązanie wobec SPV (odpowiadające pożyczce). Dodatkowo, Spółka będzie ujmowała w księgach rachunkowych „na bieżąco” zgodnie z zasadą memoriału koszty odpowiadające kwotom ponoszonym przez SPV na obsługę bieżącej działalności (głównie z tytułu wynagrodzenia zewnętrznych podmiotów świadczących usługi na rzecz SPV takie jak obsługa administracyjna, księgowa, itp.). Podsumowując, koszty SPV związane z obsługą (…) oraz bieżącą działalnością SPV będą w całości ujmowane przez Spółkę w jej księgach rachunkowych jako koszty pozyskanego finansowania. W konsekwencji odmiennej kwalifikacji Sekurytyzacji dla celów księgowych, niż to wynika z ujęcia prawnego i podatkowego, kwota opisanego wyżej dyskonta nie zostanie ujęta jako koszt rachunkowy w księgach rachunkowych Spółki.

- Celem nabycia Wierzytelności od Spółki, SPV wyemituje (…), których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki. Nabywanie kolejnych transz Wierzytelności w trakcie okresu rewolwingowego będzie finansowane z uzyskanych przez SPV spłat Wierzytelności wcześniej nabytych.

- Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny może zostać odroczona i zapłacona przez SPV do Spółki po spłacie przez SPV jej pozostałych zobowiązań. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółki, w której Spółka uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności czynszów/rat (…), składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.

- Z uwagi na fakt, iż część odsetkowa czynszów/rat (…) może być wyliczana według zmiennej stopy procentowej, wskutek zmiany stopy procentowej po przeniesieniu Wierzytelności na SPV kwoty fakturowane przez Spółkę z tytułu czynszów/rat (…) (Wierzytelności) mogą się różnić od kwot Wierzytelności z dnia ich sprzedaży (tj. kwoty te mogą być wyższe lub niższe niż określone w harmonogramie obowiązującym na dzień sprzedaży Wierzytelności, w zależności od zmiany stopy procentowej). W takiej sytuacji, celem odzwierciedlenia zmiany wysokości czynszów/rat (…) fakturowanych przez Spółkę na (…) (wskutek zmiany stopy procentowej), zmianie ulegnie również wysokość ceny za Wierzytelności należnej Spółce od SPV. W konsekwencji, ewentualne podwyższenie/obniżenie fakturowanych przez Spółkę na (…) czynszów/rat (…), wskutek zmiany stopy procentowej stosowanej przy kalkulacji części odsetkowej czynszów/rat (…), skutkować będzie stosownym podwyższeniem/obniżeniem o tę samą kwotę ceny sprzedaży Wierzytelności. W wyniku takiego podwyższenia/obniżenia ceny nabycia Wierzytelności, dyskonto z tytułu danej transzy Wierzytelności sprzedanych w okresie rewolwingowym nie będzie korygowane w czasie w celu odzwierciedlenia zmiennego oprocentowania tych Wierzytelności, które oparte są na zmiennej stopie procentowej. Dyskonto zostanie zatem ustalone w momencie przeniesienia Wierzytelności do SPV.

- Zgodnie z założeniami transakcji, planowana Sekurytyzacja będzie spełniać warunki do uznania jej za sekurytyzację prostą, przejrzystą i standardową (ang. simple, transparent and standardised securitisation - STS) w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniającego dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012.

- Z uwagi na fakt, iż przepisy unijne dotyczące transakcji sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (tu: Spółka) zachował nie mniej niż pięć procent ryzyka w odniesieniu do spłaty (…) emitowanych przez podmiot emisyjny (tu: SPV), planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie powyższego wymogu. W szczególności, nastąpi to poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. losowo wybrane ekspozycje odpowiadające nie mniej niż pięciu procentom wartości nominalnej sekurytyzowanych ekspozycji pozostaną w Spółce i nie zostaną sprzedane do SPV; przy czym takie niesekurytyzowane ekspozycje zostałyby w innym przypadku objęte Sekurytyzacją). Dodatkowo, płatność części ceny za nabycie Wierzytelności zostanie odroczona i będzie dokonywana przez SPV do Spółki sukcesywnie (tj. na bazie miesięcznej w czasie okresu rewolwingowego lub na bazie kwartalnej w okresie amortyzacji portfela), jako odroczona cena nabycia, w miarę posiadanych przez SPV nadwyżek finansowych.

- Po zbyciu Wierzytelności do SPV Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o umowę o obsługę przeniesionych Wierzytelności. Na podstawie tej umowy Spółka będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz SPV usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności monitorowania należności od (…), przyjmowania płatności czynszów/rat (…), wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od (…). Następnie, Spółka będzie przekazywała kwoty ściągniętych (spłaconych przez (…)) Wierzytelności do SPV, jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia. W zamian za świadczone usługi serwisowe Spółka otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie. Część należnego Spółce wynagrodzenia za usługę administrowania (serwisowania) Wierzytelnościami może zostać wypłacona jako wynagrodzenie odroczone i warunkowe - wypłacane Spółce w zależności od nadwyżek istniejących w SPV.

- Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w planowanej Sekurytyzacji powołany zostanie podmiot (tzw. back-up servicer facilitator) zobowiązany do niezwłocznego zidentyfikowania tzw. serwisera zastępczego (tzw. back-up servicer) w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od (…) i przekazywaniu tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą jedyne zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.

- Przelew Wierzytelności do SPV nie będzie połączony z przeniesieniem na SPV własności przedmiotów (…) objętych Umowami (…). W konsekwencji, pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, to Spółka w dalszym ciągu pozostawać będzie stroną Umów (…). Spółka wystawiać też będzie faktury na (…) na poszczególne czynsze (…) (w przypadku (…)) wchodzące w skład Wierzytelności przelanych na SPV, a w przypadku (…) fakturę dokumentującą dostawę towaru, tj. przedmiotu (…), a następnie noty wskazujące kwoty poszczególnych rat (…) do zapłaty. Dla ochrony SPV przed ewentualnym ryzykiem upadłości Spółki, w ramach opisanej transakcji sekurytyzacyjnej może zostać ustanowione odpowiednie zabezpieczenie na rzecz SPV w formie zastawu rejestrowego z najwyższym pierwszeństwem na podstawie polskiego prawa. Zabezpieczenie takie nie będzie wpływać na zmianę stron Umowy (…), w których finansującym ((…)) w dalszym ciągu pozostanie Spółka.

- Zgodnie z warunkami Sekurytyzacji, z jednej strony, Spółka będzie miała prawo, z zastrzeżeniem określonych wymogów, zakończyć Sekurytyzację poprzez odkup pozostałych Wierzytelności posiadanych przez SPV (tzw. opcja clean-up call). Ponadto Spółka będzie miała możliwość, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów, odkupienia tych Wierzytelności z tytułu Umów (…), które stały się przeterminowane (tzw. opcja kupna wierzytelności przeterminowanych). Z drugiej strony, Spółka będzie musiała odkupić od SPV każdą Wierzytelność, w przypadku której stwierdzono naruszenie (którego nie naprawiono) uzgodnionych przez strony umownie kryteriów kwalifikowalności Wierzytelności do transakcji, lub w odniesieniu do której zostaną dokonane nieuprawnione zmiany. Prawo lub obowiązek odkupu będą realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji. Zgodnie bowiem z założeniami Sekurytyzacji, wierzytelnościami sekurytyzowanymi powinny być wyłącznie wierzytelności uznane za terminowo spłacane przez (…), ponieważ wierzytelności te stanowić będą zabezpieczenie (…) emitowanych przez SPV.

- Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Spółki - nadwyżki pozostające w SPV po uregulowaniu wydatków o charakterze bezwarunkowym będą wypłacane Spółce jako odroczona część ceny Wierzytelności oraz odroczone wynagrodzenie z tytułu administrowania nimi (serwisowanie). Możliwe jest, iż wzajemne należności Spółki i SPV zostaną zrealizowane poprzez ich potrącenie.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV.

Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję (…), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od (…) i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie jedynie zbycie przez Spółkę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności.

Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie (…), które zostaną nabyte przez inwestorów.

Należy podkreślić, że opisana Sekurytyzacja nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. Celem Spółki jest uzyskanie finansowania w wyniku Sekurytyzacji. Spółka, po dokonaniu sprzedaży Wierzytelności, będzie nadal rozpoznawała poszczególne czynsze/raty (…) w przychodach do opodatkowania dla celów podatku dochodowego od osób prawnych (w całości - w przypadku (…), lub w części odsetkowej – w przypadku (…)).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

1. Czy przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do SPV w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT?

2. Czy Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV, zobowiązanym do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, i w konsekwencji czy SPV nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług ostatecznie przedstawione w piśmie z 16 września 2024 r.

W zakresie pytania 1

Zdaniem SPV, przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do SPV w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) Ustawy VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie, co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

-działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

-odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

-istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

-istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.

Analiza planowanej transakcji sekurytyzacyjnej, w której Spółka będzie przenosić do SPV Wierzytelności prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione elementy konieczne do uznania tej transakcji za usługę świadczoną przez SPV na rzecz Spółki, będą w tym przypadku spełnione. Zgodnie z przedstawionym szczegółowym opisem Sekurytyzacji, celem Spółki, jako inicjatora sekurytyzacji, jest uzyskanie finansowania przed wymagalnością Wierzytelności (czyli czynszów/rat (…) wynikających z zawartych Umów (…)). Sekurytyzacja planowana przez Spółkę jest zatem instrumentem pozwalającym na wcześniejsze otrzymanie środków finansowych przez Spółkę. W tym też celu zorganizowane zostanie całe przedsięwzięcie obejmujące, między innymi, zaangażowanie spółki celowej - SPV, której rolą będzie nabycie Wierzytelności od Spółki, emisja (…) celem sfinansowania zakupu Wierzytelności, a następnie obsługa zaciągniętego finansowania środkami pochodzącymi ze spłaty Wierzytelności przez (…). Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Spółkę w nabycie przedmiotów (…). Biorąc pod uwagę te cele, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Spółki usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Spółce. Z uwagi na fakt, iż to SPV, poprzez nabycie Wierzytelności i emisję (…), zorganizuje finansowanie i przekaże je Spółce tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Spółka, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie natomiast nabywcą tej usługi.

