Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. IV SA/Gl 635/09

Podstawa programowa  publicznego przedszkola nie może być realizowana, krócej niż przez 5 godzin, zatem może być ona realizowana w dłuższym okresie czasu. Oznacza to, że w przypadku podstawy programowej nie należy opierać się na czynniku czasu, lecz należy brać pod uwagę element przedmiotowy związany z realizacją wskazanego programu, jednocześnie prawodawca wyraźnie wskazuje na pole, w ramach którego mogą być realizowane zajęcia dodatkowe.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym :

Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik

Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Magdalena Kurpis

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Gminy K. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie szkół i placówek oświatowo-wychowawczych oddala skargę.

Uzasadnienie

Rada Miasta K. uchwałą Nr [...] z dnia [...] r. w sprawie opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola, dla których organem prowadzącym jest miasto K. wydaną na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 i art. 42 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 5c pkt 3 i art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) ustaliła odpłatność rodziców (prawnych opiekunów) za godzinę świadczeń wykraczających poza podstawę programową wychowania przedszkolnego obejmującą koszty dodatkowych zajęć opiekuńczo-wychowawczych i dydaktycznych prowadzonych przez przedszkole.

Wojewoda [...] rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] r. Nr [...] wydanym na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stwierdził nieważność uchwały Nr [...] Rady Miasta K. z dnia [...] r. w sprawie opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola, dla których organem prowadzącym jest miasto K., jako niezgodnej z art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ ten stwierdził, że w jego ocenie sposób ustalenia opłaty za pobyt dziecka w przedszkolu przyjęty w uchwale Rady Miasta K. sprzeczny jest z obowiązującym porządkiem prawnym. Stosownie do postanowień art. 6 ustawy o systemie oświaty publiczne przedszkola i publiczna forma wychowania przedszkolnego charakteryzują się tym, że zapewniają bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie odpowiednio: co najmniej podstawy programowej - w przypadku przedszkola albo podstawy programowej lub wybranej części tej podstawy. Nadto organ ten uznał, że ustawa o systemie oświaty pozwala przyjąć, że nie jest wykluczone odpłatne udzielanie świadczeń wykraczających poza podstawę programową wychowania przedszkolnego. Gdy chodzi o charakter prawny opłat za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli, to organ nadzoru uznał, że brak jest podstaw do przypisywania im cech daniny publicznej. Opłaty te należy traktować jako ceny za usługi - wynagrodzenie za określone świadczenia, które powinny być ustalane w oparciu o kalkulację ekonomiczną kosztów ponoszonych przez przedszkole w związku z ich udzielaniem. W dalszej części uzasadnienia organ nadzoru zauważył, że rada gminy nie może ustalać opłat za pobyt dziecka w przedszkolu publicznym, jeżeli realizuje ono jedynie podstawy programowe, to w uchwale winno się wskazać, że opłaty dotyczą świadczeń wykraczających poza podstawę programowa oraz określić szczegółowo, za jakiego rodzaju świadczenia ta opłata jest pobierana. Konieczność wyraźnego określenia, co proponowane jest w zamian za wnoszoną opłatę, wyklucza żądanie opłaty o charakterze stałym i ryczałtowym. Opłata ponoszona w konkretnym przypadku, wyliczona na podstawie uchwały ma zależeć od rozmiaru i charakteru dodatkowych usług opiekuńczo-wychowawczych świadczonych przez konkretne przedszkole publiczne na rzecz konkretnego dziecka. Zdaniem organu, w kwestionowanej uchwale przyjęto opłatę ryczałtową za każdą godzinę świadczeń wykraczających poza podstawę programową, a tym samym nie jest jasne z czego wynika przyjęta wysokość opłaty określonej przez Radę Miasta i czy jest ona w jakiś sposób powiązania z kosztami ponoszonymi przez przedszkole. Nadto organ nadzoru zauważył, że wysokość opłaty za świadczenia udzielane przez gminne przedszkola powinna być ustalana z uwzględnieniem zasady równości wobec prawa, o której mowa w art. 32 Konstytucji RP, tymczasem w § 2 uchwały wprowadzono szeroki wachlarz zwolnień (i obniżek) od opłaty za świadczenia wykraczające poza podstawę programową. Przyjęta w uchwale regulacja nie jest podyktowana chęcią prowadzenia przez gminę polityki prorodzinnej, ponieważ prawo do zniżki nie jest uzależnione od liczby dzieci w rodzinie, a jedynie od liczby dzieci uczęszczających do danego przedszkola. W następstwie przeprowadzonych rozważań organ nadzoru uznał, że w przedmiotowej uchwale przekroczenie delegacji ustawowej nastąpiło w § 1 ust. 4 i ust. 5 w zakresie regulowania terminu zawarcia umowy, w § 1 ust. 6 - 8 regulujących formę zmiany i wypowiadania umowy; w § 3 regulującym źródło pokrywania kosztów zwolnień i ulg przyznanych opłat oraz w § 4 regulującym zapisy dzieci do przedszkoli pełniących dyżur letni i zawieranie umów z rodzicami.