Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 października 2019 r., sygn. IV SA/Po 499/19

Inspekcja pracy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Donata Starosta (spr.) Sędzia WSA Izabela Bąk-Marciniak Asesor sądowy WSA Katarzyna Witkowicz-Grochowska Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Walocha po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2019 r. sprawy ze skargi Szpitala Specjalistycznego w [...] na decyzję Inspektor Pracy z dnia [...] marca 2019 r. nr [...] w przedmiocie nakazania umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzający ją nakaz Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w [...] Oddział w [...] z dnia [...] stycznia 2019 r. Nr rej.: [...]; 2. umarza postępowanie administracyjne; 3. zasądza od Inspektor Pracy na rzecz skarżącego Szpitala Specjalistycznego w [...] kwotę [...]zł (słownie [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Inspektor Pracy decyzją z dnia [...] marca 2019 r. nr [...] utrzymał w mocy nakaz z dnia [...] stycznia 2019 r. nr rej.: [...]) w sprawie umieszczenia pracownika S. K. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2017r., poz. 664 ze zm.). Zaskarżona decyzja oraz poprzedzający ja nakaz zostały wydane w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych: W wyniku kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2017, poz.664 ze zm.), przeprowadzonej w Szpitalu Specjalistycznym im. [...] w [...] w dniach [...].01.2019r. na pisemny wniosek pracownika, inspektor pracy ustalił, iż S. K. (dalej również jako: "Uczestniczka Postępowania" albo "Pracownik") jest zatrudniona na Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii Szpitala Specjalistycznego w [...] (dalej również jak: "Szpital" albo "Pracodawca") od [...] marca 1990 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, obecnie na stanowisku specjalisty pielęgniarstwa. Wskazano, że Pracownik świadczy pracę w Oddziale Intensywnej Terapii i Anestezjologii (dalej również jako: "Oddział ITiA" albo "OITiA") jako pielęgniarka odcinkowa, pracując w równoważnym systemie czasu pracy w godzinach od 7.00 do 19.00 i od 19.00 do 7.00. W dni robocze po godzinie 15.05 lub po godzinie 19.00 oraz przez 12 godzin w soboty, niedziele i święta tj. gdy nie pracują pielęgniarki zespołów operacyjnych znieczulające do zabiegów operacyjnych pacjentów tzw. planowych, pracownik Oddziału ITiA zabezpiecza Blok Operacyjny i w sytuacjach nagłych bierze udział w zespołach operacyjnych jako pielęgniarka znieczulająca do zabiegów operacyjnych pacjentów tzw. poza planowych i ostrych. Uzasadniając zaskarżoną decyzję wskazano, że zgodnie z pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych za prace o szczególnym charakterze uważa się prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Organ wskazał, że pielęgniarka OITiA uczestnicząca w zabiegach operacyjnych tzw. poza planowych i ostrych jako pielęgniarka anestezjologiczna jest członkiem zespołu operacyjnego wymienionym w we wspomnianym załączniku do ustawy. Wskazano, że z zakresu obowiązków pracownika wynika, że jest ona zobowiązana do zapewnienia całościowej opieki pielęgniarskiej, a w szczególności do jej zadań należy m.in. udział w zespole operacyjnym przy znieczuleniach ogólnych, miejscowych i krótkich zarówno planowanych ) i ostrych przeprowadzanych na terenie Szpitala. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zauważono, że jak słusznie zauważył w odwołaniu Pracodawca, Komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie rozumienia pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru" nie jest źródłem prawa. Definicja tego pojęcia przedstawiona przez MZ wykorzystywana jest jednak przez sądy w uzasadnieniach do wydawanych przez nie wyroków (np. wyrok Sądu Okręgowego w [...] z dnia [...].11.2014r.; sygn. akt IV Pa [...]). W zaskarżonej decyzji szczegółowo opisano sposób definiowania pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru", który nie posiada definicji legalnej. Zaakcentowano, że jego interpretacja określona jest w Komunikacie Ministerstwa Zdrowia w sprawie rozumienia pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru" zawartego w pkt 24 załącznika nr 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Wskazano, że Ministerstwo Zdrowia zajęło stanowisko, że prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru to nie tylko prace wykonywane (w ramach obowiązków pracowniczych) polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych, ale również inne prace tego personelu (w ramach obowiązków pracowniczych), które są wykonywane w ramach czasu pracy, kiedy istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, skutkującego t koniecznością podjęcia działań w trybie nagłym. W dalszej kolejności wskazano, że pojęcie "w warunkach ostrego dyżuru" oznacza nieuchronność wystąpienia zdarzenia, które powoduje konieczność udzielania świadczeń I zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych. Nieuchronność występowania takich i zdarzeń skutkuje tym, że od pracowników pracujących w tych warunkach wymagane są kryteria określone w art. 3 ust. 3 ustawy, czyli szczególna odpowiedzialność oraz szczególna sprawność psychofizyczna. Organ podkreślił też, że kryterium dotyczące wykonywania prac w warunkach ostrego dyżuru bierze się z konieczności działania w warunkach, które są wyjątkowo trudne do przewidzenia i w których stosowanie określonych procedur zapewniających bezpieczeństwo własne i innych osób jest nader utrudnione. Właśnie ten czynnik, a więc działanie w warunkach nagłości i nieprzewidywalności, decyduje o szczególnym charakterze pracy personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru, kwalifikując wykonujących ją pracowników do przyznania im emerytur pomostowych. "Warunki ostrego dyżuru" to pojęcie szersze niż "ostry dyżur" i nie oznacza ono sytuacji, w której pracownik wykonuje swoją pracę wyłącznie przy wykonywaniu nagłych zabiegów operacyjnych, ale wówczas gdy w każdej chwili istnieje możliwość zaistnienia takiej konieczności. Innymi słowy istnieje wysokie prawdopodobieństwo nagłej konieczności przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, w którym będzie miał obowiązek wziąć udział dany pracownik.