Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2020 r., sygn. II SA/Ol 1062/19

Pomoc społeczna

Dnia 28 stycznia 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Adam Matuszak Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Katarzyna Matczak Protokolant referent Małgorzata Gaida po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2020 roku sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie umorzenia nienależnie pobranego zasiłku okresowego oraz jego zwrotu uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia (...) (nr (...)) wydaną z upoważnienia Burmistrza K. przez Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w K., na podstawie art. 2, art. 3, art. 6 pkt 16, art. 8 ust. 2 i ust. 3, art. 14, art. 98, art. 101 ust. 1, art. 104 ust. 1, ust. 3 i ust. 4, art. 110 ust. 1, ust. 3 i ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019r. poz. 1507, dalej jako: u.p.s.), odmówiono M. M.-T.(dalej jako: strona lub skarżąca) umorzenia kwoty nienależnie pobranego świadczenia z pomocy społecznej w postaci zasiłku okresowego z tytułu niepełnosprawności przyznanego stronie decyzją z dnia (...) (nr (...)) w wysokości 134,68 zł miesięcznie w okresie od 1 listopada 2015r. do 31 grudnia 2015r. i zobowiązano stronę do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 269,36 zł w terminie 14 dni, licząc od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna. W uzasadnieniu podniesiono, że przedmiotowe świadczenie zostało przyznane stronie na podstawie danych zawartych we wniosku złożonym przez stronę oraz po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego. Jednakże w dniu 12 października 2018r. strona przedstawiła nowe okoliczności dowodowe w postaci umów o pracę tymczasową swojego męża, który pozostawał w zatrudnieniu od dnia 7 kwietnia 2014r. Okoliczność zatrudnienia męża strony i uzyskiwania przez niego dochodu z tego tytułu nie była znana organowi w chwili wydawania decyzji o przyznaniu prawa do zasiłku okresowego, a fakt ten stanowił podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego z urzędu i wydania decyzji, w której uchylono w całości decyzję z dnia (...) i odmówiono stronie prawa do przedmiotowego świadczenia. W związku z tym decyzją z dnia (...) (nr (...)) uznano przedmiotowe świadczenie pieniężne za nienależnie pobrane, jak również ustalono termin jego zwrotu. Podano, że na podstawie przeprowadzonego w dniu 23 lipca 2019r. wywiadu środowiskowego ustalono, że dochód rodziny wynosi 3 123,50 zł, czyli 780,88 zł na osobę w rodzinie, zaś kryterium dochodowe dla 4-osobowej rodziny to kwota 528 zł na osobę. Wskazano, że strona prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem oraz synem i córką. Rodzina dysponuje dochodem, który stanowi kwota wynagrodzenia z tytułu pracy, renty z ZUS oraz zasiłku pielęgnacyjnego męża strony, świadczeń rodzinnych oraz alimentów otrzymywanych na dzieci. Strona otrzymuje również świadczenia wychowawcze na dzieci w kwocie 1 000 zł miesięcznie, które nie są wliczane do ustalenia dochodu rodziny, ale - jak wskazał organ I instancji - strona z powyższego świadczenia jest w stanie zaspokoić podstawowe potrzeby dzieci. Zaznaczono przy tym, że w sierpniu 2019r. strona otrzymała ostatnie świadczenie wychowawcze na syna, który z dniem 12 sierpnia 2019r. uzyska status osoby pełnoletniej. Wskazano, że orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w I. strona została zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności i pozostaje pod kontrolą poradni neurologicznej, ortopedycznej, psychiatrycznej oraz neurochirurgicznej. Mąż strony również jest osobą niepełnosprawną zaliczoną do umiarkowanego stopnia i także wymaga leczenia. Problemy zdrowotne ma także córka strony. Podniesiono, że strona ponosi koszty opłat mieszkaniowych w łącznej kwocie w wysokości 641,94 zł, z tytułu korzystania z telewizji cyfrowej w kwocie 69,50 zł, rachunków za usługi telekomunikacyjne w kwocie 299,34 zł, spłaty kart debetowych w kwocie 350,00 zł miesięcznie, zakupu leków i pokrycia kosztów leczenia w miesiącu czerwcu oraz lipcu br. w kwocie 263,21 zł. Ponadto w dniu 24 lipca 2019r. strona dokonała w znacznej części spłaty nienależnie pobranego stypendium szkolnego oraz dodatku mieszkaniowego w łącznej kwocie 18 189,14 zł. W pisemnym oświadczeniu złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej podała, że w dniu 21 stycznia 2019r. jej mąż zawarł umowę o przyznanie kredytu gotówkowego w kwocie 57 000 zł, ale kwota pożyczki do wypłaty wyniosła 44 255,77 zł. Z powyższej kwoty dokonano spłaty zobowiązań wobec innych banków w wysokości 11 535 zł, spłaty nienależnie pobranych świadczeń w postaci dodatków mieszkaniowych oraz stypendiów szkolnych w wysokości 18 189,14 zł, opłaty kursu prawa jazdy dla syna w kwocie 1500 zł, zakupu mebli m.in. stołu i szafy w kwocie 2500 zł, kosiarki spalinowej do koszenia trawnika - 1200 zł. Pozostałą kwotę strona przeznaczyła na bieżące potrzeby bytowe, dojazdy do poradni specjalistycznych, zakup leków i opału. Podniesiono, że fakt zawarcia umowy o przyznanie kredytu gotówkowego nie był znany organowi we wcześniejszym etapie postępowania administracyjnego. Organ wyjaśnił, że zwrot "szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 104 ust. 4 u.p.s. nie został ustawowo dookreślony, a tym samym, oceniając przesłanki przemawiające za zastosowaniem którejkolwiek z ulg w obowiązku zwrotu organ działa w granicach uznania administracyjnego. O zastosowaniu ulgi przesądzać będą okoliczności konkretnego przypadku, w tym zarówno ustalona sytuacja rodzinna, zdrowotna i finansowa strony, jak również rokowania dotyczące możliwości zwrotu w czasie przyszłym. Wskazano, że organ wziął pod uwagę, że sytuacja materialno - bytowa rodziny jest dobra, bowiem dysponuje ona comiesięcznymi środkami finansowymi, ponosi wydatki na leczenie i zakup leków, opłaty mieszkaniowe. Natomiast z pozostałych środków finansowych jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby bytowe, jak również dokonywać spłaty nienależnie pobranego świadczenia. Zaznaczono, że strona nie ujawniła faktu zatrudnienia męża na podstawie umowy o pracę, pobierając jednocześnie świadczenia pieniężne z pomocy społecznej, świadomie podając nieprawdziwe informacje, jak również nie podała faktu zawarcia umowy o przyznanie kredytu gotówkowego.