W planowanej transakcji sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV uzyska od Spółki określone wynagrodzenie za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję sekurytyzacyjną. Wynagrodzenie to przyjmie formę dyskonta szczegółowo przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Podstawą usługi sekurytyzacyjnej jest przelew (cesja) wierzytelności. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w art. 509 i następnych Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 tego aktu prawnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zgodnie z § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością na kupującego przechodzą wszelkie związane z nią prawa. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja ma, tak jak w opisanej Sekurytyzacji, charakter odpłatny).

Opisana transakcja Sekurytyzacji nie polega jednak jedynie na cesji Wierzytelności, a jak wskazywano powyżej, składać się ona będzie z wielu czynności, obejmujących nie tylko samo nabycie Wierzytelności, ale i organizację finansowania tej transakcji.

Istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego z aktywów danego podmiotu (tu: Spółki) zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (tu: SPV), która to spółka następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych ((…)). Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest więc pozyskanie kapitału na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój inicjatora sekurytyzacji (będącego podmiotem zbywającym wierzytelności, takim jak Spółka w opisanej transakcji).

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy nie będzie miała miejsca wyłącznie cesja Wierzytelności, ponieważ stanowi ona jedynie jeden z etapów prowadzących do realizacji celu transakcji - uzyskania finansowania przez Spółkę, a nabycie Wierzytelności przez SPV będzie stanowiło element świadczonej przez nią szerszej usługi finansowej. SPV w celu realizacji zawartej ze Spółką umowy nabycia Wierzytelności będzie zobowiązana do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności, które złożą się na jedną kompleksową usługę świadczoną przez SPV mającą za cel zapewnienie Spółce wymaganego finansowania - tj. na usługę sekurytyzacji.

Reasumując powyższą analizę, należy stwierdzić, iż przelewy Wierzytelności przez Spółkę do SPV będą dokonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki, gdyż w jej rezultacie Spółka uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności gospodarczej. Dlatego też, SPV będzie świadczyć w tym zakresie usługę na rzecz Spółki, zgodnie z art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 Ustawy VAT.

W ocenie SPV, usługa przez nią świadczona na rzecz Spółki stanowić będzie usługę zwolnioną z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Z kolei art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy VAT przewiduje zwolnienie z podatku VAT dla usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Biorąc zatem pod uwagę, iż planowana transakcja sekurytyzacyjna ma na celu zapewnienie Spółce finansowania przez SPV poprzez nabycie Wierzytelności przez SPV i emisję (…) na ich podstawie, transakcja ta, jako specyficzna operacja finansowa, będzie zwolniona z podatku VAT w oparciu o powyższe przepisy. Celem planowanej przez Spółkę Sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania, zatem cel przedmiotowej usługi świadczonej przez SPV będzie analogiczny do transakcji udzielenia pożyczki lub kredytu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy VAT. Należy przy tym wskazać, iż zastosowanie wspomnianego artykułu nie może być ograniczane jedynie do finansowania w formie pożyczki lub kredytu, lecz zwolnienie w nim przewidziane powinno mieć zastosowanie także do innych form finansowania. Przepis ten stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tą regulacją, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Aczkolwiek pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”) wskazuje na szerokie zastosowanie zwolnienia przewidzianego w tej regulacji. Konkluzję tę potwierdza, między innymi, orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys’en De Winter’s Bouw-en Aannemingsbedrijf BV a Staatssecretaris van Financien (Holandia), w którym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS, definiując termin „udzielenie kredytu”, wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowy tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten wchodzą zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest na podstawie umowy o sekurytyzację.

Zwolnienie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej z podatku VAT znajduje uzasadnienie również w art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy VAT z uwagi na fakt, iż jest to usługa w zakresie długów. Przeniesienie Wierzytelności do SPV będzie stanowiło element kompleksowej transakcji finansowej, której sensem i celem ekonomicznym jest zapewnienie Spółce finansowania i poprawa jej płynności finansowej. W efekcie Sekurytyzacji upłynnione zostaną Wierzytelności w stosunku do (…), poprzez ich wprowadzenie do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą (…) wyemitowane przez SPV. (…) te będą natomiast zabezpieczone Wierzytelnościami przynoszącymi SPV stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych (…) oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.

