Przekazanie w drodze umowy darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz syna i wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług tej czynności.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

19 kwietnia 2024 r. wpłynął Panów wniosek wspólny z 17 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania przekazywanej w drodze umowy darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodzą (...) wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną na rzecz syna, i wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług tej czynności.

Uzupełnili go Panowie - w odpowiedzi na wezwania - pismem z 5 czerwca 2024 r. (wpływ 7 czerwca 2024 r.) oraz pismem z 19 czerwca 2024 r. (wpływ 21 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

• M.G.

2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

• R.G.

Opis zdarzenia przyszłego

Jako osoba fizyczna prowadzi Pan działalność gospodarczą m.in. w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez wiatraki, które wchodzą w skład Pana przedsiębiorstwa. Jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Poza działalnością w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej prowadzi Pan działalność m.in. w zakresie handlu kruszywami i opałem, usług transportowych, usług sprzętem budowlanym oraz maszynami rolniczymi.

W skład majątku prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej wchodzą m.in. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną, tj.:

• Farma wiatrowa A (…),
• Farma wiatrowa B (...),
• Farma wiatrowa C (...).

Są to wszystkie środki trwałe przedsiębiorstwa, które zajmują się wytwarzaniem i produkcją prądu elektrycznego. W związku z prowadzoną działalnością w zakresie produkcji energii łączą Pana m.in. poniższe umowy, tj.:

• umowa z D na sprzedaż energii elektrycznej,
• umowa z (...) M.W. na utrzymanie ruchu i konserwacje,
• umowa z firmą (...) M.S. na monitoring pracy elektrowni wiatrowej,
• umowy z dostawcami usług telekomunikacyjnych.

W przyszłości planuje Pan darować synowi 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną.

Przed otrzymaniem darowizny Pana syn założy działalność gospodarczą i zarejestruje się jako czynny podatnik podatku VAT.

Natomiast po dokonaniu darowizny Pana syn będzie kontynuował prowadzoną wcześniej przez Pana działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu i sprzedaży energii elektrycznej przy wykorzystaniu otrzymanych wiatraków. Pana syn planuje dokonać cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii, które zostały wymienione powyżej, lub jeżeli nie będzie to możliwe zawrze nowe umowy na tożsamych warunkach.

Wraz przedmiotową darowizną przejdą na Pana syna również zobowiązania, w tym m.in.: zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości, czy cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W nadesłanym do wniosku uzupełnieniu w odpowiedzi na pytania:

a)Czy przenoszone na syna składniki majątku (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntem oraz infrastrukturą techniczną) składające się na działalność w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez wiatraki będą – na moment darowizny – wyodrębnione organizacyjnie w Pana przedsiębiorstwie na bazie statutu, regulaminu lub na podstawie innego dokumentu jako dział, oddział, wydział? – wskazał Pan, że:

Odp. Nie, składniki majątku zostały wyodrębnione jedynie jako oddzielne środki trwałe, a także w księgach rachunkowych na kontach analitycznych można bez problemu przyporządkować przychody i koszty oraz należności i zobowiązania działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej związanej z przedmiotem darowizny.

b)Czy na moment darowizny przenoszone składniki majątku będą posiadały potencjalną zdolność do samodzielnego funkcjonowania w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (tj. wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez wiatraki)? – wskazał Pan, że:

Odp. Tak.

c)Czy na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do wyodrębnionej działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej (w czym to wyodrębnienie będzie się przejawiać)? – wskazał Pan, że:

Odp. Tak, gdyż prowadzi Pan księgi rachunkowe i na kontach analitycznych można bez problemu przyporządkować przychody i koszty oraz należności i zobowiązania działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej związanej z przedmiotem darowizny.

d)Czy składniki majątku będące przedmiotem darowizny na rzecz syna na moment ich przeniesienia będą stanowiły samodzielne przedsiębiorstwo zdolne do realizacji zadań gospodarczych? – wskazał Pan, że:

Odp. Tak.

e)Czy Pana syn będzie miał faktyczną możliwość kontynuowania działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez wiatraki w oparciu o składniki majątkowe, które dostanie w drodze darowizny, bez konieczności angażowania dodatkowych składników niebędących przedmiotem transakcji bądź podejmowania innych dodatkowych działań faktycznych lub prawnych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki (zawarcie umów, zapewnienie innych składników majątku poza nabytymi, zapewnienie pozwoleń, itp.) – wskazał Pan:

Odp. Tak, w związku z prowadzoną działalnością w zakresie produkcji energii łączą Pana m.in.: poniższe umowy:

• umowa z D na sprzedaż energii elektrycznej,
• umowa z M.W. na utrzymanie ruchu i konserwacje,
• umowa z firmą M.S. na monitoring pracy elektrowni wiatrowej,
• umowy z dostawcami usług telekomunikacyjnych.

