Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. II SA/Rz 876/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Jerzy Solarski /spr./ Sędziowie WSA Paweł Zaborniak AWSA Maria Mikolik po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 17 listopada 2022 r. sprawy ze skargi W. S. na postanowienie Wojewody Podkarpackiego z dnia 1 czerwca 2022 r. nr N-I.7581.2.29.2022 w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu nieruchomości I. uchyla zaskarżone postanowienie i postanowienie Starosty [...] z dnia 22 kwietnia 2022 r. nr GG.IIIb.6821.6.2022; II. zasądza od Wojewody Podkarpackiego na rzecz skarżącego W. S. kwotę 100 zł /słownie: sto złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wojewoda Podkarpacki (dalej: "Wojewoda"), decyzją z dnia 1 czerwca 2022 r. nr N-I.7581.2.29.2022, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r., poz. 735, dalej: "K.p.a."), po rozpatrzeniu zażalenia W.S. (dalej: "Skarżący") na postanowienie Starosty [...] (dalej: "Starosta") z dnia 22 kwietnia 2022 r. nr GG.IIIb.6821.6.2022, o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...], położonej w miejscowości K., gm. [...], utrzymał w mocy postanowienie Starosty.

W uzasadnieniu stwierdzone zostało, że Skarżący wnioskiem z dnia 25 stycznia 2022 r. zwrócił się o zwrot nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...], położonej w miejscowości K., gm. [...], objętej KW nr [...]. Starosta, postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2022 r. orzekł o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego, ponieważ wniosek został złożony z uchybieniem terminu określonego w art. 136 ust. 7 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r., poz. 1899, ze zm., dalej: "u.g.n"). W zażaleniu Skarżący zarzucił błędne przyjęcie, że do wywłaszczonej nieruchomości mają zastosowanie przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami "podczas gdy przedmiotowy grunt został przejęty przez Skarb Państwa na podstawie dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1994 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa". Wojewoda zażalenia nie uwzględnił i wyjaśnił, że problematykę zwrotu wywłaszczonych nieruchomości regulują przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wskazał, że kluczowa dla sprawy jest zmiana wprowadzona ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2019 r., poz. 801., dalej: "ustawa zmieniająca"), która weszła w życie w dniu 14 maja 2019 r. Ustawą zmieniającą, do art. 136 u.g.n. dodano ustęp 7, zgodnie z którym uprawnienie do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub udziału w tej nieruchomości, albo części wywłaszczonej nieruchomości lub udziału w tej części, w sytuacji gdy stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, wygasa, jeżeli od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, upłynęło 20 lat, a w tym terminie uprawniony nie złożył stosownego wniosku. W takim przypadku organ nie ma obowiązku zawiadamiania oraz informowania poprzednich właścicieli lub ich spadkobierców o powzięciu zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu oraz o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Zgodnie z art. 2 ustawy zmieniającej, w przypadku gdy 20-letni termin upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, albo gdy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej do upływu tego terminu pozostało nie więcej niż 12 miesięcy, wniosek o zwrot nieruchomości może zostać złożony w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, tj. do dnia 14 maja 2020 r. Z dniem 31 marca 2020 r. zaczął obowiązywać przepis art. 15 zzr ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dodany do niej ustawą nowelizującą z dnia 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 568), zawieszający bieg terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego. Zawieszenie biegu terminów trwało od 31 marca 2020 r. do 23 maja 2020 r., zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r., poz. 875) uchylającej art. 15 zzr. Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. weszła w życie 16 maja 2020 r. w związku z tym od 24 maja 2020 r. zaczęły biec dalej zawieszone terminy przewidziane przepisami prawa administracyjnego. Okres zawieszenia wyniósł 45 dni i podlegał doliczeniu od dnia 24 maja 2020 r. co jest równoznaczne z tym, że wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości powinien być złożony do dnia 7 lipca 2020 r. Zatem wnioski o zwrot nieruchomości złożone w tym terminie są skuteczne, a roszczenia zwrotowe nie podlegają przedawnieniu. Natomiast w sprawie wniosek o zwrot nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...] został złożony pismem z dnia 25 stycznia 2022 r., doprecyzowanym następnie pismem z dnia 14 marca 2022 r., czyli po terminie określonym w powyższych przepisach. W konsekwencji, doszło do wygaśnięcia roszczenia o zwrot nieruchomości. W takiej sytuacji Wojewoda uznał, że trafnie Starosta odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w zakresie zwrotu nieruchomości, oznaczonej jako działka nr [...].