Jak funkcjonują organizacje związkowe w jednostkach budżetowych
Każdy związek zawodowy jest niezależny od pracodawcy, bez względu na to, czy pracodawcą jest osoba prywatna, samorząd terytorialny czy administracja państwowa. Pracodawca nie ma wpływu zarówno na jego powstanie, jak i bieżącą działalność. Nieprzestrzeganie praw organizacji związkowych może stać się podstawą odpowiedzialności wykroczeniowej pracodawcy, a także przyczyną wielu przegranych w sprawach indywidualnych w sądach pracy.
Związek zawodowy powstaje na podstawie uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób. Następnie osoby te - członkowie założyciele - powołują komitet założycielski składający się z 3 do 7 osób (art. 12 ustawy o związkach zawodowych). Komitet założycielski pełni funkcję organu reprezentującego do czasu zarejestrowania związku zawodowego w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) i ukonstytuowania się organów związku.
Związek zawodowy podlega obowiązkowej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Każdy związek zawodowy podlega obowiązkowi zgłoszenia do rejestru sądowego w terminie 30 dni od podjęcia uchwały. Niezgłoszenie organizacji związkowej do rejestru w tym terminie jest równoznaczne z brakiem możliwości zarejestrowania organizacji w terminie późniejszym (art. 14 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych).
Trzeba też zauważyć, że niejednokrotnie związek zawodowy powstaje nie jako nowa organizacja, lecz jako kolejna jednostka zakładowa już istniejącej organizacji. W takim przypadku do pojawienia się w danym zakładzie pracy nie jest konieczna rejestracja w KRS, tylko odpowiednia uchwała władz związku już istniejącego.
Wszelkie przepisy dotyczące organizacji związkowych powinny być stosowane przez pracodawców jednostek budżetowych.
Tworzenie związków zawodowych w jednostkach budżetowych
Związki zawodowe w zakładach pracy mogą być swobodnie tworzone przez pracowników niezależnie od podstawy nawiązania z nimi stosunku pracy. Pracownik zatrudniony zarówno na umowę o pracę, jak i na podstawie wyboru czy mianowania może przystąpić do związku zawodowego.