Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 16 października 2017 r., sygn. IV SA/Gl 319/17

Samorząd terytorialny

 Sygn. akt IV SA/Gl 319/17 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 16 października 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Kurcyusz - Furmanik Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.) Protokolant specjalista Agnieszka Rogowska-Bil po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 października 2017 r. sprawy ze skargi Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Bielsku -Białej na uchwałę Rady Gminy Gilowice z dnia 26 listopada 2004 r. nr XXII/114/04 w przedmiocie ustalenia sposobu sprawienia pogrzebu stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w części dotyczącej §1, §3 i § 5

Uzasadnienie

Rada Gminy Gilowice w dniu 26 listopada 2004 r. podjęła uchwałę Nr XXII/114/04 w sprawie ustalenia sposobu sprawienia pogrzebu. Jako podstawę prawną uchwały wskazała art. 17 ust. 1 pkt 15 i art. 44 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a także art. 7 ust. 1 pkt 6, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( zwanej dalej również u.s.g.). Uchwała ta została opublikowana w dniu 29 grudnia 2004 r. w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego.

W skardze z dnia 9 marca 2017 r. Prokurator Prokuratury Okręgowej w Bielsku - Białej podniósł, że przy wydaniu wyżej wymienionej uchwały doszło do rażącego naruszenia art. 44 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w związku z art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych zwanej dalej również ustawą o cmentarzach, poprzez określenie w § 1 ust. 1 i 2 uchwały kręgu osób, którym przysługuje prawo pochówku przez gminę. Zarzucił również rażące naruszenie art. 44 ustawy o pomocy społecznej poprzez określenie w § 3 uchwały, zwrotu kosztów pogrzebu poniesionych przez gminę oraz rażące naruszenie art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych poprzez uznanie w § 5 uchwały, że uchwała stanowi akt prawa miejscowego i jej ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego, podczas gdy zaskarżona uchwała nie mieści się w ustalonym w tym przepisie katalogu aktów publikowanych w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Podnosząc wskazane zarzuty Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności § 1, § 3 i § 5 tej uchwały. W uzasadnieniu skargi podniósł, że w § 1 ust. 1 zaskarżonej uchwały Rada Gminy Gilowice ustaliła, że Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Gilowicach sprawia pogrzeb osobom zmarłym, które w chwili zgonu zamieszkiwały lub przebywały na terenie gminy i nie ustalono osób zobowiązanych do sprawienia pogrzebu, w tym osobom bezdomnym. Skarżący wskazał, że ust. 2 tego paragrafu stanowi, że Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Gilowicach może sprawić pogrzeb zmarłym, którzy w chwili zgonu zamieszkiwali lub przebywały na terenie gminy, posiadającym rodzinę, jeśli rodzina ta odmawia sprawienia pogrzebu lub nie może takiego pogrzebu sprawić ze względów materialnych. Skarżący wskazał, że ustawodawca, określając w art. 44 ustawy o pomocy społecznej, materię podlegającą uregulowaniu w drodze uchwały przez radę gminy, wyznaczył jednocześnie granice tego upoważnienia. Podejmując przedmiotową uchwałę, Rada Gminy na podstawie tego przepisu, obowiązana jest określić jedynie sposób sprawienia pogrzebu. Nie jest natomiast uprawniona do określenia kręgu osób, którym przysługuje prawo pochówku przez gminę i regulowania przypadków, kiedy gmina zobowiązana jest do sprawienia pogrzebu. Skarżący podniósł, że kwestia ta została uregulowana przez ustawodawcę w art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach, zgodnie z którym zwłoki nie pochowane przez podmioty, o których mowa w ust. 1 tego artykułu tj. pozostałego małżonka, krewnych zstępnych, krewnych wstępnych, krewnych bocznych do 4 stopnia pokrewieństwa oraz powinowatych w linii prostej do 1 stopnia albo nie przekazane publicznej uczelni medycznej albo publicznej uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych są chowane przez gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu. Skarżący zarzucił, że podejmując zaskarżony przepis uchwały, Rada wkroczyła bez upoważnienia w materię, uregulowaną już przez przepis ustawowy. Dodał, że delegacja ustawowa nie daje również Radzie Gminy prawa do określenia zwrotu kosztów pochówku sprawionego przez Gminę zawartego w § 3 uchwały i w konsekwencji możliwości żądania takiego zwrotu, ponieważ koszty pogrzebu powinny być poniesione przez Ośrodek Pomocy Społecznej ze środków przeznaczonych na zadania własne pomocy społecznej o charakterze obowiązkowym. Ponadto w § 5 zaskarżonego aktu Rada Gminy wskazała, że uchwala wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego, uznając tym samym, że stanowi akt prawa miejscowego. W tym zakresie skarżący wskazał, że akty prawa miejscowego są to akty o charakterze normatywnym podejmowane przez organy samorządu terytorialnego i za ich pomocą organy te w sposób władczy określają reguły zachowania dotyczące generalnie określonych podmiotów w abstrakcyjnie wskazanych sytuacjach. Dodał, ze cechą charakterystyczną aktów prawa miejscowego jest wprowadzenie do porządku prawnego nowych norm prawnych obowiązujących w sposób generalny i abstrakcyjny. Podniósł, że aktem prawa miejscowego jest zatem akt uchwalony przez radę gminy na podstawie upoważnienia ustawowego, powszechnie obowiązujący na obszarze gminy, zawierający normy generalne oraz abstrakcyjne. Następnie skarżący wskazał, że zaskarżona uchwała nie spełnia tych wymogów, ponieważ nie zawiera żadnych postanowień o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, kierowanych do podmiotów zewnętrznych wobec rady gminy, a zatem nie jest aktem prawa miejscowego, a co za tym idzie nie podlega obowiązkowi publikacji w Dzienniku Urzędowym. Ponadto dodał, że publikacja zaskarżonej uchwały nie wynika również z przepisów szczególnych, o których jest mowa w art. 13 pkt 10 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Zarzucił, że zaskarżone przepisy uchwały zostały podjęte z przekroczeniem normy kompetencyjnej zawartej w art. 44 ustawy o pomocy społecznej oraz z naruszeniem przepisu art. 13 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, co oznacza, że wskazane zapisy istotnie naruszają prawo, a tym samym uchwała jest niezgodna ze wskazanymi przepisami.