Podkreślić należy, iż do przedmiotowej transakcji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 Ustawy VAT, który wyłącza ze zwolnienia, o którym mowa, między innymi, czynności ściągania długów oraz factoringu. Z uwagi na charakter i cel transakcji sekurytyzacyjnej, która będzie przeprowadzona z udziałem SPV, brak byłoby uzasadnienia dla uznania tej transakcji za czynność ściągania długów lub też factoring. Cel i specyfika omawianej transakcji sekurytyzacyjnej z jednej strony i cele czynności ściągania długów lub factoringu z drugiej strony są zasadniczo różne. O ile głównym powodem przeprowadzenia sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania poprzez zamianę niepłynnych aktywów (Wierzytelności) na aktywa płynne ((…)), o tyle celem czynności ściągania długów jest wyłącznie windykacja wierzytelności. W umowie sekurytyzacyjnej obejmującej przelew Wierzytelności ze Spółki do SPV brak będzie postanowień przewidujących obowiązek SPV do windykacji Wierzytelności na rzecz Spółki. Co więcej, to Spółka, na podstawie odrębnej umowy zawartej z SPV o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności, pełnić będzie funkcję tzw. serwisera zajmującego się ściąganiem Wierzytelności od (…) i przekazywaniem ściągniętych należności do SPV.

Planowana Sekurytyzacja będzie się również w zasadniczy sposób różniła od czynności factoringu. Usługi tego rodzaju składają się z wielu różnych działań podejmowanych przez faktora, obejmujących, między innymi, windykację należności, monitorowanie spłat przez dłużników, dochodzenie należności, udzielenie kredytu faktorantowi. Tymczasem, głównym celem Sekurytyzacji, któremu podporządkowane będą wszystkie jej elementy składowe, jest zapewnienie Spółce finansowania poprzez zamianę aktywów w postaci Wierzytelności na papiery wartościowe emitowane przez SPV, będącą podmiotem emisyjnym.

Należy także podkreślić, iż, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, zgodnie z założeniami, planowana Sekurytyzacja będzie spełniać warunki do uznania jej za sekurytyzację prostą, przejrzystą i standardową (ang. simple, transparent and standardised securitisation - STS) w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniającego dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012. Przedmiotowa transakcja będzie zatem stanowić sekurytyzację STS, co również potwierdza, iż transakcja ta nie może być uznana za factoring, czy też usługę ściągania długów.

Powyższe stanowisko SPV potwierdza orzecznictwo sądowe oraz liczne interpretacje podatkowe. Tytułem przykładu należy wskazać następujące interpretacje podatkowe i wyroki:

a)Wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 sierpnia 2012r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) oraz 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11);

b)Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW), w której jednoznacznie stwierdzono:

„Odnosząc powyższe do zagadnienia przelewu przez Zainteresowanego wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów lub pożyczek, które stanowić będą zabezpieczenie dokonanej przez SPV emisji (…), w opinii tut. Organu, nie można uznać za usługę ściągania długów i factoringu. Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych ((…)), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, iż usługi świadczone przez SPV na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.”

c)Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA);

d)Interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF) oraz 8 kwietnia 2015 r. (nr IPPP3/4512-170/15-2/MC oraz nr IPPP3/4512-169/15-2/MC);

e)Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPE):

„W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Spółki wskazuje, że SPV poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółce finansowania i poprawia jej płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do (…) poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie - w postaci papierów wartościowych. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką nie będzie czynność zbycia wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółkę finansowania.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółce finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT. Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy VAT.”

f)Interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.93.2017.1.IG), 1 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP4.4012.114.2017.1 .KR), 20 listopada 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.500.2017.1.SM), 23 listopada 2017 r. (nr 0112-KDIL1-3.4012.418.2017.2.KM); 2 sierpnia 2019 r. (nr 0113-KDIPT1-2.4012.322.2019.1.KT), 2 listopada 2019 r. (nr 0114-KDIP4.4012.580.2018.2.EK), 17 lutego 2020 r. (nr 0113-KDIPT1-2.4012.806.2019.2.IR), 18 listopada 2020 (nr 0112-KDIL1-1.4012.402.2020.2.HW) oraz 15 grudnia 2020 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.516.2020.3.EK), 25 czerwca 2021 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.194.2021.2.IG), 12 lipca 2021 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.228.2021.3.MP), 11 lutego 2022 r. (0111-KDIB3-1.4012.1059.2021.3.ICZ), 10 marca 2022 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.1047.2021.2.ICZ).

W piśmie z 16 września 2024 r. doprecyzowali Państwo swoje stanowisko w zakresie pytania nr 1, w następujący sposób:

Zdaniem (X), przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez (Y) S.A. do (X) w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez (X) na rzecz (Y) S.A. podlegającej zwolnieniu z podatku VAT.

Zdaniem (X), powyższa usługa sekurytyzacji świadczona przez (X) będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w odniesieniu do analogicznych transakcji sekurytyzacyjnych, które to interpretacje zostały powołane w złożonym wniosku o interpretację.

W zakresie pytania 2

W zakresie drugiego pytania postawionego we wniosku SPV stoi na stanowisku, iż Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV, zobowiązanym do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce. W konsekwencji, SPV nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT.