Natomiast po dokonaniu darowizny Pana syn będzie kontynuował prowadzoną wcześniej przez Pana działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu i sprzedaży energii elektrycznej przy wykorzystywaniu otrzymanych wiatraków. Pana syn planuje dokonać cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii, które zostały wymienione powyżej lub, jeżeli nie będzie to możliwe zawrze nowe umowy na tożsamych warunkach. Wraz z przedmiotową darowizną przejdą na Pana syna również zobowiązania, w tym m.in. zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości, czy cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii.

f)Czy zatrudnia Pan pracowników w związku z działalnością w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej, a jeśli tak, to czy w ramach darowizny składników majątkowych na rzecz syna nastąpi przejęcie pracowników przez Pana syna w trybie art. 23¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465)?

Odp. Nie, w związku z działalnością w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej nie zatrudnia Pan pracowników.

Pytania (ostatecznie sformułowane w nadesłanym uzupełnieniu)

1.Czy planowana czynność będzie stanowić darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa, i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 ustawy o VAT?

2.Czy w związku z transakcją nabycia w drodze darowizny składników majątkowych opisanych w stanie faktycznym będzie przysługiwało Panu R.G. prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego od kosztów związanych z przedmiotową transakcją?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie (ostatecznie sprecyzowane w uzupełniniu)

Ad 1

Planowana czynność będzie stanowić darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa, i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa znalazło swoje wyjaśnienie w słowniczku ustawowym ustawy o podatku o towarów i usług (zwana dalej Ustawa o VAT), zgodnie z którym za zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

W wyniku tego, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, dlatego też niezbędne jest sięgnięcie do norm zawartych w prawie cywilnym. Definicję przedsiębiorstwa zawiera art. 55¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, z którego wynika, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności przedsiębiorstwo obejmuje:

1)oznaczenie Indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych 1 środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z wyrokiem WSA w Poznaniu z 21 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Po 132/10, dla wyłączenia z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie wystarcza zorganizowanie jakiejkolwiek masy majątkowej, gdyż zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa nie jest suma poszczególnych składników, przy pomocy których można prowadzić odrębny zakład, lecz taka część mienia, która ma potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielny podmiot gospodarczy; potwierdza to również wyrok WSA w Kielcach z 13 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Ke 225/09.

Ponadto, należy również zauważyć zgodnie z wyrokiem NSA z 1 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 375/12, że nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, powinien mieć zamiar prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem nabytego przedsiębiorstwa, a nie powinien dążyć tylko do niezwłocznego zlikwidowania działalności prowadzonej przez to przedsiębiorstwo. Z tym, że nie jest warunkiem koniecznym kontynuacja przez nabywcę takiej samej co do rodzaju działalności gospodarczej, jaką prowadził zbywca.

Analizując powyższe zagadnienia należy odnieść się również do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak w wyroku TSUE z 27 listopada 2003 r. (C-497/01) Zita Modes Sari v. Administration de'energistrement et des Domains (ECR 2003/11 B/l-14393) przyjęto natomiast, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 VI Dyrektywy uznając, iż w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą.

Ważne jest jednak to, że nabywca musi jednak mieć zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. Trybunał podkreślił, że istotą regulacji art. 5 ust. 8 VI Dyrektywy jest zapewnienie, aby transfer majątku nie zakłócił zasady neutralności podatkowej obydwu stron transakcji. Zasada wyłączenia przewidziana w art. 5 ust. 8 stanowi autonomiczną konstrukcję prawa wspólnotowego, której celem jest przeciwdziałanie różnicom w zakresie stosowania wspólnego systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i ceł regulacji. Dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Trybunał uznał, iż celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania VAT jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym, i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego.

W związku z powyższym, ratio legis tego przepisu nie obejmuje sytuacji, w których zbyciu podlega wyłącznie zbiór aktywów, takich jak zapas towarów. W świetle stanowiska TSUE uzasadnione jest stwierdzenie, że zakres przedmiotowy dopuszczalnego wyłączenia spod opodatkowania podatkiem od towarów i usług obejmuje całość lub część przedsiębiorstwa rozumianych jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych (przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym).

