Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 10 lipca 2018 r., sygn. II SA/Bk 246/18

Prawo miejscowe

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder, Sędziowie asesor sądowy WSA Elżbieta Lemańska (spr.), sędzia WSA Jacek Pruszyński, Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 lipca 2018 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w S. na uchwałę Rady Gminy w R. z dnia [...] kwietnia 1998 r. nr [...] w przedmiocie zasad podłączania do istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy R. i wysokości jednorazowej opłaty za podłączenie 1. stwierdza nieważność § 3 zaskarżonej uchwały; 2. oddala skargę w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

Prokurator Rejonowy w S. złożył skargę na uchwałę Rady Gminy w R. z dnia [...] kwietnia 1998 r. nr [...] w sprawie zasad podłączania do istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy R. i wysokości jednorazowej opłaty za podłączenie. Prokurator zaskarżył uchwałę w całości i zarzucił istotne naruszenie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej oraz naruszenie art. 7 i 94 Konstytucji RP poprzez przekroczenie granic upoważnienie ustawowego, a mianowicie uznanie, że przepisy te stanowią podstawę do nałożenia w drodze uchwały rady gminy obowiązku ponoszenia jednorazowej opłaty za podłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę przyłączy.

Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały w całości. Wskazał, że w § 3 zaskarżonej uchwały nałożono na inwestora obowiązek poniesienia jednorazowej opłaty za podłączenie do sieci wodociągowej w wysokości 100 zł i sieci kanalizacyjnej w wysokości 50 zł, która to opłata podlegała corocznie zmianom w stopniu odpowiadającym średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku poprzednim. Jak wskazał Prokurator, choć zaskarżona uchwała została uchylona w dniu 23 grudnia 2016 r., to obowiązywała kilkanaście lat i w tym czasie wywoływała skutki prawne. Z tego powodu należy stwierdzić jej nieważność, co wywoła skutki od początku obowiązywania uchwały. Prokurator wskazał, że przepis art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym nie stanowił wystarczającego upoważnienia do wydania zaskarżonej uchwały, bowiem jest to przepis zawierający odesłanie do innych ustaw regulujących kompetencje rady gminy i sam w sobie nie stanowi podstawy do wydania aktu prawa miejscowego. Także takiej podstawy nie stanowił art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej, bowiem reguluje on inne kwestie. Także, w ocenie Prokuratora, nie mógł podstawy do podjęcia uchwały stanowić przepis art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, nie powołany przez Radę Gminy, bowiem stanowi on jedynie generalne upoważnienie do stanowienia aktów prawa miejscowego, a użyte w tym przepisie sformułowanie "zasady korzystania" z obiektów i urządzeń, o których mowa w przepisie, nie obejmuje określenia w sposób konkretny wysokości opłat za podłączenie. Prokurator także wskazał, że materia regulowana określonym akt normatywnym powinna mieć swoją podstawę w upoważnieniu ustawowym, jeśli go brak - przepis wydany bez upoważnienia jest regulacją nieważną. Także podkreślił, że jednostronne nakładanie na obywateli obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego, co należy wyprowadzić z art. 84 Konstytucji RP. "Opłata przyłączeniowa" nie stanowi bowiem świadczenia dobrowolnego, jak też jej nałożenie nie posiada wyraźnego umocowania prawnego.