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Spółki konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Stosownie do art. 28b ust. 1 Ustawy VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Za „podatnika” w rozumieniu powyższego przepisu uznaje się (zgodnie z art. 28a Ustawy VAT), między innymi, podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.

Mając na uwadze, iż Spółka jest „podatnikiem” w rozumieniu powyższej definicji i jednocześnie jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu Wierzytelności od Spółki, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Spółka ma siedzibę działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

(a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

(b) usługobiorcą, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (co ma w tym przypadku miejsce), jest podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Wyżej wskazane warunki dla uznania Spółki, jako podatnika z tytułu usług świadczonych przez SPV będą spełnione w omawianej transakcji. Spółka będzie usługobiorcą przedmiotowych usług, a SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9) Ustawy VAT pod pojęciem „import usług” rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy VAT, w przypadku wymienionym w wyżej powołanym art. 17 ust. 1 pkt. 4) usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywane przez Spółkę od SPV stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9) Ustawy VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Spółka, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązana do ich rozliczenia dla celów VAT. W konsekwencji, po stronie SPV nie zaistnieje obowiązek rozpoznania przedmiotowych usług dla celów podatku VAT w Polsce.

Powyższe stanowisko znajduje pełne potwierdzenie m.in. w wyżej powołanych interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) oraz z dnia 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), jak również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 lutego 2015 r. (nr IPPP3/443-1098/14-2/IG) oraz w interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.93.2017.1.IG), 1 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP4.4012.114.2017.1.KR), z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPE), z 25 października 2018 r. (nr 0114-KDIP4.4012.580.2018.2.EK), z 5 sierpnia 2019 r. (nr 0114-KDIP1- 2.4012.354.2019.3.IG), z 18 lutego 2020 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.744.2019.2.JŻ), z 15 grudnia 2020 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.516.2020.3.EK), z 25 czerwca 2021 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.194.2021.2.IG), z 12 lipca 2021 r. (NR 0114-KDIP4-3.4012.228.2021.3.MP), z 11 lutego 2022 r. (0111-KDIB3-1.4012.1059.2021.3.ICZ) oraz z 10 marca 2022 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.1047.2021.2.ICZ).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług (tj. w kwestiach objętych pytaniami nr 1 i nr 2) jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym, z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061, ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1034) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-31 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi:

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego z bilansu banku zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Jednakże podkreślenia wymaga fakt, że podmiot dokonujący sprzedaży wierzytelności jest zobowiązany dokonać analizy rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo (SPV) spółką specjalnego przeznaczenia, rezydentem podatkowym w (…). Nie posiadają Państwo w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, czy też zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i nie są Państwo zarejestrowana dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

(Y) S.A. („Spółka”) jest podmiotem prowadzącym działalność finansową, w szczególności, w zakresie świadczenia usług (…). Spółka jest polskim rezydentem podatkowym, nie posiada w (…) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ani nie posiada w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Spółka zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną w odniesieniu do wierzytelności wynikających z umów (…) zawartych przez Spółkę, jako finansującego, z korzystającymi i stanowiących roszczenia w stosunku do (…) przede wszystkim o zapłatę czynszów/rat (…) oraz ewentualnie innych należności ubocznych wynikających z zawartych Umów (…) ( „Wierzytelności”). Wierzytelności mogą obejmować potencjalne opłaty i kary, które Spółka ma prawo naliczać (…) oraz roszczenia Spółki wobec ubezpieczycieli o odszkodowanie, które w razie szkody całkowitej, w sensie ekonomicznym, pokrywa wartość początkową przedmiotu (…). W skład Wierzytelności przenoszonych do Państwa (SPV) nie będzie wchodził podatek od towarów i usług, który naliczany jest przez Spółkę na czynszach/ratach (…) i innych należnościach z tytułu Umów (…). Wierzytelności nie będą obejmować także wartości rezydualnej przedmiotu (…), czyli ceny, po jakiej przedmiot (…) może zostać sprzedany korzystającemu po zakończeniu umownego okresu Umowy (…).

Wierzytelności mogą wynikać zarówno z umów (…), jak również z umów (…). Zgodnie z Umowami (…) część odsetkowa czynszów/rat (…) może być wyliczana według stałej lub zmiennej stopy procentowej. Wierzytelności, które będą przeniesione do Państwa (SPV), będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do spółki celowej), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV). Nie są Państwo powiązani kapitałowo lub personalnie ze Spółką. Spółka nie będzie miała wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez Państwa w toku jej działalności, gdyż będą Państwo zarządzani przez zewnętrzny podmiot niepowiązany ze Spółką, a sposób przeprowadzenia transakcji sekurytyzacyjnej oraz późniejszego funkcjonowania Państwa będzie wynikał z umów zawartych przez Państwa. Nie będą Państwo zatrudniali w Polsce pracowników.

