Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 5 kwietnia 2016 r., sygn. II SA/Rz 200/16

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Paweł Zaborniak Sędziowie WSA Ewa Partyka WSA Marcin Kamiński /spr./ Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi B. C. na uchwałę Rady Gminy [...] z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie odrzucenia wniosku o przeprowadzenie referendum gminnego I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały; II. zasądza od Rady Gminy [...] na rzecz skarżącego B. C. kwotę 780 zł /słownie: siedemset osiemdziesiąt złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Uzasadnienie:

Pismem z dnia 7 grudnia 2015 r. B.C. działając na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (dalej cyt. jako "u.r.l.") jako pełnomocnik inicjatora referendum gminnego zawiadomił Wójta Gminy [...] o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum gminnego w sprawach "dobrowolnego połączenia Gminy [...] z Miastem [...]" oraz "przyłączenia sołectwa [...] z Gminy [...] do Gminy Miasta [...]".

Sekretarz Gminy [...] pismem z dnia 21 grudnia 2015 r. w odpowiedzi na wniosek pełnomocnika inicjatora referendum gminnego z dnia 7 grudnia 2015 r. poinformował pełnomocnika o liczbie mieszkańców uprawnionych do głosowania na terenie gminy [...].

Pismem z dnia 26 stycznia 2016 r. pełnomocnik inicjatora referendum gminnego złożył do Wójta Gminy [...] wniosek o przeprowadzenie referendum lokalnego w gminie [...] w sprawach "dobrowolnego połączenia Gminy [...] z Miastem [...]" oraz "przyłączenia sołectwa [...] z Gminy [...] do Gminy Miasta [...]", załączając listę osób popierających przeprowadzenie referendum w tych sprawach.

Uchwałą nr [...] z dnia [...] lutego 2016 r. Rada Gminy [...] powołała komisję doraźną do sprawdzenia, czy wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum odpowiada przepisom ustawy. Powyższa Komisja po odbyciu w dniach 19 i 25 lutego 2016 r. posiedzenia z udziałem pełnomocnika inicjatora referendum gminnego wydała opinię z dnia 25 lutego 2016 r., w której stwierdziła, że: 1) z inicjatywą przeprowadzenia referendum wystąpił uprawniony podmiot; 2) powiadomienie o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum gminnego odpowiada warunkom określonym w art. 12 u.r.l.; 3) wniosek o przeprowadzenie referendum został złożony z zachowaniem terminu określonego w art. 14 ust. 1 u.r.l.; 4) pytania referendalne zostały sformułowane wadliwie, albowiem: a) pytania: "czy jesteś za dobrowolnym połączeniem Gminy [...] z Miastem [...]" oraz "czy jesteś za przyłączeniem sołectwa [...] do [...]" sugerują, że kompetencja w sprawie połączenia gmin lub zmiany granic gminy przysługuje radzie gminy, podczas gdy w podmiotem upoważnionym do podjęcia rozstrzygnięcia w tych sprawach jest Rada Ministrów; b) pytanie dotyczące "dobrowolnego" połączenia gmin w sposób niedopuszczalny sugeruje, że w przypadku niewyrażenia zgody na "dobrowolne" połączenie gmin może zostać zastosowany "tryb przymusowy" połączenia gmin, co może wprowadzać w błąd potencjalnych uczestników referendum; 5) przeprowadzone konsultacje społeczne, które poprzedziły uchwały Rady Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2016 r. negatywnie opiniujące połączenie Gminy [...] z Gminą [...] oraz odłączenie sołectwa [...] od Gminy [...] i włączenie go do Miasta [...], zakończyły się opowiedzeniem się przez większość mieszkańców Gminy [...] biorących udział w konsultacjach przeciwko połączeniu Gminy [...] z Gminą [...] oraz odłączeniu sołectwa [...] od Gminy [...] i włączeniu go do Miasta [...], co - zdaniem komisji - czyni referendum w tych sprawach "zbędnym i niedopuszczalnym"; 6) pytania referendalne określają szczegółowo proponowane zmiany w podziale terytorialnym państwa, zgodnie z wymogiem wynikającym z art. 4c ust. 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (u.s.g.); 7) do wniosku dołączono wystarczającą ilość (w liczbie wymaganej przez art. 4 pkt 1 u.r.l.) kart z podpisami mieszkańców popierających inicjatywę przeprowadzenia referendum, spełniających wymogi określone w art. 14 ust. 2 i 4 u.r.l.; 8) określony w art. 13 ust. 1 u.r.l. wymóg podania do wiadomości mieszkańców przedmiotu zamierzonego referendum w sposób zwyczajowo przyjęty w gminie został spełniony poprzez wywieszenie informacji na ogólnodostępnych tablicach ogłoszeń w czterech sołectwach Gminy [...], natomiast wymóg podania w ogłoszeniach informacji zawierającej pytanie lub pytania referendum albo warianty zaproponowane do wyboru nie został przez inicjatora spełniony (art. 13 ust. 2 u.r.l.), gdyż wywieszona informacja o przedmiocie referendum stanowiła jedynie o "rozpoczęciu zbierania podpisów w celu wszczęcia procedury referendalnej w sprawie połączenia Gminy [...] z Gminą Miasto [...] lub włączenia do [...] Sołectwa [...]", co - zdaniem komisji - jest "nieusuwalnym uchybieniem"; 9) sprawy będące przedmiotem referendum nie mieszczą się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy, gdyż w sprawach, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.r.l. w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 1 u.s.g. wyłącznie właściwym organem jest Rada Ministrów. W konkluzji komisja gminna stwierdziła, że wadliwe (niepełne) sformułowanie pytań referendalnych "może wprowadzać w błąd i dać podstawę do różnych interpretacji", ponadto pytania te wykraczają poza zakres ustawowych zadań i kompetencji Rady Gminy, co prowadzi do wniosku, że referendum w powyższych sprawach "prowadziłoby do rozstrzygnięć sprzecznych z prawem". W konsekwencji komisja wniosła o podjęcie przez Radę Gminy uchwały o odrzuceniu wniosku mieszkańców o przeprowadzenie referendum gminnego.