Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 29 listopada 2022 r., sygn. II SA/Ol 725/22

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Katarzyna Matczak (spr.) Sędziowie sędzia WSA Bogusław Jażdżyk asesor WSA Grzegorz Klimek po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 29 listopada 2022 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z 29 marca 2022 r. wydaną z upoważnienia Burmistrza Miasta B. (dalej jako: "organ I instancji" lub "MOPS") przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B., na podstawie art. 8 ust. 11 pkt 1, art. 59 ust. 1, art. 61 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1, art. 106 ust. 3b i 5, art. 110 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm., dalej jako: "u.p.s."), zmieniono z urzędu decyzję MOPS z 5 lipca 2019 r. w przedmiocie odpłatności za pobyt J. K. (dalej jako: "strona" lub "skarżący") w Domu Pomocy Społecznej w B. (dalej jako: "DPS"), ustalając, że strona zobowiązana jest wnieść opłatę: za okres od 1 grudnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. kwotę 2.834,42 zł, za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. kwotę 3.886,49 zł miesięcznie, za okres od 1 kwietnia 2021 r. do 30 listopada 2021 r. kwotę 4.223,94 zł miesięcznie, za okres od 1 grudnia 2021 r. do 31 stycznia 2022 r. kwotę 4.243,00 zł miesięcznie, za okres od 1 lutego 2022 r. do 30 listopada 2022 r. kwotę 4.399,00 zł miesięcznie, zaś od 1 grudnia 2022 r. kwotę 501,09 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu decyzji podano, że postępowanie w sprawie wszczęto z urzędu 29 grudnia 2021 r. w związku ze zmianą sytuacji dochodowej strony spowodowaną przyznanym odszkodowaniem z tytułu wypadku, który miał miejsce 17 listopada 2018 r. W toku postępowania ustalono, że 16 listopada 2021 r. została zawarta ugodę pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym a stroną, na mocy której przyznano świadczenie-odszkodowanie w łącznej kwocie 227.820,38 zł, które zostało wypłacone na konto bankowe brata strony w IV transzach: I transza odszkodowania – 10 listopada 2020 r. w wysokości 40.000 zł, II transza odszkodowania – 29 grudnia 2020 r. w wysokości 18.035,58 zł, III transza odszkodowania – 1 marca 2021 r. w wysokości 5.784,80 zł i IV transza odszkodowania – w listopadzie 2021 r. w wysokości 164.000,00 zł. Ustalono, że strona pobiera świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł miesięcznie oraz zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł miesięcznie, a także od 1 marca 2019 r. został jej przyznany zasiłek stały. W związku ze zmianą sytuacji dochodowej 28 marca 2022 r. z urzędu wszczęto postępowanie w sprawie uchylenia zasiłku stałego oraz ubezpieczenia zdrowotnego przyznanego decyzją z 18 kwietnia 2019, ostatnio zmienioną decyzją z 14 stycznia 2022 r. Zaznaczono, że przy naliczaniu odpłatności za pobyt strony w DPS nie uwzględniono zasiłku stałego. Organ I instancji przedstawił sposób ustalenia dochodu strony w poszczególnych okresach i wyjaśnił, że wysokość odpłatności nie może przekraczać 70% dochodu mieszkańca domu. Wskazano, że w grudniu 2020 r. łączny dochód strony wyniósł 4.049,17 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł oraz 1/12 odszkodowania z I transzy, tj. 3333,33 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS za grudzień 2020 r. wynosi 2.834,42 zł (4.049,17 zł x 70%); w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. łączny dochód strony wynosił 5.552,13 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł, 1/12 odszkodowania z I transzy, tj. 3333,33 zł i 1/12 odszkodowania z II transzy, tj. 1502,96 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. wynosi 3.886,49 zł miesięcznie (5.552,13 zł x 70%); w okresie od 1 kwietnia 2021r. do 30 listopada 2021 r. łączny dochód strony wynosił 6.034,20 zł miesięcznie, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł, 1/12 odszkodowania z I transzy, tj. 3333,33 zł, 1/12 odszkodowania z II transzy, tj. 1502,96 zł i 1/12 odszkodowania z III transzy, tj. 482,07 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS za okres od 1 kwietnia 2021 r. do 30 listopada 2021 r. wynosi 4223,94 zł miesięcznie (6.034,20 zł x 70%); w grudniu 2021r. łączny dochód strony wyniósł 16.367,54 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł, 1/12 odszkodowania z II transzy, tj. 1502,96 zł, 1/12 odszkodowania z III transzy, tj. 482,07 zł i 1/12 odszkodowania z IV transzy, tj. 13.666,67 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS za grudzień 2021 