Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. III SA/Gl 398/22

Samorząd terytorialny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krzysztof Wujek, Sędziowie Sędzia WSA Barbara Orzepowska-Kyć (spr.), Asesor WSA Piotr Pyszny, Protokolant Sekretarz sądowy Izabela Maj-Dziubańska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2022 r. sprawy ze skargi Wojewody Śląskiego na uchwałę Rady Powiatu w Żywcu z dnia 29 grudnia 2021 r. nr XXXI/348/2021 w przedmiocie ustalenia wysokości diet i zwrotu kosztów podróży służbowych dla radnych stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.

Uzasadnienie

Rada Powiatu w Żywcu (dalej: Rada Powiatu, organ samorządu) 29 grudnia 2021 r. podjęła uchwałę Nr XXXl/348/2021, w sprawie zasad wypłacania diet radnym oraz zwrotu kosztów podróży służbowych.

W podstawie prawnej uchwały Rada Powiatu powołała przepisy art. 21 ust. 4, ust. 4a i ust. 5 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r., poz. 920, ze zm., dalej: u.s.p.) § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 października 2021 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu powiatu (Dz.U. z 2021 r. poz. 1975, dalej: rozp. w sprawie maksymalnej wysokości diet) oraz § 2 i § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 31 lipca 2000 r. w sprawie sposobu ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych powiatu (Dz.U. nr 66, poz. 799, ze zm., dalej: rozp. w sprawie zwrotu kosztów podróży służbowych).

Wojewoda Śląski (dalej: Wojewoda, skarżący lub organ nadzoru) na podstawie art. 81 ust. 1 u.s.p., złożył skargę do sądu administracyjnego, wnosząc o stwierdzenie nieważności tej uchwały - jako sprzecznej z art. 21 ust. 4 i ust. 5 oraz art. 17 ust. 3 u.s.p. w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (dalej: Konstytucja RP).

W uzasadnieniu skargi po pierwsze Wojewoda wskazał, że radny pełni funkcję społecznie, dobrowolnie i nie można jej traktować jako działalności przynoszącej korzyści zarobkowe. Dieta nie stanowi wynagrodzenia za pracę. Dieta to ekwiwalent utraconych korzyści z tytułu pomniejszonego wynagrodzenia za pracę oraz innych zarobków, które radny mógłby uzyskać w czasie poświęconym na działalność na rzecz samorządu - w związku z obecnością na sesjach rady powiatu, posiedzeniach komisji, bądź wykonywania innych obowiązków związanych z wykonywaniem mandatu. Organ nadzoru podniósł, że art. 21 ust. 4 u.s.p. zawiera upoważnienie dla organu stanowiącego powiatu, do sprecyzowania reguł (zasad), na jakich przysługiwać będzie rekompensata (wyrównanie wydatków i strat) w związku z wykonywaniem mandatu radnego. Ponadto, treść ust. 4 tego przepisu przesądza o konieczności zróżnicowania wysokości diet w zależności od funkcji pełnionych przez radnego, a więc m.in. przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady oraz przewodniczących komisji. Na podstawie tego przepisu, rada powiatu powinna określić zasady, na jakich radnym przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Zdaniem Wojewody, Rada Powiatu wykonała ustawowy obowiązek przyznania diety radnym, wynikający z art. 21 ust. 4 u.s.p., tj. ustaliła wysokość diety dla radnych i potrącenia za nieobecność radnych na sesji lub komisji stałej, ale w uchwale nie sprecyzowano unormowań odnoszących się do takiej sytuacji, gdy w danym miesiącu nie odbędzie się żadne posiedzenie rady lub komisji. Tym samym w uchwale brak jest przesłanek do potrącania radnemu miesięcznego ryczałtu, co przesądza o tym, że dieta radnych będzie w konsekwencji stanowiła miesięczne wynagrodzenie z tytułu bycia radnym nie zaś rekompensatę za utracone zarobki w związku z wykonywaniem mandatu.