Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 marca 2014 r., sygn. II SA/Wa 1832/13

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Fronczyk (spr.), Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski, Janusz Walawski, , Protokolant specjalista Elwira Sipak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 marca 2014 r. sprawy ze skargi I. G. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] maja 2013 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

Uzasadnienie

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] maja 2013 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku z dnia [...] kwietnia 2013 r., stosując art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił I. G. przyznania w drodze wyjątku renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu podał, że świadczenie w drodze wyjątku może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania. Organ zaznaczył, że powyższe warunki muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie choćby jednego z nich wyklucza możliwość przyznania tego rodzaju świadczenia.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że I. G. na przestrzeni 59 lat życia, tj. do dnia powstania całkowitej niezdolności do pracy, posiada udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 28 lat, 2 miesiące i 8 dni, zaś w ostatnim dziesięcioleciu przypadającym przed dniem powstania niezdolności do pracy, jak i przed dniem złożenia wniosku o świadczenie w trybie zwykłym, zamiast wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie udokumentował żadnego okresu ubezpieczenia. Organ wyjaśnił także, że okresy pracy w gospodarstwie rolnym, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, nie mogą zostać uwzględnione w całości przy rozpatrywaniu uprawnień do renty w trybie zwykłym. Zgodnie z dyspozycją art. 10 wymienionej ustawy, okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składki, uwzględnia się przy ustalaniu prawa do renty tylko wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od wymaganych do przyznania renty w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tych okresów. Jak wynika z akt sprawy, okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników od dnia 1 stycznia 1997 r. do dnia 4 stycznia 2001 r. wykraczają poza dziesięciolecie przypadające przed dniem powstania niezdolności do pracy, wobec czego brak jest podstaw do uwzględniania tych okresów. Natomiast okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników od dnia 5 stycznia 2001 r. do dnia 31 marca 2001 r. i od dnia 1 czerwca 2010 r. do dnia 30 sierpnia 2011 r. nie mogą być uwzględnione do ustalenia ubezpieczenia w wymaganym dziesięcioleciu w zakresie niezbędnym do uzupełnienia, z uwagi na brak udokumentowania jakiegokolwiek okresu składkowego i nieskładkowego. Zdaniem organu, nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że w latach 2001 -2010 I. G. nie wykonywał zatrudnienia lub innej działalności objętej ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi. W ocenie Prezesa ZUS, w sprawie nie zostały wykazane żadne szczególne okoliczności, uniemożliwiające zainteresowanemu przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia i nabyciu uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym, bowiem w wymienionych okresach nie orzeczono wobec niego całkowitej niezdolności do pracy i nie istniały obiektywne przeszkody do kontynuowania zatrudnienia i ubezpieczenia. Organ dodał, że przy rozpatrywaniu uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku ocenie podlega również sytuacja materialna strony, z tym, że nie stanowi ona jedynego kryterium przesądzającego o przyznaniu świadczenia w drodze wyjątku.