Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 lutego 2018 r., sygn. II SA/Ol 808/17

Budowlane prawo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Adam Matuszak Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Protokolant referent Małgorzata Gaida po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2018 r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej A. na decyzję Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie doprowadzenia robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia "[...]" Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m. O. - na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 w zw. z art 51 ust 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2017r. poz. 1332 ze zm., dalej jako: P.b.) nałożył na inwestorów A.M. i J.M. obowiązek wykonania demontażu haków zamontowanych w stropie/suficie pomieszczeń nr "[...]" oraz "[...]" w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych w lokalu usługowym nr "[...]" w budynku przy ul. L. "[...]" w O., związanych zabudową przejścia pomiędzy pomieszczeniami nr "[...]" a "[...]" oraz z montażem haków, przeznaczonych do wykonywania ćwiczeń fizycznych, zamontowanych w stropie nad w/w lokalem w pomieszczeniach nr "[...]" oraz "[...]", powodujących zmianę sposobu użytkowania przedmiotowego lokalu (z lokalu fryzjerskiego na lokal fryzjerski wraz z prowadzeniem zajęć sportowych w systemie pasów TRX), do stanu zgodnego z prawem. W uzasadnieniu podano, że decyzją z dnia "[...]" organ orzekł o odstąpieniu od nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia przedmiotowych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, ale na skutek wniesionego odwołania Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w O. decyzją z dnia "[...]" uchylił tę decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Ponownie rozpatrując sprawę uzupełniono materiał dowodowy o kopię opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa w zakresie badania i oceny stanu technicznego konstrukcji stalowych / żelbetowych budynków i innych budowli oraz metaloznawstwa w sprawie wykonania robót budowlanych bez wymaganego zezwolenia oraz przeprowadzono ponowną kontrolę w przedmiotowym lokalu. Ustalono, że w lokalu usługowym dokonano montażu 11 haków w stropie nad pomieszczaniami, elementu stalowego w przejściu pomiędzy pomieszczeniami "[...]" i "[...]" (pod podciągiem), dokonano zmniejszenia jednego otworu drzwiowego przez ustawienie ścianki, a roboty te wykonano w celu dostosowania pomieszczeń "[...]" i "[...]" do celów prowadzenia działalności gospodarczej poprzez rozszerzenie prowadzonej działalności w postaci usług fryzjerskich o prowadzenie zajęć sportowych w systemie pasów TRX. Zmiana sposobu użytkowania nastąpiła bez zgody właściwego organu. Jednak z analizy zgromadzonego materiału dowodowego wynikało, iż roboty budowlane zostały wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną i nie stanowią zagrożenia dla przedmiotowego obiektu oraz dla bezpieczeństwa osób i mienia. W związku z tym decyzją z dnia "[...]" organ nadzoru ponownie orzekł o odstąpieniu od nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. Po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez Wspólnotę Mieszkaniową "[...]" Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w O. decyzją z dnia "[...]" utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Jednakże na skutek skargi wniesionej przez Wspólnotę Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 17 listopada 2015r. (sygn. akt II SA/Ol 649/15) uchylił zaskarżoną decyzję WINB oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że organ powołał się na treść opinii sporządzonych w sprawie przez osoby uprawnione bez dokonania ich oceny; dokumenty nie zawierają ustaleń faktycznych, na podstawie których zostały wysnute wnioski w nich zawarte; nie wyjaśniono sprzeczności w stanowiskach uprawnionych osób i nie uzasadniono, dlaczego wyłącznie opinia biegłego sądowego i oświadczenie osoby uprawnionej zasługują na wiarygodność; nie wyjaśniono jednoznacznie zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego złożonych przez W. Nowaka; nie umożliwiono stronom zadawania pytań biegłemu, na którego opinii oparto zaskarżoną decyzję i żądania od niego wyjaśnień; nie wyjaśniono i nie uzasadniono, że pęknięcia w lokalach mieszkalnych położonych nad przedmiotowym lokalem usługowym są rzeczywiście wyłącznie efektem naturalnej pracy budynku. Podano, że rozpatrując sprawę organ usunął te nieprawidłowości. Wezwano osoby sporządzające opinie w niniejszej sprawie do pisemnego ich