Wyrok WSA w Łodzi z dnia 10 lutego 2016 r., sygn. III SA/Łd 1170/15

Dnia 10 lutego 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Łuczyńska, Sędziowie Sędzia WSA Monika Krzyżaniak, Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski (spr.), , Protokolant Sekretarz sądowy - Dorota Czubak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2016 roku sprawy ze skargi Ł.M. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania rozgraniczeniowego uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Wójta Gminy [...] z dnia [...] roku znak [...].

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. T. postanowieniem z dnia (...)nr (...) utrzymało w mocy postanowienie Wójta Gminy B. z dnia (...). znak: (...) ustalające koszty postępowania rozgraniczeniowego w wysokości 5.527,62, a ponadto ustalające, iż koszty te ponoszą S. J. i H. J. w kwocie 2.763,81 zł. oraz Ł. M. w kwocie 2.763,81 zł.

Organ odwoławczy uzasadniając wydane postanowienie wyjaśnił, że ostateczną decyzją z dnia (...). Wójt Gminy B. dokonał rozgraniczenia działek nr 158/4 i 158/5 i położonych w obrębie Ł., stanowiących własność S. i H. J. oraz Ł. M. koszty postępowania rozgraniczeniowego w wysokości 5.527 zł. i obciążył nimi strony postępowania w równych częściach po 2.763,81 zł. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. postanowieniem z dnia (...). utrzymało w mocy ww. postanowienie z dnia (...), nie uwzględniając zażalenia wniesionego przez Ł. M.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 19 listopada 2014 r. sygn. akt III SA/Łd 742/14 uchylił postanowienia organów obu instancji w przedmiocie kosztów postępowania rozgraniczeniowego. W ocenie Sądu organy administracji błędnie przyjęły jako podstawę ustalenia wysokości kosztów fakturę z dnia 12 grudnia 2013 r. mającą swoje źródło w umowie z dnia 12 sierpnia 2013 r. Koszty powinny natomiast zostać określone z uwzględnieniem treści art. 263 § 1 k.p.a., zgodnie z którym do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56, a także koszty spowodowane oględzinami na miejscu, jak również koszty doręczenia stronom pism urzędowych. Przepis ten ma charakter otwarty, tzn. koszty postępowania mogą również stanowić inne koszty w nim wymienione, np. wynagrodzenia biegłego. Wskazuje na to treść art. 263 § 2 k.p.a., w myśl którego organ administracji publicznej może zaliczyć do kosztów postępowania także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy. Przepis art. 263 § 1 k.p.a. wymieniając składniki kosztów postępowania w postaci kosztów podróży i innych należności świadków i biegłych oraz stron, odsyła jednocześnie do art. 56 k.p.a. Ten ostatni przepis - stanowiąc o przyznaniu osobie, która stawiła się na wezwanie, kosztów podróży i innych należności - zawiera z kolei odesłanie do przepisów zawartych w dziale 2 tytuł III ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm.). Na podstawie art. 263 § 1 i art. 56 k.p.a. w zw. z art. 93 ust. 1 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych, wysokość wynagrodzenia geodety, który dokonał czynności ustalenia przebiegu granic, za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla tych czynności, powinien przyznać i ustalić organ dokonujący rozgraniczenia nieruchomości. Zgodnie z art. 89 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, o których mowa w ust. 1 - na podstawie złożonego rachunku. Wynagrodzenie biegłych oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są specjalistami. Podstawę wyliczenia stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa ( art. 89 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu (art. 89 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Stawki wynagrodzenia biegłych za wykonaną pracę, taryfy zryczałtowane dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są specjalistami oraz sposób dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii zostały określone w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy o kosztach sądowych, wydanym na podstawie jej art. 89 ust. 5 - rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U. poz. 518). Zgodnie z § 7 ust. 3 tego rozporządzenia wynagrodzenie za wykonaną pracę biegłych z dziedziny geodezji i kartografii, w zakresie czynności opisanych w załączniku nr 3 do rozporządzenia, można określić według stawki albo taryfy zryczałtowanej wskazanej w tym załączniku. W załączniku tym określono procent kwoty bazowej za poszczególne typowe czynności techniczne biegłych z zakresu geodezji i kartografii. Przykładowo w poz. 4 określono, że za ustalenie granic nieruchomości do 4 punktów granicznych ryczałt wynosi 29,39 procent kwoty bazowej, za każdy następny punkt graniczny na podstawie danych geodezyjno - kartograficznych - 2,23 procent kwoty bazowej, a za każdy następny punkt na podstawie oświadczeń stron - 0,96 procent kwoty bazowej. Ponadto, wydatki poniesione przez biegłego, niezbędne dla wydania opinii, w tym w szczególności wydatki materiałowe, amortyzację aparatury badawczej oraz koszty dojazdu na miejsce wykonania czynności, biegły dokumentuje za pomocą faktur lub rachunków albo kopii tych dokumentów, a w razie ich braku - za pomocą oświadczenia (§ 8 powołanego rozporządzenia). Niewątpliwie wynagrodzenie upoważnionego geodety za czynności ustalania przebiegu granic w postępowaniu rozgraniczeniowym stanowi koszty postępowania, zaś rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów powinno przybrać formę postanowienia, na które służy zażalenie osobie zobowiązanej do ich poniesienia (art. 264 § 1 i 2 k.p.a.). Organ administracji nie może więc bezkrytycznie przyjmować rachunków (faktur) wystawionych przez upoważnionych geodetów za wymienione wyżej czynności, lecz jest zobligowany do ich sprawdzenia, uwzględniając także wydatki niezbędne do wykonania zleconej pracy, czemu winien dać wyraz w uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania tym bardziej, że jak już wyżej wspomniano, wykładnia art. 262 § 1 k.p.a. powinna być wąska, bowiem omawiane uregulowanie prawne jest istotnym wyjątkiem od zasady, że koszty postępowania ponosi organ administracji publicznej. Tymczasem w niniejszej sprawie ani z umowy z dnia 12 sierpnia 2013r., ani z faktury VAT z dnia 12 grudnia 2013r. za wykonanie rozgraniczenia nie wynika nawet, jakie czynności ustalania granic w tym wypadku miały miejsce. Z uzasadnień postanowień organów administracji nie wynika, aby ta kwestia była w ogóle przedmiotem rozważań organów administracji w niniejszej sprawie. Organ nie przedłożył żadnego dowodu, z którego wynikałoby jakie "wydatki cząstkowe" składają się na wyszczególnioną w umowie cywilnoprawnej kwotę wynagrodzenia, tj. jakie czynności w związku z dokonanym rozgraniczeniem wykonał geodeta, jaki był jego nakład czasu pracy. Nie sposób więc stwierdzić, jakie były rzeczywiste koszty rozgraniczenia w tej sprawie, w szczególności czy nie zostały one zawyżone w stosunku do kwot wynikających z rozporządzenia, a w konsekwencji nie sposób zweryfikować prawidłowości przyjętej przez organ wysokości wydatków. Także załączone akta administracyjne nie pozwalają na zweryfikowanie tej wysokości z uwagi na brak wymaganych danych nawet w przedłożonej przez geodetę dokumentacji geodezyjnej. Oznacza to, że organy zaniechały w tej sprawie wypełnienia obowiązku ustalenia wysokości kosztów rozgraniczenia, ograniczając się wyłącznie do przyjęcia kwoty zaoferowanej przez geodetę, a zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.