Wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2024 r., sygn. II GSK 1797/23
Decyzja o nałożeniu kary pieniężnej na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy SENT ma charakter uznaniowy, co oznacza, że organ może, ale nie musi odstąpić od nałożenia kary w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem publicznym lub interesem podmiotu. Sankcja musi realizować cel ustawy oraz być proporcjonalna do naruszenia.
Przepis aktu podustawowego sprzeczny z Konstytucją RP oraz prawem unijnym nie może stanowić podstawy prawnej do poboru opłat, a decyzje administracyjne oparte na takim przepisie są nieważne i nakładają na organ administracyjny obowiązek zwrotu nienależnie pobranych należności.
Przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego nie przysługuje, jeżeli warunki wymagane do uzyskania takich korzyści zostały sztucznie stworzone, w sprzeczności z celami prawodawstwa rolnego, co obejmuje kreowanie wielu powiązanych podmiotów gospodarczych w celu obejścia przepisów limitujących wysokość płatności.
W systemie prawnym, gdzie sankcje za naruszenia obowiązków monitoringowych zawarte są w regulacjach szczegółowych, organy podatkowe mają obowiązek nałożenia odpowiedniej kary pieniężnej, jeżeli naruszenie jest jednoznacznie stwierdzone i nie nosi znamion oczywistej omyłki, przy czym kara powinna być proporcjonalna do ciężkości naruszenia w świetle całokształtu okoliczności sprawy, a zasada proporcjonalności
Przy stosowaniu administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie przepisów ustawy o systemie monitorowania należy uwzględnić zasadę proporcjonalności i ocenić, czy nałożenie takiej kary leży w interesie publicznym oraz czy nie narusza ważnego interesu przewoźnika, zwłaszcza gdy ustawodawca przewiduje możliwość odstąpienia od jej wymierzenia.
W przypadku stwierdzenia przez sąd administracyjny niekonstytucyjności przepisu rozporządzenia, sąd ma prawo uznać pobraną na jego podstawie opłatę za nienależną i nakazać jej zwrot.
Podmiotom, które sztucznie stworzyły warunki wymagane do uzyskania korzyści wynikających z sektorowego prawodawstwa rolnego, nie przyznaje się płatności, jeśli warunki te zostały stworzone w sposób sprzeczny z celami tego prawodawstwa (art. 60 rozporządzenia nr 1306/2013).