Wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 grudnia 2022 r., sygn. III SA/Kr 1036/22

Prawo pomocy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tadeusz Kiełkowski (spr.) Sędziowie: SWSA Ewa Michna SWSA Mariusz Kotulski Protokolant: Specjalista Agata Zaręba-Piotrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2022 r. sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego w Nowym Sączu na uchwałę Nr XXX/174/05 Rady Gminy Lipinki z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie uchwalenia statutów sołectw Gminy Lipinki stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie Statutu Sołectwa Bednarka - Centrum stanowiącego Załącznik Nr 6 do uchwały

Uzasadnienie

Prokurator Okręgowy w Nowym Sączu pismem z dnia 7 czerwca 2022 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na uchwałę Nr XXX/174/05 Rady Gminy Lipinki z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie uchwalenia statutów sołectw w Gminie Lipinki - w odniesieniu do Statutu Sołectwa Bednarka - Centrum, stanowiącego Załącznik numer 6 do uchwały. Jako podstawę prawną zaskarżenia Prokurator wskazał art. 8 § 1, art. 50 § 1, art. 53 § 3 w zw. z art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Prokurator zarzucił zaskarżonej uchwale istotne naruszenie art. 35 ust. 1 w zw. z art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym poprzez niepoddanie projektu statutu sołectwa Bednarka - Centrum społecznym konsultacjom z mieszkańcami tego sołectwa w sposób, który powinien zostać uprzednio określony w uchwale rady gminy regulującej zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami podjętej na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości w odniesieniu do Statutu Sołectwa Bednarka - Centrum, stanowiącego Załącznik numer 6 do uchwały.

W uzasadnieniu skargi Prokurator wskazał, że zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Stosownie do art. 35 ust. 1 powołanej ustawy organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Art. 5a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym stanowi z kolei, iż zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy, z zastrzeżeniem ust. 7. Utworzenie jednostki pomocniczej gminy wymaga określenia przez radę gminy organizacji i zakresu działania jednostki pomocniczej odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Następstwem utworzenia jednostki pomocniczej jest konieczność uchwalenia jej statutu. O ile utworzenie jednostki pomocniczej na podstawie ustawy o samorządzie gminnym ma charakter fakultatywny i mieści się w sferze swobody rady gminy, to już ustalając organizację i zakres działania jednostki pomocniczej w statucie tej jednostki rada gminy nie dysponuje niczym nieskrępowaną swobodą. Granice tej swobody wyznaczają bowiem przede wszystkim przepisy ustawy o samorządzie gminnym, którymi rada jest związana. Przepisy art. 5 ust. 2 oraz 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie pozostawiają żadnych wątpliwości, iż uchwały dotyczące statutów jednostek pomocniczych powinny były zostać podjęte dopiero po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami tych jednostek pomocniczych, których samorząd pomocniczy miał być uregulowany statutami. Dla spełnienia wymogu, o którym mowa w art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym konieczne jest zatem uprzednie przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami tego sołectwa, któremu statut ma być nadany. Wymóg przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami jednostki pomocniczej winien być przy tym rozumiany jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenia o nich opinii. Konsultacje z mieszkańcami stanowią zatem obligatoryjny element zarówno procedury uchwalania statutu jednostki pomocniczej, jak i dokonywania w nim zmian niezależnie od tego, jakich kwestii projektowane zmiany dotyczą. Chodzi przy tym o konsultacje rzeczywiste, dające możliwie wszystkim zainteresowanym mieszkańcom szansę na zapoznanie się z projektowaną uchwałą i na wyrażenie w tej sprawie swojego stanowiska. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy rada gminy powinna określić odrębną uchwałą podjętą stosownie do przepisu art. 5a ust. 2 u.s.g.