Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 28 maja 2020 r., sygn. II SA/Ol 1080/19

Pomoc społeczna

Dnia 28 maja 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Piotr Chybicki Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Protokolant specjalista Wojciech Grabowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2020 roku sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie umorzenia nienależnie pobranego zasiłku celowego oraz jego zwrotu - uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji.

Uzasadnienie

Decyzją z "[...]" wydaną z upoważnienia Burmistrza K. przez Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w K. (dalej jako: organ I instancji), na podstawie art. 2, art. 3, art. 6 pkt 16, art. 8 ust. 2 i ust. 3, art. 14, art. 98, art. 101 ust. 1, art. 104 ust. 1, ust. 3 i ust. 4, art. 110 ust. 1, ust. 3 i ust. 7 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm., dalej jako: u.p.s.), odmówiono M. M. (dalej jako: strona lub skarżąca) umorzenia kwoty nienależnie pobranego świadczenia z pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego przyznanego stronie decyzją z "[...]" (nr "[...]") w wysokości 300 zł miesięcznie w grudniu 2014 r. oraz w styczniu 2015 r. i zobowiązano stronę do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 600 zł w terminie 14 dni, licząc od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna. W uzasadnieniu podniesiono, że przedmiotowe świadczenie zostało przyznane stronie na podstawie danych zawartych we wniosku złożonym przez stronę oraz po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Jednakże 12 października 2018 r. strona przedstawiła nowe okoliczności w postaci umów o pracę tymczasową swojego męża, który pozostawał w zatrudnieniu od 7 kwietnia 2014 r. Okoliczność zatrudnienia męża strony i uzyskiwania przez niego dochodu z tego tytułu nie była znana organowi w chwili wydawania decyzji o przyznaniu prawa do zasiłku celowego, a fakt ten stanowił podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego z urzędu i wydania decyzji, w której uchylono w całości decyzję z "[...]" i odmówiono stronie prawa do przedmiotowego świadczenia. W związku z tym decyzją z "[...]" (nr "[...]") uznano przedmiotowe świadczenie pieniężne za nienależnie pobrane, jak również ustalono termin jego zwrotu. Podano, że na podstawie przeprowadzonego 23 lipca 2019 r. wywiadu środowiskowego ustalono, że dochód rodziny wynosi 3123,50 zł, czyli 780,88 zł na osobę w rodzinie, zaś kryterium dochodowe dla 4-osobowej rodziny to kwota 528 zł na osobę. Wskazano, że strona prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem oraz synem i córką. Rodzina dysponuje dochodem, który stanowi kwota wynagrodzenia z tytułu pracy, renty z ZUS oraz zasiłku pielęgnacyjnego męża strony, świadczeń rodzinnych oraz alimentów otrzymywanych na dzieci. Strona otrzymuje również świadczenia wychowawcze na dzieci w kwocie 1000 zł miesięcznie, które nie są wliczane do ustalenia dochodu rodziny, ale - jak wskazał organ I instancji - strona z powyższego świadczenia jest w stanie zaspokoić podstawowe potrzeby dzieci. Zaznaczono przy tym, że w sierpniu 2019 r. strona otrzymała ostatnie świadczenie wychowawcze na syna, który z dniem 12 sierpnia 2019 r. uzyska status osoby pełnoletniej. Wskazano, że orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w I. strona została zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności i pozostaje pod kontrolą poradni neurologicznej, ortopedycznej, psychiatrycznej oraz neurochirurgicznej. Mąż strony również jest osobą niepełnosprawną zaliczoną do umiarkowanego stopnia i także wymaga leczenia. Problemy zdrowotne ma także córka strony. Podniesiono, że strona ponosi koszty opłat mieszkaniowych w łącznej kwocie w wysokości 641,94 zł, z tytułu korzystania z telewizji cyfrowej w kwocie 69,50 zł, rachunków za usługi telekomunikacyjne w kwocie 299,34 zł, spłaty kart debetowych w kwocie 350 zł miesięcznie, zakupu leków i pokrycia kosztów leczenia w miesiącu czerwcu oraz lipcu br. w kwocie 263,21 zł. Ponadto 24 lipca 2019 r. strona dokonała w znacznej części spłaty nienależnie pobranego stypendium szkolnego oraz dodatku mieszkaniowego w łącznej kwocie 18189,14 zł. W pisemnym oświadczeniu złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej podała, że 21 stycznia 2019 r. jej mąż zawarł umowę o przyznanie kredytu gotówkowego w kwocie 57000 zł, ale kwota pożyczki do wypłaty wyniosła 44255,77 zł. Z powyższej kwoty dokonano spłaty zobowiązań wobec innych banków w wysokości 11535 zł, spłaty nienależnie pobranych świadczeń w postaci dodatków mieszkaniowych oraz stypendiów szkolnych w wysokości 18 189,14 zł, opłaty kursu prawa jazdy dla syna w kwocie 1500 zł, zakupu mebli m.in. stołu i szafy w kwocie 2500 zł, kosiarki spalinowej do koszenia trawnika - 1200 zł. Pozostałą kwotę strona przeznaczyła na bieżące potrzeby bytowe, dojazdy do poradni specjalistycznych, zakup leków i opału. Podniesiono, że fakt zawarcia umowy o przyznanie kredytu gotówkowego nie był znany organowi na wcześniejszym etapie postępowania administracyjnego. Organ wyjaśnił, że zwrot "szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 104 ust. 4 u.p.s. nie został ustawowo dookreślony, a tym samym, oceniając przesłanki przemawiające za zastosowaniem którejkolwiek z ulg w obowiązku zwrotu organ działa w granicach uznania administracyjnego. O zastosowaniu ulgi przesądzać będą okoliczności konkretnego przypadku, w tym zarówno obecnie ustalona sytuacja rodzinna, zdrowotna i finansowa strony, jak również rokowania dotyczące możliwości zwrotu w czasie przyszłym. Wskazano, że organ wziął pod uwagę, że sytuacja materialno - bytowa rodziny jest dobra, bowiem dysponuje ona comiesięcznymi środkami finansowymi, ponosi wydatki na leczenie i zakup leków, opłaty mieszkaniowe. Natomiast z pozostałych środków finansowych jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby bytowe, jak również dokonywać spłaty nienależnie pobranego świadczenia. Zaznaczono, że strona nie ujawniła faktu zatrudnienia męża na podstawie umowy o pracę, pobierając jednocześnie świadczenia pieniężne z pomocy społecznej i świadomie podając nieprawdziwe informacje, jak również nie ujawniła faktu zawarcia umowy o przyznanie kredytu gotówkowego.