r. wyniosła 11.457,27 zł (16.367,54 zł x 70%); w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 marca 2022 r. łączny dochód strony wynosił 14.864,58 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł, 1/12 odszkodowania z III transzy, tj. 482,07 zł i 1/12 odszkodowania z IV transzy, tj.13.666,67 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS od 1 stycznia 2022 r. do 31 marca 2022 r. wyniosła 10.405,20 zł miesięcznie (14.864,58 zł x 70%); w okresie od 1 kwietnia 2022 r. do 30 listopada 2022 r. łączny dochód strony będzie wynosił 14.382,51 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł i 1/12 odszkodowania z IV transzy, tj. 13.666,67 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS od 1 kwietnia 2022 r. do 30 listopada 2022 r. wynosi 10.067,75 zł miesięcznie (tj. 14.382,51 zł x 70%); od 1 grudnia 2022 r. łączny dochód strony będzie wynosił 715,84 zł, w tym świadczenie uzupełniające z ZUS w wysokości 500 zł i zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 215,84 zł, wobec czego kwota, od której naliczono odpłatność za pobyt w DPS od 1 grudnia 2022r. wynosi 501,08 zł miesięcznie (tj. 715,84 zł x 70%). Wskazano, że w myśl art. 106 ust. 3b u.p.s. zmiana dochodu osoby samotnie gospodarującej w okresie ponoszenia odpłatności za świadczenie niepieniężne nie wpływa na wysokość tej odpłatności, jeżeli kwota zmiany nie przekroczyła 10% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, które obecnie wynosi 776,00 zł, zaś do 31 grudnia 2021 r. wynosiło 701 zł. W tej sprawie kwoty zmian dochodu we wskazanych wyżej miesiącach przekroczyły 10% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Zgodnie zaś z art. 8 ust. 11 pkt. 1 u.p.s. dochód jednorazowy przekraczający pięciokrotność kryterium rozlicza się w 12 równych częściach począwszy od miesiąca następującego po miesiącu od jego wypłaty. Dlatego też I transza odszkodowania w wysokości 40.000 zł, wypłacona 10 listopada 2020 r., została rozliczona na 12 miesięcy (40.000 zł : 12 = 3333,33 zł) i została uwzględniona w dochodzie od 1 grudnia 2020 r. do 30 listopada 2021 r., II transza odszkodowania - 18.035,58 zł, wypłacona 29 grudnia 2020 r., została rozliczona na 12 miesięcy (18.035,58 zł : 12 = 1502,96 zł) i kwota została uwzględniona w dochodzie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.; III transza odszkodowania w wysokości 5784,80 zł, wypłacona 1 marca 2021 r., (5784,80 zł :12 = 482,07 zł), została uwzględniona w dochodzie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r., natomiast IV transza odszkodowania w wysokości 164.000,00 zł, wypłacona w listopadzie 2021 r., (164.000 zł :12 = 13.666.67 zł) została uwzględniona w dochodzie od 1 grudnia 2021 r. do 30 listopada 2022 r. Podniesiono, że stosownie do art. 61 u.p.s. pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny, a opłatę za pobyt wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu. Zgodnie zaś z zarządzeniem Nr 1/2020 Starosty B. z dnia 22 stycznia 2020 r., średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w DPS od 1 lutego 2020 r. wynosił 3.906,00 zł, natomiast w myśl zarządzenia Nr 11/2021 Starosty B. z dnia 2 lutego 2021 r., zmienionego zarządzeniem Nr 13/2021 Starosty B. z dnia 10 lutego 2021 r., średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w DPS od 1 marca 2021 r. wynosił 4.243,00 zł, a stosownie do zarządzenia Nr 6/2022 Starosty B. z dnia 25 stycznia 2022 r., średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w DPS od 1 lutego 2022 r. wynosi 4.399,00 zł. Zatem w świetle obowiązujących przepisów strona była zobowiązana tytułem odpłatności za pobyt w DPS wnieść 70% swoich dochodów, tj. za okres od 1 grudnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. kwotę 2.834,42 zł, od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r. kwotę 3.886,49 zł miesięcznie, od 1 kwietnia 2021 r. do 30 listopada 2021 r. kwotę 4.223,94 zł miesięcznie, od 1 grudnia 2021 r. do 31 stycznia 2022 r. kwotę 4.243,00 zł miesięcznie, od 1 lutego 2022 r. do 30 listopada 2022 r. kwotę 4.399,00 zł miesięcznie i od 1 grudnia 2022 r. kwotę 501,09 zł miesięcznie. Gmina natomiast ponosi kwotę 1.071,58 zł w okresie od 1 grudnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., kwotę 19,51 zł miesięcznie w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 28 lutego 2021r., kwotę 356,51 zł od 1 marca 2021 r. do 31 marca 2021 r., kwotę 19,06 zł miesięcznie od 1 kwietnia 2021 r. do 30 listopada 2021 r., a następnie od 1 grudnia 2022 r. kwotę 3.897,91 zł miesięcznie.