Przedmiotem Państwa (SPV) działalności będzie wyłącznie nabywanie Wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych), a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie przeniesienia Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV). Na planowaną przez Sekurytyzację składać się będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne: (i) zawarcie umowy przelewu (sprzedaży) Wierzytelności pomiędzy Spółką i Państwem (SPV), (ii) zapewnienie finansowania Państwa (SPV) poprzez emisję przez Państwa (SPV) dłużnych papierów wartościowych ((…)), (iii) zawarcie umowy o administrowanie (serwisowanie) Wierzytelnościami, na mocy której Spółka będzie administrować Wierzytelnościami na rzecz Państwa (SPV), w tym w szczególności otrzymywać i przekazywać do Państwa (SPV) dokonane przez klientów spłaty wynikające z Wierzytelności, (iv) zawarcie innych umów, które zapewnią możliwość przeprowadzenia transakcji (np. umów o administrowanie rachunkami bankowymi SPV).

Na podstawie zawartej umowy sprzedaży Wierzytelności, Spółka, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na Państwa (SPV) w zamian za zapłatę ceny. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy (zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Spółkę do Państwa przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji, przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami niestanowiącymi złych długów). Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Spółką i Państwem, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach.

W zamian za nabyte Wierzytelności Państwo (SPV) zapłacą Spółce cenę uwzględniającą dyskonto. Cena za Wierzytelności będzie niższa od łącznej kwoty przenoszonych Wierzytelności, obejmującej ich część kapitałową oraz odsetkową. Różnica między sumą Wierzytelności obejmujących czynsze/raty kapitałowe i odsetkowe a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez Państwa (SPV) na nabyciu Wierzytelności. Wartość ta będzie wynagrodzeniem należnym Państwu (SPV) od Spółki w zamian za przystąpienie do Sekurytyzacji.

Przedmiotowa transakcja dla celów rachunkowych będzie rozpoznana odmiennie od ujęcia prawnego i podatkowego, a mianowicie z perspektywy rachunkowej transakcja ta nie zostanie rozpoznana jako sprzedaż wierzytelności, lecz jako pożyczka udzielona Spółce przez Państwa (SPV). Powyższe wynika z faktu, że sprzedawane wierzytelności nie spełniają kryteriów do zaprzestania ich ujmowania przez Spółkę zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości stosowanymi przez Spółkę (na skutek czego będą dalej ujmowane w księgach Spółki). W następstwie powyższego, otrzymane od Państwa (SPV) środki zostaną ujęte jako zobowiązanie wobec Państwa (SPV) (odpowiadające pożyczce). Dodatkowo, Spółka będzie ujmowała w księgach rachunkowych „na bieżąco” zgodnie z zasadą memoriału koszty odpowiadające kwotom ponoszonym przez Państwa (SPV) na obsługę bieżącej działalności (głównie z tytułu wynagrodzenia zewnętrznych podmiotów świadczących usługi na rzecz SPV takie jak obsługa administracyjna, księgowa, itp.). Podsumowując, Państwa (SPV) koszty związane z obsługą (…) oraz bieżącą Państwa (SPV) działalnością będą w całości ujmowane przez Spółkę w jej księgach rachunkowych jako koszty pozyskanego finansowania.

Celem nabycia Wierzytelności wyemitują Państwo (…), których zabezpieczeniem będą Wierzytelności nabyte od Spółki. Nabywanie kolejnych transz Wierzytelności w trakcie okresu rewolwingowego będzie finansowane z uzyskanych przez Państwa spłat Wierzytelności wcześniej nabytych.

Uzyskane przez Państwa (SPV) finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny może zostać odroczona i zapłacona przez Państwa do Spółki po spłacie przez Państwa pozostałych zobowiązań. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółki, w której Spółka uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności czynszów/rat (…), składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.

Z uwagi na fakt, iż część odsetkowa czynszów/rat (…) może być wyliczana według zmiennej stopy procentowej, wskutek zmiany stopy procentowej po przeniesieniu Wierzytelności na Państwa kwoty fakturowane przez Spółkę z tytułu czynszów/rat (…) (Wierzytelności) mogą się różnić od kwot Wierzytelności z dnia ich sprzedaży. W takiej sytuacji, celem odzwierciedlenia zmiany wysokości czynszów/rat (…) fakturowanych przez Spółkę na (…) (wskutek zmiany stopy procentowej), zmianie ulegnie również wysokość ceny za Wierzytelności należnej Spółce od SPV. W konsekwencji, ewentualne podwyższenie/obniżenie fakturowanych przez Spółkę na (…) czynszów/rat (…), wskutek zmiany stopy procentowej stosowanej przy kalkulacji części odsetkowej czynszów/rat (…), skutkować będzie stosownym podwyższeniem/obniżeniem o tę samą kwotę ceny sprzedaży Wierzytelności. W wyniku takiego podwyższenia/obniżenia ceny nabycia Wierzytelności, dyskonto z tytułu danej transzy Wierzytelności sprzedanych w okresie rewolwingowym nie będzie korygowane w czasie w celu odzwierciedlenia zmiennego oprocentowania tych Wierzytelności, które oparte są na zmiennej stopie procentowej. Dyskonto zostanie zatem ustalone w momencie przeniesienia Wierzytelności do SPV.

