Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 13 kwietnia 2016 r., sygn. IV SA/Gl 941/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kozicka Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant Monika Ral po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę.

Uzasadnienie

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w R. decyzją z dnia [...] r., nr [...], odmówił stwierdzenia u M. G. (dalej skarżący) choroby zawodowej - przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, wymienionej w pozycji 20/1 wykazu chorób zawodowych rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 1367), w oparciu o przeprowadzoną ocenę narażenia zawodowego oraz orzeczenia lekarskie Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. - Poradnia Chorób Zawodowych w S. z dnia [...] r. (nr [...]) i Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. z dnia [...] r. (nr [...]).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył skarżący, nie zgadzając się z podjętym rozstrzygnięciem, wniósł o jego zmianę poprzez stwierdzenie istnienia u niego choroby zawodowej, związanej z wykonywaniem pracy w warunkach narażających na jej powstanie. Akcentował rozbieżność wykonanych badań EMR w okresie od miesiąca lutego 2012 r. do września 2014 r., które raz wykazywały u niego obustronny zespół cieśni nadgarstka z przewagą po stronie prawej a raz nie wykazywały tej choroby zawodowej.

[...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. decyzją z dnia [...] r., nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 267, dalej w skrócie: "K.p.a."), art. 235¹ i art. 235² ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, dalej: "Kodeks pracy"), § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych, utrzymał w mocy decyzję organu I instancji z dnia 14 października 2014 r. W swych rozważaniach wskazał, że zgodnie z § 8 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych, decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej, albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje się na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika (ust. 1). Jeżeli właściwy państwowy inspektor sanitarny przed wydaniem decyzji uzna, że materiał dowodowy, o którym mowa w ust. 1 jest niewystarczający do wydania decyzji, może żądać od lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie dodatkowego uzasadnienia tego orzeczenia, wystąpić do jednostki orzeczniczej II stopnia o dodatkową konsultację lub podjąć inne czynności niezbędne do uzupełnienia tego materiału (ust. 2). Za podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie podejrzenia choroby zawodowej u skarżącego [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny przyjął warunki jakie powinny być spełnione do uznania zawodowej etiologii rozpoznanego schorzenia, biorąc pod uwagę definicję choroby zawodowej, określoną w art. 235¹ Kodeksu pracy, która stanowi, iż: "za chorobą zawodową uważa się chorobą, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym"." (cytat). Organ ustalił, że skarżący pracował w narażeniu na wykonywanie pracy obciążającej stawy nadgarstkowe w okresie od 1990 roku do 2012 roku w Kompanii A jako młodszy górnik i górnik pod ziemią (od 26.10.1990 r. do 7.04.1992 r. odbywał służbę wojskową), a od 23.07.2012 r. do nadal pobiera świadczenia rehabilitacyjne. Skarżący był badany w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy w K. - Poradnia Chorób Zawodowych w S. (orzeczenie lekarskie z dnia [...] r. nr [...]), gdzie lekarze specjaliści nie rozpoznali choroby zawodowej - zespół cieśni w obrębie nadgarstka - biorąc pod uwagę dane z wywiadu chorobowego, badanie przedmiotowe, konsultację neurologiczną i ortopedyczną analizę udostępnionej dokumentacji medycznej oraz wyniki aktualnego badanie elektroneurograficznego. Skarżący w roku 2012 przebył reaktywne zapalenie stawów, a w kwietniu 2013 roku podczas hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych i Reumatologii GCM w K. rozpoznano u niego chorobę zwyrodnieniową stawów, wielopoziomową dyskopatię w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa, zespół szyjny, paraparezę spastyczną kończyn dolnych, reaktywne zapalenie stawów z zajęciem prawego stawu krzyżowo-biodrowego, a