Wyrok WSA w Kielcach z dnia 13 kwietnia 2017 r., sygn. II SA/Ke 10/17

Egzekucyjne postępowanie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Ziomek, Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Armański (spr.), Sędzia WSA Magdalena Chraniuk-Stępniak, Protokolant Joanna Nowak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi S. C. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] r. znak: [...] w przedmiocie grzywny w celu przymuszenia I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie organu I instancji; II. przyznaje od Skarbu Państwa (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach) na rzecz adwokata M. K. kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, w tym VAT w kwocie 55,20 (pięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2016r. znak: [...] Świętokrzyski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Kielcach utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Busku-Zdroju z dnia [...] r. o nałożeniu na S.a C.a grzywny w celu przymuszenia w wysokości 38.192,20 zł z powodu uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku określonego w załączonym odpisie tytułu wykonawczego. W uzasadnieniu swego postanowienia organ stwierdził, iż Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Busku-Zdroju decyzją z dnia 27 kwietnia 2016 roku wydaną na podstawie art. 48 ust. 1 oraz ust. 4 ustawy Prawo budowlane nakazał S.owi C. wykonanie rozbiórki samowolnie wykonanego budynku gospodarczego na działce o numerze ewidencyjnym [...] znajdującej się w miejscowości Łagiewniki gmina Busko-Zdrój. Decyzja ta stała się ostateczna, zaś wystosowane do S. C. upomnienie zobowiązujące go do wykonania rozbiórki samodzielnie wykonanego budynku nie przyniosło skutku, w konsekwencji czego doszło do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, w toku którego postanowieniem z dnia 20 października 2016 roku organ egzekucyjny nałożył na S.a C.a grzywnę w celu przymuszenia z wysokości 38.192,20 zł z jednoczesnym wezwaniem zobowiązanego do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w terminie 21 dni od doręczenia postanowienia oraz pouczeniem, że w przeciwnym razie będzie orzeczone wykonanie zastępcze. Zdaniem organu II instancji tytuł wykonawczy w niniejszym przypadku został wystawiony prawidłowo, zaś organ egzekucyjny miał możliwość zastosowania jedynie dwóch środków egzekucyjnych, tj. grzywny w celu przymuszenia lub wykonania zastępczego. W ocenie organu odwoławczego organach egzekucyjny słusznie w pierwszej kolejności nałożył na zobowiązanego grzywnę w celu przymuszenia, która jest najmniej dolegliwym środkiem egzekucyjnym w przypadku konieczności wyegzekwowania obowiązków wynikających z Prawa budowlanego. Nałożenie w pierwszej kolejności grzywny w celu przymuszenia jest bardziej celowe i łagodniejsze dla skarżącego. Nałożenie zaś w pierwszej kolejności na zobowiązanego środka przymusu w postaci wykonania zastępczego byłoby w okolicznościach niniejszej sprawy bardziej dolegliwe, bowiem wiązałoby się z wysokimi kosztami, związanymi z wyceną robot, wyłonieniem wykonawcy, które w całości obciążałyby zobowiązanego i które zobowiązany musiałby ponieść niezależnie od kosztów wykonania robót budowlanych przez wykonawcę. Grzywna w celu przymuszenia nie jest zaś karą, lecz formą nacisku mającą na celu skłonienie zobowiązanego poprzez dolegliwość finansową do określonego zachowania się. Jedynym sposobem uniknięcia przez zobowiązanego dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest wykonanie w całości obowiązku nałożonego przez organy nadzoru budowlanego. Nieuiszczenie przez zobowiązanego w terminie grzywny będzie podlegać ściągnięciu w trybie egzekucji należności pieniężnych. W sytuacji uiszczenia grzywny w celu przymuszenia, a nie wykonania rozbiórki obiektu budowlanego, organ egzekucyjny zobowiązany będzie do dalszego prowadzenia egzekucji z przejściem na środek egzekucyjny w postaci wykonania zastępczego poprzez wydanie postanowienia o wykonaniu zastępczym obowiązku przez inną osobę za zobowiązanego, na jego koszt i niebezpieczeństwo. Jeżeli natomiast obowiązek zostanie wykonany przez samego zobowiązanego, grzywna uiszczona lub ściągnięta w celu przymuszenia może być w uzasadnionych przypadkach zwrócona w wysokości 75 % lub w całości. Jedyną zatem szansą zobowiązanego na niepodejmowanie przez organ egzekucyjny dalszych czynności związanych z prowadzonym postępowaniem jest wykonanie obowiązku nałożonego decyzją z dnia 27 kwietnia 2016 roku. Jeśli chodzi o wysokość nałożonej grzywny organ odwołał się do treści artykułu 121 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym wysokości grzywny, jeżeli dotyczy obowiązków wynikających z przepisów Prawa budowlanego, w przypadku rozbiórki budynku lub jego części, stanowi iloczyn powierzchni zabudowy budynku lub jego części, objętego nakazem przymusowej rozbiórki i 1/5 ceny 1m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłoszonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów do obliczenia premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. W niniejszym przypadku zatem wysokość grzywny została ustalona na podstawie iloczynu 47 m² i 1/5 kwoty 4.063 zł. Organ zaznaczył przy tym, że wysokość grzywny w celu przymuszenia nie ma charakteru uznaniowego, lecz wynika ze sztywno określonych ram wskazanych przez ustawodawcę. Ponadto organ podniósł, iż trudna sytuacja życiowa w jakiej znajduje się zobowiązany nie wpływa na wymagalność nałożonego obowiązku ani na wysokość ustalonej grzywny w celu przymuszenia.