Wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 maja 2011 r., sygn. I SA/Wa 2383/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Kosińska (spr.) Sędziowie WSA Marta Kołtun - Kulik WSA Przemysław Żmich Protokolant Zbigniew Dzierzęcki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2011 r. sprawy ze skargi [...] Związku [...] na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] września 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę

Uzasadnienie

Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] września 2010 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosków Prezydenta Miasta R. oraz [...] Związku [...] o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] stwierdzającą nieważność decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] lipca 1969 r. nr [...] oraz poprzedzającego ją orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia [...] października 1968 r. nr [...], w części dotyczącej wywłaszczenia za odszkodowaniem nieruchomości położonej w R. obr. [...] gm. kat. [...] powiat [...], oznaczonej jako pgr. [...]. kat. [...] o powierzchni [...] m2 oraz pgr. [...] kat.[...] o powierzchni [...] m2 z zaginionej Iwh. [...] gm. kat. [...], stanowiącej własność S. P.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. orzeczeniem z dnia [...] października 1968 r. wywłaszczyło za odszkodowaniem opisaną nieruchomość. Wskazane orzeczenie Komisja Odwoławcza do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych utrzymała w mocy decyzją z dnia [...] lipca 1969 r. Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji oraz poprzedzającego ją orzeczenia wystąpił E. P., jeden z następców prawnych byłego właściciela przedmiotowej nieruchomości S. P. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] maja 2001 r. (sprostowaną postanowieniem z dnia [...] lipca 2001 r.) stwierdził nieważność przedmiotowej decyzji Komisji oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium w części dotyczącej wywłaszczenia za odszkodowaniem nieruchomości położonej w R. oznaczonej jako pgr. [...] o powierzchni [...] m2 oraz pgr. [...] o powierzchni [...] m2 stanowiącej własność S. P. Decyzję z dnia [...] maja 2001 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast utrzymał w mocy decyzją z dnia [...] lipca 2001 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpatrzeniu skarg [...] S.A. w R. oraz [...] Związku [...] w R., wyrokiem z dnia 20 stycznia 2003 r. sygn. akt I SA 2231/01 uchylił obie decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast wskazując, że organ nie ustalił prawidłowo kręgu stron postępowania nadzorczego, a materiał dowodowy zebrany w sprawie wymaga uzupełnienia. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] marca 2004 r. stwierdził nieważność decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] lipca 1969 r. nr [...] oraz poprzedzającego ją orzeczenia z dnia [...] października 1968 r., w części dotyczącej ustalenia odszkodowania na rzecz S. P. z tytułu wywłaszczenia nieruchomości oznaczonej jako pgr. [...] oraz pgr. [...] oraz odmówił stwierdzenia nieważności wymienionej decyzji w części dotyczącej wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości. Decyzję tę organ nadzoru utrzymał w mocy decyzją z dnia [...] czerwca 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 3 października 2005 r. sygn. akt I SA/Wa 1251/04 uchylił decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2004 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] marca 2004 r. W uzasadnieniu wyroku Sąd zauważył, że organ powinien jednoznacznie ustalić, czy w dacie wywłaszczenia funkcjonowała w obrocie prawnym decyzja lokalizacyjna Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia [...] października 1965 r. nr [...] uchylająca jako wydaną bez podstawy prawnej decyzję lokalizacyjną Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w R. Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia [...] kwietnia 1965 r. o zmianie sposobu wykorzystania terenu ustalającą lokalizację [...] dla załogi [...] w R. Jednocześnie Sąd wskazał, że nawet w sytuacji istnienia w obrocie prawnym decyzji lokalizacyjnej, to na przeszkodzie w wykazaniu, że przedmiotowa nieruchomość mogła być wywłaszczona pod [...] stanąłby fakt, że było to gospodarstwo rolne, bowiem wskazanie gospodarstwa rolnego jako nieruchomości niezbędnej dla budowy [...] musiało budzić wątpliwości prawne, w związku z regulacją art. 10 ust. 1 ówczesnej Konstytucji PRL z dnia 22 lipca 1952 r., która gwarantowała szczególną ochronę indywidualnych gospodarstw rolnych. Od powołanego wyroku [...] Związek [...] wniósł skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 6 grudnia 2006 r. sygn. akt I OSK 194/06 oddalił. Po kolejnym rozpatrzeniu sprawy Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. stwierdził nieważność decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] lipca 1969 r. oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia [...] października 1968 r., w części dotyczącej wywłaszczenia za odszkodowaniem nieruchomości położonej w R. oznaczonej jako pgr. [...] oraz pgr. [...], stanowiącej w dniu wywłaszczenia własność S. P. Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem Prezydent Miasta R. oraz [...] Związek [...] złożyli wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy. Po ich rozpatrzeniu Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] września 2010 r. utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] grudnia 2009 r., uznając ją za prawidłową. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ nadzoru stwierdził, że wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości dokonano na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961 r. Nr 18, poz. 94), a zatem kwestionowaną decyzję należy ocenić w aspekcie zgodności z przepisami przytoczonej ustawy. Istotne znaczenie w przedmiotowej sprawie ma ocena, czy spełnione zostały materialno-prawne przesłanki dopuszczalności wywłaszczenia. Organ powołał się na treść art. 3 ust. 1-2 powołanej ustawy z 1958 r. i stanął na stanowisku, że niezbędność wywłaszczenia nieruchomości w tym trybie potwierdzana była w rozpatrywanej sprawie decyzją lokalizacyjną ustalającą lokalizację inwestycji na danym terenie. Decyzja Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] lipca 1969 r. oraz poprzedzające ją orzeczenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia [...] października 1968 r. zostały wydane w oparciu o decyzję o lokalizacji szczegółowej z dnia [...] kwietnia 1965 r. nr [...]. Jednocześnie Minister podniósł, że uwzględniając wskazania zawarte w wiążącym w sprawie prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 października 2005 r. podjął działania mające na celu uzupełnienie materiału dowodowego, jednakże mimo poszukiwań nie udało się odnaleźć akt pozwalających na jednoznaczne ustalenie, czy w dacie wywłaszczenia w obrocie prawnym funkcjonowała decyzja Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia [...] października 1965 r. uchylająca decyzję lokalizacyjną Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w R. Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia [...] kwietnia 1965 r. Niemniej jednak, zgodnie z uzasadnieniem powołanego wyroku nawet gdyby przyjąć, że w dacie wydania decyzji wywłaszczeniowej funkcjonowała w obrocie prawnym decyzja lokalizacyjna, to fakt, że przedmiotowa nieruchomość ([...]) została wywłaszczona pod [...], uprawniał do stwierdzenia, że orzeczenie wywłaszczeniowe z dnia [...] października 1968 r. zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. w związku z art. 7 ust. 3 ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych. Tym samym decyzja Komisji z dnia [...] lipca 1969 r. oraz poprzedzające ją orzeczenie z dnia [...] października 1968 r. zostały wydane z rażącym naruszeniem powołanego art. 3. Odnosząc się natomiast do kwestii ustalenia odszkodowania organ nadzorczy zauważył, że skoro brak było podstaw do wszczęcia i kontynuowania postępowania wywłaszczeniowego, to nie było również podstaw do ustalenia odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości. Kwestia odszkodowania stanowi bowiem element wtórny do samego wywłaszczenia - bez wywłaszczenia nie ma odszkodowania. Ponadto organ nadzoru ustalił, że w przedmiotowej sprawie wywłaszczona nieruchomość odpowiada obecne działce ewidencyjnej nr [...] o powierzchni [...] ha, objęta jest księgą wieczystą nr [...], stanowi własność Gminy Miasta R. i znajduje się w użytkowaniu wieczystym [...] Związku [...] w W. Nabycie przez Gminę Miasto R. własności nastąpiło nieodpłatnie z mocy prawa, co zostało stwierdzone decyzją Wojewody [...] z dnia [...] maja 2000 r. Następnie Miasto R. aktem notarialnym z dnia [...] listopada 2000 r. Rep. A nr [...] oddało przedmiotową nieruchomość nieodpłatnie w wieczyste użytkowanie [...] Związkowi [...] w W. Jak wskazano w decyzji z dnia [...] grudnia 2009 r. nieodpłatne nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntu nie stanowi nieodwracalnego skutku prawnego w rozumieniu art. 156 § 2 kpa. Tym samym oddanie przedmiotowej nie-ruchomości w użytkowanie wieczyste [...] Związkowi [...] w W. nie stanowi nieodwracalnego skutku prawnego, który uniemożliwiłby stwierdzenie nieważności decyzji.