uzupełnienia zgodnie ze wskazaniem Sądu, tj. poprzez podanie ustaleń faktycznych, na podstawie których zostały wysnute wnioski w przedmiotowych opracowaniach, ze wskazaniem, że ustalenia faktyczne powinny być sporządzone w taki sposób, aby możliwa była ocena poprawności osądu dokonanego w przedmiotowej opinii. Wobec braku możliwości uzyskania uzupełnienia opinii biegłego sądowego A.C. organ postanowił pominąć jego opinię. Wyjaśniono, że przed sporządzeniem opinii ich autorzy zapoznali się ze stanem faktycznym w lokalu usługowym nr "[...]", a W.N. sporządził swoje opracowanie jedynie w oparciu o dane zawarte w opinii innego biegłego i informacji przekazanej przez Zarząd Wspólnoty, lecz nie dokonał oględzin w lokalu. Wskazano, że organ przeprowadził dodatkowe postępowanie dowodowe na okoliczność prawidłowości posadowienia podciągu w lokalu usługowym poprzez zbadanie wykrywaczem metali, w obecności wszystkich stron postępowania. W trakcie tych oględzin W.N. ponownie przedstawił swoje zastrzeżenia, ale zmienił swoje stanowisko w zakresie konieczności dokonywania odkrywek podciągu w celu ustalenia jego istnienia oraz prawidłowości oparcia, a także przyznał iż nie było możliwości usunięcia spornego podciągu i wyburzenia filarków go podtrzymujących bez katastrofalnego uszkodzenia budynku. Natomiast organ podzielił jego stanowisko w sprawie nieprawidłowości zastosowanych w lokalu usługowym haków. Wyjaśniono ponadto, że w celu umożliwienia stronom możliwości zadawania pytań biegłym i żądania od nich wyjaśnień, organ przesłał stronom sporządzone opinie, wchodzące w skład materiału dowodowego, celem zapoznania się i wezwał strony do złożenia pytań na piśmie. Takie uwagi przekazała Wspólnota Mieszkaniowa, a osoba do której były skierowane ustosunkowała się do nich na piśmie. Wyznaczono także dodatkowe oględziny lokalu usługowego, w trakcie których strony postępowania miały możliwość zadawania pytań i żądania wyjaśnień, a także przesłuchania z możliwością zadawania pytań. Wskazano, że twierdzenia o tym, że pęknięcia w lokalach mieszkalnych położnych nad lokalem usługowym są efektem naturalnej pracy budynku, została przez organ nadzoru wykazana w odrębnym postępowaniu zakończonym decyzją z dnia "[...]", która została utrzymana przez WINB, a skarga na tę decyzję została oddalona wyrokiem WSA z dnia 14 kwietnia 2015r. (sygn. akt II SA/Ol 181/15). Wobec jednak związania organu wyrokiem wydanym w niniejszej sprawie organ ponownie dokonał weryfikacji protokołów okresowych kontroli obiektu, z których wynika iż zarysowania ścian w lokalach mieszkalnych usytuowanych nad lokalem usługowym są nieznaczne i typowe dla użytkowanego budynku. Dokonano kontroli w innych lokalach mieszkalnych w przedmiotowym budynku, które nie są zlokalizowane nad lokalem usługowym, w których także stwierdzono spękania. Pojawianie się spękań nie jest zatem bezpośrednim wynikiem robót budowlanych wykonanych w przedmiotowym lokalu, a czas ich powstania wskazuje, że zjawisko spękań w różnym okresie występuje w całym obiekcie, co jednoznacznie potwierdza, iż spękania są wynikiem pracy budynku. Organ dokonał również analizy dokumentacji projektowej przedmiotowego budynku w wyniku, której ustalono iż w trakcie robót adaptacyjnych przychodni na budynek mieszkalno-usługowy wykonano szeregu wyburzeń i zamurowań w istniejącej już części obiektu, w tym dokonano wmurowania nowych elementów konstrukcyjnych m.in. takich jak podciągi, i nadproża. Dodatkowo w trakcie kolejnej zmiany sposobu użytkowania parteru na potrzeby lokali mieszkalnych dokonano kolejnych przeróbek w zakresie ścian i elementów konstrukcyjnych w kondygnacji parteru. Dokonano także analizy zmian w lokalizacji ścian w mieszkaniu nr "[...]" względem układu ścian w lokalu usługowym nr "[...]", przeprowadzonych w latach 1999 - 2002, tj. w okresie adaptacji budynku przychodni na budynek mieszkalno-usługowy. Wskazano, że porównanie zmian w układzie ścian przedmiotowej części obiektu oraz lokalizacja spękań opisanych w protokołach oględzin pozwalają na potwierdzenie iż przedmiotowe spękania są typowe dla użytkowanego budynku. Ściany, na których pojawiają się sporne spękania w toku adaptacji budynku były wielokrotnie przebudowywane i nie stanowią jednolitej konstrukcji z pozostałymi elementami obiektu, w związku z czym naprężenia w strukturach ścian pomiędzy zastosowanymi materiałami, czasem ich wykonania oraz naturalną pracą budynku jako całości mogą generować występowanie spękań. Podano, że prowadzenia robót budowlanych mogących powodować powstanie spękań w lokalach na wyższych kondygnacjach nie