Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 25 czerwca 2020 r., sygn. II SA/Ol 329/20

Administracyjne postępowanie; Wywłaszczanie nieruchomości

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Chybicki Sędziowie Sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 25 czerwca 2020 r. sprawy ze skargi K. B. na postanowienie Wojewody z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę. WSA/wyr.1a - sentencja wyroku (tryb uproszczony)

Uzasadnienie

Postanowieniem z "[...]" Wojewoda (dalej jako: organ II instancji lub organ odwoławczy), na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 256, dalej jako: k.p.a.), po rozpatrzeniu zażalenia K. B. (dalej jako: strona lub skarżący) na postanowienie Starosty O. (dalej jako: organ I instancji) z "[...]" o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oznaczonej uprzednio w rejestrze ewidencji gruntów i budynków jako działki nr "[...]" i nr "[...]" w obrębie L., gmina J., posiadające księgę wieczystą nr "[...]", utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu organ II instancji przedstawił stan faktyczny niniejszej sprawy. Podniesiono, że wnioskiem z 6 kwietnia 2012 r. strona wystąpiła o zwrot opisanej wyżej nieruchomości, wskazując, że wywłaszczona nieruchomość nie została przeznaczona na cel, na jaki została wywłaszczona. Starosta N. decyzją z "[...]" umorzył postępowanie w tej sprawie, wskazując, że zaistnienie przesłanki określonej w art. 229 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity na dzień wydania decyzji Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm., dalej jako: u.g.n.) zwalnia organ od badania, czy zachodzą przesłanki zbędności nieruchomości na cele wywłaszczenia określone w art. 137 u.g.n. Ponadto organ zaznaczył, że istotną przeszkodą zwrotu nieruchomości jest jej trwałe rozdysponowanie na rzecz osób trzecich, co oznacza, że poprzedni właściciel utracił roszczenie domagania się zwrotu tej nieruchomości, choćby były spełnione przesłanki do zwrotu. Wojewoda decyzją z "[...]" utrzymał w mocy powyższą decyzję z "[...]". Następnie wnioskiem z 19 listopada 2019 r. strona, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wystąpiła do organu I instancji o zwrot wywłaszczonej nieruchomości w związku z tym, że stała się ona zbędna na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej. Wnioskodawca powołał się na fakt, że cel określony w decyzji wywłaszczeniowej nie został zrealizowany, a ponadto przepisy ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2019 r. poz.801) zmieniły art. 136 ust. 3 u.g.n. Postanowieniem z "[...]" organ I instancji, na podstawie art. 61a k.p.a. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie zwrotu przedmiotowej nieruchomości, wskazując, że treść żądania zawarta we wniosku z 19 listopada 2019 r. jest tożsama z wnioskiem z 5 września 2012 r. Zatem ponowne rozpoznanie sprawy w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości dotyczyłoby sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną, co stanowi przesłankę nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik strony zarzucił naruszenie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami w zw. z art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. poprzez niewłaściwe przyjęcie, że ponowne rozpoznanie wniosku jest niedopuszczalne, bowiem będzie stanowić przesłankę nieważności decyzji, w sytuacji, w której przepisy dopuszczają możliwość ponownego wystąpienia z wnioskiem. Zdaniem strony obecne przepisy umożliwiają ponowne złożenie wniosku w sytuacji, w której żądanie nie zostało zgłoszone w przewidzianym prawem terminie bądź dotychczas nie zostało uwzględnione. Ponadto strona nie zgodziła się ze stanowiskiem organu I instancji, że rozpatrzenie wniosku z 19 listopada 2019 r. miałoby stanowić ponowne rozpoznanie tej samej sprawy, bowiem aby zaistniała tożsamość spraw konieczne jest, aby decyzje dotyczyły tożsamego podmiotu i przedmiotu (tożsamość stanu prawnego i faktycznego), zaś w niniejszej sprawie od czasu wydania decyzji przez Starostę N. do dnia ponownego złożenia wniosku stan prawny uległ zmianie, jak również zachodzą przesłanki, aby rozpatrzeć wniosek merytorycznie. Organ II instancji, rozpoznając powyższe zażalenie, uznał, że w tym przypadku zachodzi tożsamość podmiotowa i przedmiotowa. Podniesiono, że nie budzi wątpliwości, że w sprawie występują te same strony, tj. były właściciel przedmiotowej nieruchomości oraz Skarb Państwa reprezentowany przez organ I instancji. Odnosząc się natomiast do kwestii tożsamości przedmiotowej sprawy, organ odwoławczy podniósł, że za tożsame przedmiotowo należy uznać sprawy odnoszące się do tych samych okoliczności faktycznych przy niezmienionym stanie prawnym. Przy czym to nie treść wniosku, lecz to, co zostało objęte treścią rozstrzygnięcia organu w decyzji administracyjnej, określa jej tożsamość. W ocenie organu II instancji w obu sprawach występuje tożsamość żądań. Podniesiono, że w decyzji z "[...]" Starosta N. wskazał, że poprzedni właściciel utracił roszczenie domagania się zwrotu nieruchomości z uwagi na trwałe jej rozdysponowanie. Podkreślono, że przepisy ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami, na które powołała się strona, nie kształtują nowego stanu prawnego sprawy, gdyż nie rozstrzygają o nowych przesłankach zwrotu nieruchomości, a określają jedynie termin uprawnienia do zwrotu nieruchomości. Wskazano, że w myśl art. 229 u.g.n. roszczenie, o którym mowa w art. 136 ust. 3, nie przysługuje, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nieruchomość została sprzedana albo ustanowiono na niej prawo użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej. W związku z tym, że już w decyzji z "[...]" utrzymanej w mocy przez Wojewodę stwierdzono, że wywłaszczona nieruchomość została trwale rozdysponowana na rzecz osób trzecich, roszczenie o zwrot nieruchomości jest bezprzedmiotowe. Organ odwoławczy podniósł, że znowelizowane przepisy, na które powołała się strona, w tym art. 136 ust. 7 u.g.n., nie mogą być zastosowane w przedmiotowej sprawie, bowiem roszczenie o zwrot nieruchomości nie przysługuje. Podkreślono, że decyzja tworzy stan rzeczy osądzonej, a jej trwałość jest chroniona zasadą wyrażoną w art. 16 § 1 k.p.a. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami rozstrzygnięta już kwestia zwrotu przedmiotowej nieruchomości stanowi nową sprawę administracyjną umożliwiającą wydanie nowego rozstrzygnięcia w tej sprawie.