Postanowienie TK z dnia 24 czerwca 2009 r., sygn. Ts 115/08
Gdy zachodzą podstawy do odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej - jako niespełniającej wymogów formalnych - mają one, co oczywiste, pierwszeństwo przed kontrolą merytoryczną i stwierdzeniem podstaw do umorzenia postępowania.
Do podstawowych wymogów skargi konstytucyjnej należy uprawdopodobnienie naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego, którego źródłem jest zaskarżony akt normatywny oraz sformułowanie zarzutu niekonstytucyjności.
Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia w danej sprawie jest zbędne lub niedopuszczalne.
Trybunał nie może z urzędu rozszerzyć tak wskazanego przedmiotu kontroli.
W świetle dotychczasowego orzecznictwa Trybunału, o zbędności orzekania można mówić między innymi wtedy, gdy zaskarżony przepis prawny był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie.
W odniesieniu do sprawy rozstrzyganej w postępowaniu cywilnym termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, co do zasady, rozpoczyna bieg wraz z doręczeniem skarżącemu prawomocnego wyroku, a uruchomienie innych środków prawnych służących zmianie prawomocnych orzeczeń, w tym również skargi kasacyjnej, nie powoduje jego zawieszenia lub przerwy.
W niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania art. 39 ust. 3 ustawy o TK. Zawarta w tym przepisie regulacja stanowi wyjątek od zasady kontroli konstytucyjności aktów normatywnych obowiązujących i - jak każde odstępstwo - nie może być interpretowana rozszerzająco. Dlatego też przyjąć należy, że powołany przepis określa kryterium materialno-prawne oceny aktów normatywnych, które utraciły moc obowiązującą
Wniosek wycofany przed rozpoczęciem rozprawy nie podlega kontroli Trybunału Konstytucyjnego, co w konsekwencji oznacza konieczność umorzenia postępowania.
Skarga konstytucyjna może zostać wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, jeśli nie upłynął trzymiesięczny termin od doręczenia prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Kontrola konstytucyjna inicjowana w wyniku skargi konstytucyjnej nie jest kontrolą abstrakcyjną, lecz kontrolą konkretną. Dlatego też jej przedmiotem jest norma, która wiąże się ze stanem faktycznym skargi.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji niezbędne jest wskazanie przez skarżącego praw i wolności konstytucyjnych. Pozostałe przepisy mogą stanowić dopełnienie oceny zgodności zaskarżonego przepisu, nie mogą jednak w postępowaniu w przedmiocie skargi konstytucyjnej odgrywać roli wzorców samodzielnych.
Problem realizacji (art. 42 ust. 2 Konstytucji RP), a więc zapewnienia we wszystkich stadiach procesu prawa do obrony zarówno w sensie materialnym jak i formalnym, pozostaje bez związku z rozważaną kwestią przedmiotowych ograniczeń wnoszenia skarg kasacyjnych. Prawo do obrony - samo w sobie - nie generuje bowiem prawa do zaskarżenia orzeczenia. Standard konstytucyjny przewiduje jedynie prawo zaskarżania
Prawo do sądu nie jest realizowane jedynie przez zasadę bezpośredniości, lecz przez całokształt zasad prowadzących do rzetelnego i merytorycznie prawidłowego rozpoznania sprawy.
Związanie Trybunału granicami skargi, wynikające z art. 66 ustawy o TK, nie pozwala na uzupełnienie czy też przyjęcie innych wzorców niż przywołał sam skarżący.
Art. 45 ust. 1 Konstytucji wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji. Natomiast art. 78 Konstytucji wyraża prawo jednostki do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Prawo to przysługuje zresztą tylko w granicach określonych w ustawie, która może nie tylko określić tryb zaskarżania, ale i wyłączyć możliwość wniesienia
Podmiot występujący z zażaleniem na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sam określa granice, w ramach których sprawa podlega rozpoznaniu.
Konsekwencją braku możliwości działania przez Trybunał Konstytucyjny ex officio jest poddawanie ocenie formułowanych przez skarżącego jedynie w zakresie wyznaczonym przez skarżącego, przy czym na etapie postępowania zażaleniowego Trybunał zobowiązany jest odnieść się jedynie do tych części środka odwoławczego, które mają na celu wykazanie nieprawidłowości ustaleń dokonanych przez Trybunał Konstytucyjny
Z faktu, iż Związek Pracodawców Zakładów Energetycznych działa na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. Nr 55, poz. 235; dalej: ustawa o organizacjach pracodawców), nie wynika jeszcze automatycznie, że jest organizacją pracodawców w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, uprawnioną do kierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.
Zgodnie z art. 79 Konstytucji, kontrola konstytucyjności zainicjowana skargą, musi mieć za przedmiot ustawę lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie wolnościach lub prawach osoby wnoszącej skargę. Musi zatem istnieć związek między normą będącą przedmiotem kontroli a prawną podstawą ostatecznego orzeczenia, którego istnienie jest także jedną
Wymóg wskazania naruszonego konstytucyjnego prawa lub konstytucyjnej wolności ma charakter bezwzględny. Jeżeli skarżący nie wskaże tej wolności lub tego prawa, brak jest podstaw do rozpoznania skargi konstytucyjnej.