1000 zł dodatku motywacyjnego na lata 2024–2027 dla pracowników pomocy społecznej

Od 1 lipca 2024 r. pracownicy pomocy społecznej, samorządowych instytucji opieki nad dziećmi do lat 3 oraz zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie otrzymują dodatek motywacyjny w wysokości 1000 zł brutto. Na jego przyznanie pozwoliła nowelizacja przepisów odpowiednich ustaw, na podstawie których Rada Ministrów podjęła stosowne uchwały przyznające pracownikom te uprawnienia. Na jakich zasadach i na jak długo? Na te i inne pytania odpowiadamy w artykule.

Pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej

Od 1 czerwca 2024 r. art. 24 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej obowiązuje w znowelizowanej wersji. Ustawa z 26 kwietnia 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizująca) dodała do niego kolejne ustępy, w których przewidziano m.in., że Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. 

Jednostką organizacyjną pomocy społecznej jest:

1. ośrodek pomocy społecznej,

2. dom pomocy społecznej,

3. regionalny ośrodek polityki społecznej,

4. powiatowe centrum pomocy rodzinie,

5. centrum usług społecznych – w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych,

6. placówka specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego,

7. ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, kadra pomocy społecznej pełni bardzo ważną rolę w realizacji zadań państwa oraz samorządów na rzecz rodzin i osób wymagających wsparcia. Ma to związek m.in. z zachodzącymi przemianami demograficznymi i obserwowanym już od pewnego czasu procesem starzenia się społeczeństwa. Biorąc pod uwagę również fakt, że pracownicy pomocy społecznej, w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych, na co dzień mają do czynienia z osobami z zaburzeniami psychicznymi, bezdomnością, długotrwałymi i ciężkimi chorobami, a także przemocą domową, zakres kompetencji, które muszą posiadać, jest naprawdę szeroki.

Stąd aby zapewnić bezpieczeństwo starzejącemu się społeczeństwu, zaproponowano dofinansowanie przeznaczone w całości na zwiększenie wynagrodzenia pracowników pomocy społecznej.

Zgodnie z obecnymi przepisami, wysokość dotacji może przekroczyć 80% kosztów realizacji zadania, a dodatki do wynagrodzeń:

1. to środki dodatkowe względem środków przysługujących pracownikom na podstawie zawartych umów oraz przepisów w sprawie minimalnego wynagrodzenia oraz ustawy budżetowej,

2. nie są wliczane do podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych,

3. są dofinansowanie w wysokości do 100% z budżetu państwa, co ogranicza skutki finansowe dla gmin,

4. nie są uwzględniane przy wyliczaniu średniego miesięcznego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej, co ogranicza wzrost obciążenia finansowego z tytułu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej.

Na podstawie znowelizowanego przepisu, Rada Ministrów podjęła uchwałę z 19 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024–2027”, na podstawie której rząd dofinansuje wynagrodzenia pracowników pomocy społecznej zatrudnionych przez samorządy. Dofinansowanie będzie miało formę dodatku motywacyjnego w wysokości 1000 zł brutto miesięcznie, który będzie przysługiwał za okres od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2027 r. 

Pracownicy samorządowych instytucji opieki nad dziećmi do lat 3

Drugą grupą zawodową, której sytuację zmieniła ustawa nowelizująca, są pracownicy samorządowych instytucji opieki nad dziećmi do lat 3. Również w odniesieniu do nich ustawodawca przewidział w dodanym art. 63a ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, że Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz dziennych opiekunów zatrudnionych przez jednostki samorządu terytorialnego. Obowiązują w tym zakresie analogiczne reguły, jak w przypadku pracowników pomocy społecznej, czyli:

1. dofinansowanie może być wypłacane także w formie dodatku motywacyjnego,

2. program jest finansowany z dotacji celowej z budżetu państwa,

3. kwota dotacji może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania,

4. środki z programu przeznacza się w całości na zwiększenie wynagrodzeń oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń odpowiednio pracowników zatrudnionych w żłobkach lub klubach dziecięcych oraz dziennych opiekunów,

5. dofinansowanie nie stanowi podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych.

Z programu skorzystają:

1. pracownicy żłobków,

2. pracownicy klubów dziecięcych,

3. dzienni opiekunowie.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, zmiana ma na celu przede wszystkim promocję zatrudnienia w żłobkach, klubach dziecięcych oraz u dziennych opiekunów oraz zatrzymanie odpływu wykwalifikowanej kadry z tych instytucji do przedszkoli publicznych.

Również w odniesieniu do tej grupy zawodowej Rada Ministrów przyjęła już stosowną uchwałę. Jest to uchwała Rady Ministrów z 19 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń w postaci dodatku motywacyjnego oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w samorządowych instytucjach opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 na lata 2024–2027”. Na jej podstawie pracownikom zatrudnionym w samorządowych instytucjach opieki nad dziećmi do lat 3 zostaną przyznane dodatki motywacyjne w wysokości 1000 zł brutto. Będą one wypłacane od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2027 r.

Pracownicy systemu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej

Trzecia ustawa, w której ustawa nowelizująca wprowadziła zmiany, to ustawa z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Przewidziano w nich, że rządowe programy wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, których opracowywanie i finansowanie już wcześniej należało do zadań ministra właściwego do spraw rodziny, będą przyjmowane w drodze uchwały. Dodatkowo Rada Ministrów może przyjąć rządowy program dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. Również w tym przypadku:

1. dofinansowanie może być wypłacane także w formie dodatku motywacyjnego,

2. program jest finansowany z dotacji celowej z budżetu państwa,

3. kwota dotacji może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania,

4. środki z programu przeznacza się w całości na zwiększenie wynagrodzeń pracowników oraz pokrycie kosztów składek od tych wynagrodzeń,

5. dofinansowanie nie stanowi podstawy naliczania świadczeń, odszkodowań i innych wypłat, wynikających z odrębnych przepisów, w tym dodatkowego wynagrodzenia rocznego i nagród rocznych.

Na tej podstawie Rada Ministrów przyjęła dwie uchwały: uchwałę z 19 czerwca 2024 r. w sprawie rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na lata 2024–2027” oraz uchwałę z 19 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka na lata 2024–2027”. Na ich podstawie przyznano dodatki motywacyjne w wysokości 1000 zł brutto pracownikom jednostek wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, czyli:

1. asystentom rodziny,

2. koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej,

3. pracownikom placówek opiekuńczo-wychowawczych,

4. osobom zatrudnionym do pomocy w rodzinach zastępczych zawodowych;

5. osobom zatrudnionym do pomocy w rodzinnych domach dziecka,

6. pracownikom regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych,

7. pracownikom interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych,

8. pracownikom placówek wsparcia dziennego,

9. pracownikom ośrodków adopcyjnych.

Dodatki te będą wypłacane od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2027 r.

Takie same dodatki, na ten sam okres, przyznano również rodzinom zastępczym zawodowym oraz rodzinnym domom dziecka.

MAŁGORZATA CZOŁCZYŃSKA 

– prawnik, specjalista w zakresie prawa pracy, autorka wielu publikacji dotyczących zatrudnienia w jednostkach budżetowych