Zgodnie z założeniami transakcji, planowana Sekurytyzacja będzie spełniać warunki do uznania jej za sekurytyzację prostą, przejrzystą i standardową w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniającego dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012.

Planowana Sekurytyzacja przewidywać będzie aby inicjator sekurytyzacji (Spółka) zachował nie mniej niż pięć procent ryzyka w odniesieniu do spłaty (…) emitowanych przez podmiot emisyjny (SPV). Płatność części ceny za nabycie Wierzytelności zostanie odroczona i będzie dokonywana przez Państwa (SPV) do Spółki sukcesywnie (tj. na bazie miesięcznej w czasie okresu rewolwingowego lub na bazie kwartalnej w okresie amortyzacji portfela), jako odroczona cena nabycia, w miarę posiadanych przez Państwa nadwyżek finansowych.

Po zbyciu Wierzytelności Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o umowę o obsługę przeniesionych Wierzytelności. Na podstawie tej umowy Spółka będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz Państwa (SPV) usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności monitorowania należności od (…), przyjmowania płatności czynszów/rat (…), wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, itp. Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od (…), następnie będzie przekazywała kwoty ściągniętych (spłaconych przez (…)) Wierzytelności do Państwa (SPV), jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia. W zamian za świadczone usługi serwisowe Spółka otrzymywać będzie od Państwa (SPV) określone umową wynagrodzenie. Część należnego Spółce wynagrodzenia za usługę administrowania (serwisowania) Wierzytelnościami może zostać wypłacona jako wynagrodzenie odroczone i warunkowe - wypłacane Spółce w zależności od nadwyżek istniejących u Państwa (SPV).

W planowanej Sekurytyzacji powołany zostanie podmiot zobowiązany do niezwłocznego zidentyfikowania tzw. serwisera zastępczego (tzw. back-up servicer) w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą jedyne zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez Państwa (SPV) na zakup Wierzytelności. Kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez Państwa (SPV).

Przelew Wierzytelności do Państwa (SPV) nie będzie połączony z przeniesieniem na Państwa własności przedmiotów (…) objętych Umowami (…), to Spółka w dalszym ciągu pozostawać będzie stroną Umów (…). Spółka wystawiać też będzie faktury na (…) na poszczególne czynsze (…)/fakturę dokumentującą dostawę towaru, tj. przedmiotu (…), a następnie noty wskazujące kwoty poszczególnych rat (…) do zapłaty. Dla ochrony Państwa (SPV) przed ewentualnym ryzykiem upadłości Spółki, w ramach opisanej transakcji sekurytyzacyjnej może zostać ustanowione odpowiednie zabezpieczenie na rzecz Państwa w formie zastawu rejestrowego z najwyższym pierwszeństwem na podstawie polskiego prawa.

Spółka będzie miała prawo, z zastrzeżeniem określonych wymogów, zakończyć Sekurytyzację poprzez odkup pozostałych Wierzytelności posiadanych przez Państwa (SPV) (tzw. opcja clean-up call). Spółka będzie miała możliwość, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów, odkupienia tych Wierzytelności z tytułu Umów (…), które stały się przeterminowane (tzw. opcja kupna wierzytelności przeterminowanych). Z drugiej strony, Spółka będzie musiała odkupić od Państwa każdą Wierzytelność, w przypadku której stwierdzono naruszenie (którego nie naprawiono) uzgodnionych przez strony umownie kryteriów kwalifikowalności Wierzytelności do transakcji, lub w odniesieniu do której zostaną dokonane nieuprawnione zmiany. Prawo lub obowiązek odkupu będą realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji

Opisane przepływy pieniężne Państwa (SPV) zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie Państwa nadwyżki finansowe były przekazywane do Spółki - nadwyżki pozostające u Państwa po uregulowaniu wydatków o charakterze bezwarunkowym będą wypłacane Spółce jako odroczona część ceny Wierzytelności oraz odroczone wynagrodzenie z tytułu administrowania nimi (serwisowanie). Możliwe jest, iż wzajemne należności Spółki i Państwa (SPV) zostaną zrealizowane poprzez ich potrącenie.

Planowana Sekurytyzacja, będzie skomplikowaną operacją finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do Państwa (SPV).

Istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie uzyskanie odpowiedniego finansowania przez Państwa (SPV) poprzez emisję (…), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od (…) i w konsekwencji realizację Państwa zobowiązań finansowych wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie jedynie zbycie przez Spółkę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do Państwa celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności.

Sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić Państwu na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie (…), które zostaną nabyte przez inwestorów.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV) w ramach Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT (kwestia objęta pytaniem nr 1).

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, że w niniejszej sprawie nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie przelew i sprzedaż Wierzytelności przez Spółkę na rzecz Państwa (SPV).

