Wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 lipca 2010 r., sygn. I SA/Wa 996/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dariusz Chaciński Sędziowie WSA Daniela Kozłowska WSA Iwona Kosińska (spr.) Protokolant Anna Traczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 lipca 2010 r. sprawy ze skarg E. M. i W. M. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2008 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2006 r. nr [...] obydwie w części dotyczącej odszkodowania; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja w części dotyczącej odszkodowania nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Ministra Infrastruktury na rzecz skarżących E. M. i W. M. kwotę po [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania E. M. i W. M., uchylił decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2006 r. nr [...] w części dotyczącej oceny legalności wywłaszczenia i w tym zakresie stwierdził, że decyzja Naczelnika Miasta R. z dnia [...] listopada 1981 r. nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia została wydana z naruszeniem prawa. W pozostałej części, tj. oceny legalności odszkodowania utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2006 r.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Naczelnik Miasta R. decyzją z dnia [...] listopada 1981 r. orzekł o wywłaszczeniu za odszkodowaniem, pod budowę [...], nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działki nr [...] o pow. [...] m2, zapisane w księdze wieczystej Państwowego Biura Notarialnego w W. KW Nr [...], stanowiące własność L. M. Wnioskiem z dnia [...] lutego 2006 r. E. M. i W. M., spadkobiercy L. M., wystąpili o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji. Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2006 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Miasta R. z dnia [...] listopada 1981 r. Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem wnioskodawcy wnieśli odwołanie wskazując na rażące naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez skierowanie decyzji do osoby nieżyjącej. Po jego rozpoznaniu Minister Infrastruktury w decyzji z dnia [...] kwietnia 2008 r. wskazał, że organ wojewódzki odmawiając stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej uznał, że nie zaistniała przesłanka nieważności, a jedynie przesłanka do wznowienia postępowania z art. 145 § 1 pkt 4 kpa. Zdaniem Ministra stanowisko organu I instancji jest uzasadnione, ale tylko w części dotyczącej przyznania odszkodowania. Wskazał, że organ wywłaszczeniowy w kwestionowanej decyzji ustalił odszkodowanie na rzecz nieustalonych spadkobierców po L. M. Taka forma była usprawiedliwiona w sytuacji, gdy organowi nie byli znani spadkobiercy oraz postanowienie spadkowe. Z akt sprawy (postanowienia Sądu [...] z dnia [...] listopada 1972 r., sygn. akt [...]) wynika, że właściciel przedmiotowej nieruchomości zmarł w dniu [...] grudnia 1971 r., a postanowienie w przedmiocie nabycia spadku zostało wydane wcześniej niż wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego. Ponadto Minister zauważył, że w toku postępowania organ zawiadomił L. M. o jego wszczęciu oraz o rozprawie, a korespondencja była odebrana przez domowników. Jednakże z akt sprawy nie wynika, aby ktokolwiek powiadomił organ o spadkobiercach i przedstawił postanowienie spadkowe. Tym samym ustalenie odszkodowania na rzecz nieustalonych spadkobierców było uzasadnione, zważywszy na fakt, że postępowania wywłaszczeniowe były postępowaniami pilnymi. Zrealizowane [...] potwierdza ten fakt. Z decyzji z dnia [...] listopada 1981 r. wynika, że przed jej wydaniem przeprowadzono rozprawę, o której strony były powiadomione. Brak protokołu uniemożliwia ocenę przebiegu rozprawy. Odszkodowanie przyznano na podstawie opinii biegłego Urzędu [...] w G. Wobec powyższego organ odwoławczy uznał, że w zakresie dotyczącym ustalenia odszkodowania nie nastąpiło rażące naruszenie prawa. Spadkobiercy L. M. mogli odebrać przyznane im odszkodowanie po wykazaniu następstwa prawnego. Pominięcie tych osób w decyzji może być jednak przesłanką do wznowienia postępowania, a nie do stwierdzenia nieważności decyzji. Natomiast w odniesieniu do kwestii legalności wywłaszczenia Minister wskazał na dokonanie przez organ wojewódzki nieprawidłowej oceny decyzji z dnia [...] listopada 1981 r. W dacie wydania decyzji o wywłaszczeniu L. M. nie żył, więc nie można go było wywłaszczyć. Prowadzenie postępowania administracyjnego w stosunku do osoby zmarłej i wydanie decyzji stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa. Mając powyższe okoliczności na uwadze Minister uznał, że należało w tej części uchylić decyzję z dnia [...] grudnia 2006 r. Ponadto organ odwoławczy zauważył, że zgodnie z art. 156 § 2 kpa nie stwierdza się nieważności decyzji, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Z wypisu z rejestru gruntów oraz odpisu księgi wieczystej KW nr [...] wynika, iż opisana nieruchomość stanowi obecnie działki nr [...], które są własnością [...]. Zatem w przedmiotowej sprawie zaszły nieodwracalne skutki prawne, stanowiące przeszkodę do stwierdzenia nieważności weryfikowanych decyzji. Wobec czego decyzję Naczelnika Miasta R. z dnia [...] listopada 1981 r. w części dotyczącej wywłaszczenia Minister uznał za wydaną z naruszeniem prawa. Na decyzję Ministra Infrastruktury skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyli E. M. i W. M. W ich uzasadnieniach skarżący podtrzymali swoje stanowisko zawarte w złożonym odwołaniu i wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2006 r. W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. W odpowiedzi na skargi Minister Infrastruktury wniósł o ich oddalenie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 3 lutego 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 1030/08 oddalił przedmiotowe skargi, uznając prawidłowość zaskarżonej decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2008 r. Od tego orzeczenia Sądu I instancji skarżący złożyli skargi kasacyjne. Zaskarżając wyrok w całości wnieśli o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili naruszenie przepisów prawa materialnego oraz procesowego, czyli art. 7, art. 21, art. 22, art. 23 ust. 1 pkt 3 i 4, art. 24 i art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach wywłaszczania nieruchomości (j.t. z 1974 r. Dz. U. Nr 10, poz. 64) i art. 6, art. 7, art. 8 i art. 107 kpa, polegające m.in. na niezakwalifikowaniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ustalenia odszkodowania na rzecz nieustalonych spadkobierców po zmarłym L. M. jako przesłanki rażącego naruszenia prawa w myśl art. 156 § 1 pkt 2 kpa, a także zaakceptowaniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku niekonstytucyjnych przepisów wykonawczych jako podstawy prawnej w zakresie prawidłowości upoważnienia przez Naczelnika Miasta R. do wydania decyzji z dnia [...] listopada 1981 r. Kierownika Zarządu Gospodarki Terenami.