Dodatkowo, w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego sformułowano pogląd, w myśl którego pojęcie przedsiębiorstwa zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112 rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów (przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa), który jest przedmiotem zbycia, pozwalał na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej, której służy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK 1001/11 - wyrok dostępny w bazie: orzeczenia.nsa.gov.pl).

Co więcej w jednym z najnowszych orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z 20 kwietnia 2018 r. sygn. akt I FSK 1113/16) podkreślono, iż w świetle orzeczeń TSUE oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, uwzględniając autonomię pojęciową prawa podatkowego, za w pełni uzasadniony należy uznać pogląd, że „przedsiębiorstwo” w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, oznacza każdy zespół składników służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, jeżeli jest wystarczający do prowadzenia przez nabywcę w oparciu o przekazane składniki majątkowe w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej.

Ponadto, należy również zauważyć zgodnie z wyrokiem NSA z 1 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 375/12, że nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, powinien mieć zamiar prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem nabytego przedsiębiorstwa, a nie powinien dążyć tylko do niezwłocznego zlikwidowania działalności prowadzonej przez to przedsiębiorstwo. Z tym, że nie jest warunkiem koniecznym kontynuacja przez nabywcę takiej samej co do rodzaju działalności gospodarczej, jaką prowadził zbywca.

W związku z powyższym, w zaprezentowanym stanie faktycznym planowana czynność będzie stanowić darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa, i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż przedmiotem darowizny będzie mienie, które ma potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego, a także po dokonanej transakcji Pana syn będzie kontynuował prowadzoną działalności gospodarczej w tym samym zakresie. Co więcej przejdą na Pana syna zobowiązania, w tym m.in. zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości, czy cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii.

Ad 2

W związku z transakcją nabycia w drodze darowizny składników majątkowych Panu R.G. nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT naliczonego, gdyż przedmiotowa transakcja jest wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Panowie we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) – zwanej dalej ustawą:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z którym:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia doprowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” - wyrok NSA z 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).

Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy oraz zobowiązań, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby obejmowała ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Zatem, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1.istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2.zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3.składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4.zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia TSUE należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych. Tym samym, w myśl orzecznictwa Trybunału, składniki niematerialne nie stanowią konstytutywnego elementu uznania części majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w każdym przypadku. Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej.

Panów wątpliwości w sprawie dotyczą w pierwszej kolejności kwestii, czy darowizna na rzecz syna w postaci opisanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodzą m.in. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną, stanowić będzie darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozmienieniu art. 2 pkt 27e ustawy, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, a tym samym z tytułu przedmiotowej transakcji Panu R. G. (synowi) nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego.

Dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u wnoszącego ZCP zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po wniesieniu ZCP powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że opisane we wniosku składniki majątkowe (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntem oraz infrastrukturą techniczną) mające być przedmiotem darowizny stanowić będą zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, ponieważ będą odznaczać się odrębnością organizacyjną, finansową i funkcjonalną z możliwością samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Jak bowiem wynika z opisu sprawy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będąc czynnym podatnikiem podatku VAT prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie m.in.: wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej przez wiatraki. Poza ww. działalnością zajmuje się Pan także działalnością m.in. w zakresie handlu kruszywami, usług transportowych, usług sprzętem budowlanym oraz maszynami rolniczymi.

W skład Pana majątku przyporządkowanego do działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wchodzą m.in.: 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną, tj.:

• Farma wiatrowa A (...),
• Farma wiatrowa B (...),
• Farma wiatrowa C (...)

W przyszłości planuje Pan darować swojemu synowi, tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną. Przed dokonaniem darowizny Pana syn założy działalność gospodarczą i zarejestruje się jako czynny podatnik podatku VAT. Po dokonaniu darowizny Pana syn będzie kontynuował działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej przy wykorzystaniu otrzymanych składników majątkowych.

Przekazane na rzecz Syna w ramach darowizny składniki majątkowe tworzące ZCP (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną) będą stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, obejmujące zespół składników materialnych i niematerialnych, (w tym zobowiązań) podlegające wyodrębnieniu w płaszczyźnie organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej.