Jak wskazano we wniosku planowana transakcja Sekurytyzacji będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów koniecznych dla jej skutecznego przeprowadzenia. Istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie uzyskanie odpowiedniego finansowania przez Państwa (SPV) poprzez emisję (…), których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki. W efekcie Sekurytyzacji upłynnione zostaną Wierzytelności w stosunku do (…), poprzez ich wprowadzenie do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą (…)wyemitowane przez Państwa (SPV). (…) te będą natomiast zabezpieczone Wierzytelnościami przynoszącymi Państwu (SPV) stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych (…)oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.

Celem planowanej Sekurytyzacji nie jest wyzbycie się Wierzytelności Spółki poprzez ich sprzedaż na rzecz Państwa (SPV) w celu ich dalszego ściągania, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności, w drodze sprzedaży Wierzytelności do Państwa (SPV) i w efekcie zapewnienie finansowania przez Państwa (SPV) (poprzez emisję (…)) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. W zamian za wypełnianie przez Państwa (SPV) obowiązków wynikających z transakcji Sekurytyzacji, dotyczących, w szczególności, zapewnienia finansowania, Spółka zapłaci na rzecz Państwa (SPV) stosowne wynagrodzenie w formie dyskonta.

W konsekwencji, przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV) będą dokonane w ramach usługi świadczonej przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki, gdyż w jej rezultacie Spółka uzyska od Państwa (SPV) finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem Państwo (SPV) wykonają na rzecz Spółki usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV) będą wykonane w ramach świadczonej przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Jednakże ustawodawca w treści wskazanej ustawy o VAT zastosował zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 112.

W myśl art. 135 ust. 1 lit. a i b Dyrektywy 112:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez Państwa (SPV) polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu finansowania Spółce potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co nie ma miejsca w ramach ww. czynności.

Podsumowując, przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Spółkę do Państwa (SPV) w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Tym samym Państwa stanowisko, w zakresie pytania nr 1, że usługa sekurytyzacji świadczona przez (X) będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości objęte pytaniem nr 2 dotyczą kwestii, czy Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez Państwa (SPV), zobowiązanym do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, i w konsekwencji czy Państwo (SPV) nie będą zobowiązani do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT.

W tym miejscu zauważyć należy, że z przepisu art. 5 ust. 1 ustawy, regulującego zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynika, iż dla opodatkowania danej transakcji rozstrzygające znaczenie ma ustalenie miejsca dostawy - świadczenia.

Wskazać należy, że miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy o VAT:

Natomiast w myśl art. 28b ust. 3 ustawy o VAT:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Z okoliczności sprawy wynika, że Spółka jest podmiotem prowadzącym działalność finansową, w szczególności, w zakresie usług (…). Spółka jest polskim rezydentem podatkowym, nie posiada w (…) (kraju Państwa rezydencji) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ani nie posiada w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce. Natomiast Państwo (SPV) są rezydentem podatkowym w (…). Nie posiadają Państwo (SPV) w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, czy też zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Nie są Państwo również zarejestrowani dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego, mając na uwadze, że Spółka jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez Państwa (SPV) polegającej na nabywaniu Wierzytelności od Spółki, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Spółka ma siedzibę działalności gospodarczej.

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy:

Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, gdy usługa, której miejsce świadczenia a tym samym opodatkowania na podstawie przepisów ustawy jest Polska zostaje opodatkowana przez nabywcę, który dokonał jej nabycia od dostawcy spoza terytorium Polski. Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem podlegających opodatkowaniu w Polsce usług jest spełnienie warunków dotyczących usługodawcy jak i usługobiorcy.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy,

Jak wynika z opisu sprawy, Spółka spełnia definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy. Zatem, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia, a tym samym miejscem opodatkowania świadczonych przez Państwa (SPV) na rzecz Spółki usług Sekurytyzacji jest miejsce, w którym Spółka posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. Polska. Przy tym Spółka, jako zarejestrowany w Polsce czynny podatnik VAT, spełnia warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy.

Co więcej, skoro posiadają Państwo (SPV) siedzibę w innym kraju, niż Polska oraz, jak wskazali Państwo w opisie sprawy, nie posiadają Państwo (SPV) na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, spełniony jest również warunek określony w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy.

Wobec powyższego, to Spółka zobowiązana będzie, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczone przez Państwa (SPV) usługi Sekurytyzacji, zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa podatkowego. Nabycie przez Spółkę wskazanych usług Sekurytyzacji od Państwa (SPV) stanowi dla Spółki import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy. Natomiast Państwo (SPV) pomimo, że świadczą usługę Sekurytyzacji na rzecz Spółki nie będą zobowiązani do opodatkowania przedmiotowej usługi na terytorium Polski.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2, że usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywane przez Spółkę od SPV stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9) Ustawy VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Spółka, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązana do ich rozliczenia dla celów VAT. W konsekwencji, po stronie SPV nie zaistnieje obowiązek rozpoznania przedmiotowych usług dla celów podatku VAT w Polsce, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Ponadto tut. Organ informuje, że interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Państwa, tj. Wnioskodawcy, który wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów, w tym Spółki tj. (Y) S.A.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935, dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.