Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. VII SA/Wa 1707/22

Zabytki

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Tomasz Janeczko, Sędziowie sędzia WSA Wojciech Sawczuk (spr.), asesor WSA Elżbieta Granatowska, Protokolant spec. Eliza Jędrasik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2022 r. sprawy ze skargi K.K. na czynność Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w przedmiocie włączenia karty ewidencyjnej do wojewódzkiej ewidencji zabytków I. stwierdza bezskuteczność czynności włączenia do wojewódzkiej ewidencji zabytków, karty ewidencyjnej Cmentarza [...] w W., położonego przy ul. [...], na działce nr ew. [...] (gmina Miasto W., powiat [...]) i na południe od niej w kierunku skarpy wiślanej, powstałego około 1500 roku; II. zasądza od Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na rzecz K.K. kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

I.

Zawiadomieniem z 22 czerwca 2022 r. znak DP.5133.34.2022 Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, działając na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 840) oraz § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. 2011 r. nr 113 poz. 661 ze zm. - dalej jako rozporządzenie), poinformował m.in. K. i U. K., o włączeniu karty ewidencyjnej Cmentarza [...] w W., położonego przy ul. [...], na działce nr ew. [...] (gmina Miasto W., powiat p.) i na południe od niej w kierunku skarpy w., powstałego ok. 1500 roku, do wojewódzkiej ewidencji zabytków.

Organ wskazał, że [...] cmentarz żydowski w W. powstał ok. 1500 roku na wschód od obecnej ul. [...] (dawnej ul. [...]). Prawdopodobnie na początku XIX wieku jego teren był już zapełniony. W 1831 roku, w związku z rosnącą liczbą ofiar epidemii cholery, miejscowa gmina żydowską urządziła nowy cmentarz, oddalony o ok. 500 m w kierunku północno-wschodnim. Podczas drugiej wojny światowej Niemcy doprowadzili do zniszczenia [...] cmentarza. W latach powojennych teren cmentarza nie był ogrodzony ani pielęgnowany. W latach 50-tych lub 60-tych XX wieku na jego terenie wybudowano przetwórnię P. Zakładów Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego - Zakład [...], tzw. pulpę. W 1963 roku doszło do osunięcia się skarpy, na której znajdowała się część cmentarza, Przeprowadzono wówczas badania archeologiczne, które kontynuowano w 1971 i 1973 roku. W trakcie wykopalisk, w pasie o szerokości około 20 m, pomiędzy ogrodzeniem przetwórni owoców a skarpą, odsłonięto 49 grobów. W grobach natrafiono na tłuczone skorupy ceramiczne, kładzione na oczodołach zmarłych oraz żelazne kłódki, wielkości od 3 do 9 cm, odnalezione w pobliżu głów pochowanych. Podczas prac archeologicznych nie znaleziono macew, na powierzchni gruntu brak było naziemnych śladów wyróżnienia nagrobków. Od czasu likwidacji i częściowego wyburzenia Zakładu Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego, teren cmentarza jest nieużytkowany. Teren ten jest częściowo wybetonowany, stoją na nim pozostałości trzech obiektów budowlanych, w dużej części pokryty gruzowiskiem i porośnięty dziką roślinnością. W Muzeum W. środkowej i Ziemi W. - Oddziale Muzeum M. w P., eksponowane są przedmioty wydobyte z grobów podczas wykopalisk archeologicznych - kłódki oraz zapinka od ubrania.