Jak wynika bowiem z wniosku oraz z jego uzupełnienia, wydzielony w Pana przedsiębiorstwie zespół składników majątkowych składający się na ZCP będzie na dzień planowanej Transakcji wyodrębniony:

1. organizacyjnie – poprzez wyodrębnienie środków trwałych. Pomimo, że składniki majątkowe na dzień darowizny nie będą wyodrębnione organizacyjnie na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze, to jednak składniki majątkowe tworzące ZCP (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną) umożliwiają Pana synowi prowadzenie działalności gospodarczej w tym samym zakresie, którą prowadzi obecnie Pan, tj. w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej wytwarzane przez wiatraki, gdyż stanowią zespół składników zdolnych do samodzielnego funkcjonowania w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej,

2. finansowo – gdyż na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych na kontach analitycznych – zgodnie z Pana wskazaniem – można przyporządkować przychody i koszty oraz należności i zobowiązania do działalności w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej związanej z przedmiotem darowizny. Dodatkowo, w ramach planowanej umowy darowizny składników majątkowych, Pana syn przejmie także zobowiązania, w tym zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości, czy cesji wszystkich umów związanych z produkcją energii,

3. funkcjonalnie – gdyż przekazywany zespół składników majątkowych (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną) będzie stanowił potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze. Składniki majątkowe, które przejmie Pana syn umożliwią mu – zgodnie z Pana wskazaniem – kontynuowanie działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu i sprzedaży energii elektrycznej za pomocą otrzymanych wiatraków.

Dodatkowo, Pana syn planuje dokonać cesji (bądź zawrzeć nowe umowy na tożsamych warunkach) wszystkich umów związanych z produkcją energii, tj. umów z D na sprzedaż energii elektrycznej, umów z firmą B M. W. na utrzymanie ruchu i konserwację, umów z firmą M.S.na monitoring pracy elektrowni wiatrowej oraz umów z dostawcami usług telekomunikacyjnych.

Zaznaczyć należy, że na powyższą ocenę nie będzie miał wpływu fakt, że składniki majątkowe (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną) nie zostały formalnie wyodrębnione w Pana przedsiębiorstwie na bazie statutu, regulaminu, czy innego dokumentu, gdyż jak wynika z wniosku – będące przedmiotem planowanej darowizny składniki majątkowe będą posiadały potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy realizujące określone zadania gospodarcze.

Należy w tym miejscu wskazać, że nie w każdym przypadku konieczne jest przeniesienie wszystkich elementów wchodzących w skład standardowych elementów typowych dla transakcji dotyczących zbycia przedsiębiorstwa czy ZCP, ważne aby nabywca mógł kontynuować działalność gospodarczą w oparciu o składniki materialne i niematerialne będące przedmiotem transakcji – co będzie miało miejsce w opisanym przypadku.

Wskazali Panowie bowiem, że syn po otrzymaniu darowizny składników majątkowych będzie kontynuował prowadzoną dotychczas przez Pana działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej przy wykorzystaniu otrzymanych wiatraków. Przekazywany majątek będzie posiadał pełną zdolność do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielny podmiot.

W konsekwencji należy zgodzić się z Zainteresowanymi, że zostaną spełnione wskazane powyżej przesłanki do uznania przenoszonych w drodze darowizny przez Pana składników majątkowych (tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną) na rzecz Syna za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a tym samym planowana czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 6 pkt 1 ustawy.

Tym samym Panów stanowisko uznaję za prawidłowe.

Odnosząc się do wątpliwości w kwestii prawa Pana syna do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu ww. Transakcji, należy wskazać, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Aby Panu R. G. (tu syn) przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z otrzymanej faktury, faktura musi dokumentować czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, nie korzystającą ze zwolnienia od tego podatku.

Jak wcześniej wywiedziono, przenoszone przez Pana w drodze darowizny składniki majątkowe, tj. 4 elektrownie wiatrowe wraz z gruntami oraz infrastrukturą techniczną na rzecz syna stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a tym samym planowana transakcja będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W związku z powyższym – mając na uwadze wyżej powołany art. 86 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy – Panu R.G. (synowi) nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia składników majątkowych w drodze darowizny, gdyż Transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Panów stanowisko, zgodnie z którym Panu R.G. nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku VAT naliczonego w związku z planowaną Transakcją nabycia składników majątkowych w drodze darowizny uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Panów sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będzie mógł skorzystać ten z Panów, który zastosuje się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Pan M.G. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).