Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 10 października 2017 r., sygn. IV SA/Gl 609/17

Oświata

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz, Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2017 r. sprawy ze skargi Gminy Gorzyce na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 4 maja 2017 r. nr NPII.4131.1.246.2017 w przedmiocie zasad udzielania stypendiów dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze.

Uzasadnienie

Wojewoda Śląski działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446 ze zm. dalej u.s.g.) rozstrzygnięciem nadzorczym Nr NP1I.4131.1.246.2017 z dnia 4 maja 2017 r., stwierdził nieważność uchwały Nr XXVII/238/17 Rady Gminy Gorzyce z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie uchylenia uchwały Nr XIII/91/07 Rady Gminy Gorzyce z dnia 22 listopada 2007 r. w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów Gminy Gorzyce w całości - jako sprzecznej z art. 90t ustawy z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm. dalej ustawa o systemie oświaty ) oraz z art. 2 Konstytucji RP.

Wskazaną powyżej uchwałą podjętą na sesji w dniu 27 marca 2017 r. Rada Gminy Gorzyce postanowiła uchylić w całości uchwałę NrXIII/91/07 z dnia 22 listopada 2007r. w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów Gminy Gorzyce. W podstawie prawnej niniejszej uchwały Rada Gminy powołała art. 18 ust. 2 pkt 14a ustawy o samorządzie gminnym, w oparciu o który została podjęta również w 2007 r. uchylana uchwała.

Zdaniem organu nadzoru Rada Gminy Gorzyce podjęła tę czynność w stosunku do uchwały nieistniejącej już w obrocie prawnym, co stanowi naruszenie podstawowych zasad stanowienia prawa wypływających z normy art. 2 Konstytucji RP. Uchwała Rady Gminy Gorzyce Nr XIII/91/07 określająca zasady udzielania stypendiów dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów Gminy Gorzyce była podjęta wyłącznie na podstawie normy kompetencyjnej zawartej w art. 18 ust. 2 pkt 14a u.s.g. Organ nadzoru przywołał pogląd zawarty w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 maja 2009 r., sygn. akt I OSK 178/09, zgodnie z którym "przepis ten ma wyłącznie charakter przepisu kompetencyjnego, co przesądza o tym, że jeżeli ustawy szczególne, to znaczy inne ustawy niż ustawa o samorządzie gminnym przekażą gminie zadania w zakresie udzielania stypendiów, to właśnie rada gminy będzie właściwa do uchwalania zasad udzielania przedmiotowych stypendiów". Zatem istnienie kompetencji rady gminy do podjęcia uchwały określającej zasady udzielania stypendiów dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów uzależniono od istnienia przepisu szczególnego zawierającego upoważnienie dla rady gminy do działania w tym zakresie. Obecnie takie upoważnienie szczególne zawarte jest w przepisie art. 90t ust. 4 ustawy o systemie oświaty, który uprawnia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do określenia szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i młodzieży, form i zakresu tej pomocy, w tym stypendiów dla uzdolnionych uczniów oraz trybu postępowania w tych sprawach. Przepis ten został wprowadzony wżycie dnia 20 grudnia 2008 r. ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (Dz. U. Nr 216, poz. 1370), na mocy której znowelizowano art. 90t ustawy z dnia 7 września 1991 r. Obecnie na podstawie art. 90t ustawy o systemie oświaty przyjęcie przez radę gminy uchwały określającej zasady udzielania stypendium dla uczniów musi być poprzedzone utworzeniem dokumentów zawierających plan działania danej jednostki samorządu terytorialnego w sferze edukacji zorientowany na wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży lub na wspieranie edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży. Dopiero przyjęcie "zwykłą" uchwałą powyższych programów przewidujących udzielanie pomocy, stwarza możliwość określenia w odrębnej uchwale szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i młodzieży, formy i zakresu pomocy, w tym stypendiów, jak również sprecyzowania trybu postępowania w tych sprawach. Uchwała precyzująca te kwestie stanowi akt prawa miejscowego.