Wyrok WSA w Łodzi z dnia 10 lipca 2018 r., sygn. II SA/Łd 446/18

Administracyjne postępowanie

Dnia 10 lipca 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Jolanta Rosińska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Renata Kubot-Szustowska, Sędzia WSA Barbara Rymaszewska, , Protokolant Referent stażysta Aleksandra Banasiak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2018 roku sprawy ze sprzeciwu A. R. od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nakazu wykonania urządzeń zapobiegających szkodom oddala sprzeciw. LS

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] nr [...] Wójt Gminy D. nakazał właścicielowi działki nr 91 w obrębie [...], gminie D. - A. R., wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom powstałym na działce nr 92, czyli wpływaniu wód opadowych oraz nieczystości płynnych na tę nieruchomość. Organ l instancji wyznaczył termin wykonania tych czynności do 31 stycznia 2018 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. R., wnosząc o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie art. 9, 11 oraz art. 107 § 3 K.p.a. W uzasadnieniu odwołania podniosła, że kwestionowana decyzja jest dla niej niezrozumiała. Nie wiadomo bowiem jakie urządzenia ma wykonać właściciel działki numer 91. Pojęcie urządzenia zapobiegające szkodom może mieć różne znaczenie, przy czym nie wiadomo jak faktycznie te urządzenia mają wyglądać. W przypadku ich wykonania nie wiadomo, czy organ uzna je za prawidłowe. W decyzji stwierdzono ponadto, że podczas oględzin na działce nr 91, obręb [...], w fundamencie ogrodzenia działki widoczne są dwa otwory, którymi woda może spływać z działki nr 91 obr. [...], do bruzdy znajdującej się między działką nr 91 a działką nr 92 obr. [...]. Odwołująca się podkreśliła, że informowała już, iż woda spływa bruzdą wzdłuż ogrodzenia na działce nr 91, na dowód czego załączyła do akt mapę zasadniczą wysokościową (pismo z dnia 26 lipca 2017 r.).

Decyzją z dnia [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., na podstawie art. 138 § 2, a ponadto art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm.), art. 16 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 935), art. 14, art. 545 ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2017 r., poz. 1566), art. 29 ust. 1, 2, 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r., poz. 1121 ze zm.), uchylił w całości zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Kolegium w pierwszej kolejności wyjaśniło, że w związku z uchwaleniem nowej ustawy Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1566) jest właściwe do rozpoznania sprawy. Właściwość rzeczowa Kolegium do rozpatrzenia odwołania od decyzji Wójta Gminy D. z dnia [...] wynika z art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, który stanowi, że kolegia są organami wyższego stopnia, m.in. w rozumieniu przepisów K.p.a., w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Także w art. 17 pkt 1 K.p.a. wskazuje się samorządowe kolegia odwoławcze jako organy wyższego stopnia w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. Dodać należy, że stosownie do art. 127 § 2 K.p.a. właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. Zgodnie zaś z § 1 pkt 5 lit. a rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz.U. Nr 198, poz. 1925) właściwość miejscowa Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. obejmuje m.in. powiat [...], w którym znajduje się gmina D. Zdaniem Kolegium w sprawach toczących się na podstawie nowej ustawy Prawo wodne Samorządowe Kolegia Odwoławcze są właściwe do rozpoznania spraw dotyczących naruszenia stosunków wodnych, gdyż obowiązują w nich zasady ogólne wynikające z art. 17 Kodeks postępowania administracyjnego. Zdaniem organu nie ma też żadnych wątpliwości, że w poprzednim stanie prawnym Samorządowe Kolegia Odwoławcze były właściwe do rozpoznania spraw dotyczących naruszenia stosunków wodnych, co wynikało z zasad ogólnych K.p.a. analogicznie jak obecnie. Wykładnia literalna przepisu art. 545 nowej ustawy Prawo wodne wskazywałaby, że do odwołań dotyczących naruszenia stosunków wodnych wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie nowej ustawy Prawo wodne właściwym organem administracji byłby Prezes Wód Polskich. Wykładnia ta, zdaniem organu, byłaby jednak sprzeczna z normą wynikającą z art. 14 nowej ustawy Prawo wodne oraz art. 17 pkt 1 K.p.a. z art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych. Dalej organ wyjaśnił, że przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest kwestia zakłócenia stosunków wodnych, regulowanych przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r., poz. 1121 ze zm.), która jednoznacznie określa obowiązki właściciela gruntu związane z gospodarką wodną na gruncie. W myśl art. 29 ust. 1 ustawy Prawo wodne - właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może: 1) zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich, 2) odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie. Według ust. 2 tego przepisu, na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom (ust. 3 art. 29 ustawy). Zdaniem Kolegium dla zastosowania art. 29 ustawy Prawo wodne niezbędne jest dokładne ustalenie stanu faktycznego, a mianowicie, jaki był ostatnio stan wody na gruncie, czy doszło do jego zmiany, zwłaszcza czy nastąpiła zmiana kierunku odpływu wody opadowej, a jeśli tak, to kto jest sprawcą i na czym polega zmiana stanu wody, wreszcie czy dokonane zmiany szkodliwie wpływają na sąsiednie grunty. Co więcej, przepis art. 29 ustawy Prawo wodne wymaga ustalenia związku przyczynowego pomiędzy powstałą szkodą (jakichkolwiek rozmiarów i wartości), a zmianą stosunków wodnych na gruncie. Kolegium zwróciło uwagę na to, że przez przywrócenie stanu poprzedniego rozumie się wykonanie prac ziemnych, które wprawdzie nie mają na celu dokładnego odwzorowania stanu jaki istniał na danej nieruchomości w okresie przed dokonaniem naruszenia stosunków wodnych, lecz wystarczających by te naruszone stosunki wodne przywrócić i nie dopuścić do powstawania szkód na gruntach sąsiednich w przyszłości. Kolegium wyjaśniło, że postanowiło uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę organowi l instancji do ponownego rozpatrzenia z uwagi na uchybienia proceduralne oraz brak ustaleń dowodowych w postępowaniu przed organem l instancji. W ocenie Kolegium, sama konstrukcja rozstrzygnięcia jest wadliwa, co prawda z osnowy i z uzasadnienia wynika, że przedmiotem postępowania administracyjnego było naruszenie stosunków wodnych, jednak ani z treści sentencji ani uzasadnienia decyzji nie wynika jakie zostały nałożone na stronę obowiązki, tym samym nie ma także możliwości ich wyegzekwowania. Z treści decyzji nie wynika także jakie szkody poniósł sąsiad ze względu na zmianę stosunków wodnych. Kolegium zauważyło, że sposób dokonania oględzin został określony w Kodeksie postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 z zm.). Kolegium zwróciło uwagę, że oględziny zostały przeprowadzone podczas nieobecności jednej ze stron tj. A. R., w oględzinach uczestniczył ojciec strony, ale nie jest on jej pełnomocnikiem i nie podpisał się pod protokołem. Nadto, samo zawiadomienie o oględzinach (które przybrało formę postanowienia) zostało doręczone A. R. już po oględzinach (oględziny miały miejsce w dniu 5 czerwca 2017r., a zawiadomienie zostało odebrane w dniu 9 czerwca 2017r. i to przez ojca A. R., przy czym na podstawie zwrotnego potwierdzenia odbioru nie można ustalić czy osoba ta jest domownikiem). Brak przy oględzinach jednej ze stron albo pełnomocnika strony powoduje z kolei, że decyzja organu l instancji nadaje się do uchylenia, szczególnie, że strona kwestionuje ustalenia faktyczne dokonane przez organ l instancji oraz treść samej decyzji.