potwierdziły ani zeznania świadków, ani oświadczenia firm wywożących odpady komunalne. W ocenie organu montaż haków nie spowodował pęknięć w stropie przedmiotowego lokalu i fakt zamontowania haków nie wywiera niewłaściwego wpływu na konstrukcję budynku, co potwierdziły osoby uprawnione w swoich opiniach. Także W.N. (konstruktor przedmiotowego budynku) nie stwierdził występowania oznak zagrożenia konstrukcji budynku w lokalach znajdujących się nad siłownią. Wykonane roboty budowlane pozwoliły na zmianę sposobu użytkowania przedmiotowego lokalu z zakładu fryzjerskiego na salon fryzjerski i studio ćwiczeń funkcjonalnych, na co inwestor nie uzyskał zgody właściwego organu. W ocenie organu nadzoru wmontowane haki nie generują hałasu do lokalu mieszkalnego zlokalizowanego nad lokalem usługowym, co potwierdza pomiar hałasu wykonany przez WIS w O. Jednakże zastosowane materiały nie spełniają warunków niezbędnych do zastosowania w technologii stropu przedmiotowego obiektu, co rodzi ryzyko wyrwania zastosowanych kotew w trakcie wykonywania ćwiczeń i może stanowić zagrożenie dla osoby ćwiczącej. Natomiast zabudowa przejścia pomiędzy pomieszczeniem "[...]" i "[...]" została wykonana zgodnie ze sztuką budowlaną i nie ma wpływu na konstrukcję budynku. Także montaż elementu stalowego pod podciągiem nie ma wpływu na konstrukcję obiektu oraz nie zagraża osobom ćwiczącym. Nie potwierdzono natomiast, że w marcu, lipcu i sierpniu 2013r dokonano zburzenia i odbudowy belki stropowej i ściany konstrukcyjnej w obrębie podciągu pomiędzy pomieszczeniami nr "[...]" i "[...]", na co wskazuje strona skarżąca. Podniesiono, że w ocenie osób uprawnionych nie jest możliwe usunięcie podciągu oraz filarków w przedmiotowym lokalu bez stosownych zabezpieczeń, gdyż doprowadziłoby to do katastrofy budowlanej. Potwierdził to dowód przeprowadzony wykrywaczem metali, który jednoznacznie potwierdził istnienie w/w elementu w usytuowaniu zgodnym z projektem. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, iż przedmiotowy element konstrukcyjny był usuwany, rozbierany lub przebudowany lub też że przedmiotowy element został usunięty i przywrócony. Podkreślono przy tym, że przedmiotowy podciąg nie został wykonany w pierwszym etapie realizacji obiektu, a jego projekt i wykonanie pojawia się dopiero w dokumentacji projektowej adaptującej budynek na budynek mieszkalno-usługowy w 1999r. Z tego względu przy jego montażu mogły nastąpić nieznaczne odstępstwa od projektu. Wskazano, że organ rozważał możliwość przeprowadzenia odkrywek w przedmiotowej części konstrukcji, ale po zajęciu stanowiska przez osoby uprawnione, potwierdzone przez stanowisko konstruktora obiektu W.N., iż możliwe jest stwierdzenie, że nie dokonano ingerencji w konstrukcję pomieszczeń "[...]" i "[...]" bez dokonywania odkrywek, organ nadzoru odstąpił od wykonania odkrywek w obrębie przedmiotowego podciągu. Dodatkowo w trakcie sprawdzenia urządzeniem do wykrywania metali ustalono, iż dokonanie odkrywek mogłoby doprowadzić do uszkodzenia instalacji elektrycznej występującej w rejonie badanego podciągu i narazić właściciela lokalu na nieuzasadnione straty. Co do różnicy pomiędzy pomiarami wykonanymi w obrębie podciągu przyjęto, że jest to wynikiem dokonywania pomiaru w świetle wykończonych i użytkowanych pomieszczeń, gdzie po latach użytkowania miały prawo się pojawić się kilkucentymetrowe różnice chociażby w zaprawie tynkarskiej, okładzinach z płyt gipsowo - kartonowych itp. Fakt, że spękania pojawiły się dopiero po 7 miesiącach od rzekomego usunięcia podciągu i filarków go podtrzymujących stoi w sprzeczności ze stanowiskiem W.N. - konstruktora budynku, zgodnie z którym usunięcie podciągu i ścian konstrukcyjnych skutkowałoby katastrofą budynku. W takich przypadkach spękania w ścianach kondygnacji zlokalizowanych powyżej zdarzenia pojawiają się w przeciągu kilku godzin do kliku dni od usunięcia elementu konstrukcyjnego, a nie po kilku miesiącach. Ponadto czynności kontrolne przeprowadzone przez organ oraz ocena plomby szklanej wykazują iż spękania nie powiększają się. Mając na uwadze ustalenia wynikające z oceny zebranego materiału dowodowego i stwierdzenie iż zamontowane w stropie lokalu usługowego nr "[...]" haki mogą stanowić zagrożenie dla osób wykonujących ćwiczenia w systemie TRX, zasadnym jest nakazanie przez organ nadzoru w drodze decyzji obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych polegających na demontażu haków, w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych prowadzących do zmiany sposobu użytkowania przedmiotowego lokalu do stanu zgodnego z prawem.