w wywiadzie nadciśnienie tętnicze i hiperlipidemię. W miesiącu sierpniu 2013 roku był leczony operacyjnie z powodu dyskopatii szyjnej z objawami mielopatii. W badaniu neurograficznym wykonanym w marcu 2014 r. przewodzenie we włóknach nerwowych i czuciowych badanych nerwów było w normie. Następnie był badany w warunkach szpitalnych, w dniach 22 - 26.09.2014 r. w IMP i ZŚ w S., gdzie wydano orzeczenie lekarskie z dnia [...] r. nr [...], w którym również nie rozpoznano choroby zawodowej - zespół cieśni w obrębie nadgarstka. W trakcie obserwacji klinicznej lekarze orzecznicy przeanalizowali dostępną dokumentację medyczną, przeprowadzono również konsultację neurologiczną i ortopedyczną, a w wykonanym badaniu EMG w miesiącu wrześniu 2014 r. stwierdzono neurograficzne cechy obustronnego zespołu cieśni nadgarstka z przewagą po stronie lewej (mimo, iż skarżący jest osobą praworęczną). Biorąc pod uwagę wywiad i badanie przedmiotowe, dane z dostępnej dokumentacji medycznej odnośnie przebiegu choroby, zmienność wyników badań neurograficznych (remisja objawów i ich ponowne pojawienie się u skarżącego pomimo zakończenia pracy zawodowej w styczniu 2012 r.), współistnienie mielopatii szyjnej w przebiegu dyskopatii C5-C7 odpowiedzialnej za korzeniowy charakter uszkodzenia nerwów obwodowych (potwierdzenie w EMG), a także uwzględniając ocenę narażenia zawodowego pod kątem obciążenia stawów nadgarstkowych (różnorodny charakter wykonywanych czynności zawodowych, bez cech monotypii ruchów w stawach nadgarstkowych) - lekarze orzecznicy nie znaleźli podstaw do rozpoznania u skarżącego przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni w obrębie nadgarstka. Dodatkowo, u skarżącego stwierdzono szereg uznanych pozazawodowych czynników ryzyka pojawienia się zespołu cieśni nadgarstka, tj. otyłość (BMI-31), zmiany zwyrodnieniowe w obrębie rąk i nadgarstków (potwierdzone badaniem rtg), dna moczanowa i hipercholesterolemia. Skarżący został poinformowany, w trybie art. 10 K.p.a., o prawie do zajęcia stanowiska wobec całości dowodów i żądań zawartych w aktach sprawy, ale do dnia 16.12.2014 r. nie udzielił odpowiedzi (pismo z dnia 17.11.2014 r.). Organ odwoławczy wyjaśnił, że zespół cieśni w obrębie nadgarstka występuje w populacji ogólnej z częstością podobną, jak w tych grupach zawodowych, gdzie sposób wykonywania pracy może być uznany za czynnik sprawczy. Etiologia tej neuropatii z ucisku jest wieloczynnikowa i nie istnieją obiektywne badania pozwalające na jednoznaczne potwierdzenie etiologii zawodowej. Każde natomiast badanie interpretowane jest i oceniane w aspekcie mniejszego lub większego prawdopodobieństwa związku z warunkami pracy. Uznanie w tych przypadkach etiologii zawodowej wymaga wykazania takiego związku w sposób bezsporny lub co najmniej z przeważającym prawdopodobieństwem, a to z kolei wiąże się z koniecznością wykluczenia innych możliwych przyczyn schorzeń obwodowego układu nerwowego. W przypadku skarżącego organ nie kwestionuje istnienia narażenia na wykonywanie pracy obciążającej stawy nadgarstkowe, jak również nie podważa okresu jego trwania, lecz z uwagi na fakt niespełnienia wymogów formalnych, zwłaszcza wobec treści orzeczeń lekarskich WOMP w K. i IMP i ZŚ w S. uznał, że prawidłowa jest decyzja organu I instancji odmawiająca stwierdzenia u skarżącego choroby zawodowej. Dodatkowo, organ podkreślił specyfikę postępowania w sprawie stwierdzania chorób zawodowych i wynikający z tego fakt związania inspektora sanitarnego orzeczeniem lekarskim wydanym w sprawie, w tym znaczeniu, że organ ten nie jest uprawniony do kontroli merytorycznej orzeczeń lekarskich jednostek uprawnionych do rozpoznawania chorób zawodowych, ani też do dokonywania własnych ustaleń prowadzących do odmiennego rozpoznania schorzenia (por. wyrok NSA z dnia 5.01.2007 r., sygn. akt II OSK 1078/06; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18.05.2007 r., sygn. akt IV SA/Gl 794/06; wyrok NSA z dnia 12.05.2010 r., sygn. akt II OSK 335/10, wszystkie są dostępne w internetowej bazie orzeczeń CBOS), co dotyczy zarówno symptomów choroby, jak i przyczyn jej powstania (por. wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13.11.2011 r. sygn. akt II SA/Rz 436/11, publ. CBOS).