Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 września 2009 r., sygn. III SAB/Po 10/08

Dnia 08 września 2009roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirella Ławniczak Sędziowie WSA Małgorzata Górecka WSA Walentyna Długaszewska ( spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Barbara Dropek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 września 2009 roku przy udziale sprawy ze skargi J. B., J. B. i T. B. na bezczynność Wójta Gminy L. w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości I. zobowiązuje Wójta Gminy L. do wydania w terminie dwóch miesięcy od otrzymania wyroku z uzasadnieniem aktu administracyjnego w sprawie wszczętej wnioskiem J. B., J. B. i T. B. z dnia 20 września 2007 roku o rozgraniczenie nieruchomości , który wpłynął do organu w dniu 28 września 2007 roku i został zarejestrowany pod numerem [...], II. zasądza od Wójta Gminy L. na rzecz skarżącego T. B. kwotę 100,-(sto) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych, III. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu adwokatowi Lidii Brauza - Marek kwotę 309,80 (trzysta dziewięć 80/100) złotych uwzględniającą podatek od towarów i usług w wysokości 52,80 (pięćdziesiąt dwa 80/100) złotych - tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, IV. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu adwokatowi Rafałowi Przystańskiemu kwotę 309,80 (trzysta dziewięć 80/100) złotych uwzględniającą podatek od towarów i usług w wysokości 52,80 (pięćdziesiąt dwa 80/100) złotych - tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. /-/M. Górecka /-/M. Ławniczak /-/W. Długaszewska WSA/wyr.1 - sentencja wyroku

Uzasadnienie

Wójt Gminy L. postanowieniem z dnia 21 listopada 2006r. wszczął postępowanie rozgraniczeniowe nieruchomości położonych w L., obręb L., oznaczonych na mapie ewidencyjnej nr [...] stanowiącej własność J. B., działki nr [...] stanowiących własność K. B., działki nr [...] stanowiącej własność A. P. i działki nr [...] stanowiącej własność J. B.

15 marca 2007r. ww organ na podstawie art. 123 §1 kpa oraz art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. Nr 240, poz. 2027 tj z 2005r. ze zm.) umorzył postępowanie w sprawie rozgraniczenia ww nieruchomości oraz na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne przekazał sprawę do rozpatrzenia Sądowi Rejonowemu w Złotowie.

Sąd Rejonowy w Z. w dniu 6 września 2007r., postanowieniem wydanym na podstawie art. 177§1 pkt 3 i § 2 kpc i zawiesił postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości i zakreślił J. B. trzymiesięczny termin do złożenia wniosku do Wójta Gminy L. o rozgraniczenie działki Nr [...] z działkami sąsiednimi.

Z uzasadnienia postanowienia wynika, iż pismem z dnia 28 marca 2007r. Wójt Gminy L. przekazał do rozpoznania dokumentację w sprawie rozgraniczenia nieruchomości, tj. działki nr [...], [...], [...] i [...] położonych w L.. Postępowanie rozgraniczeniowe dotyczące wskazanych działek zostało wszczęte w dniu 21 listopada 2007r. Po sporządzeniu protokołu granicznego, postanowieniem z dnia 15 marca 2007r. umorzono postępowanie rozgraniczeniowe z uwagi na to, że nie doszło do ustalenia granic na gruncie. Sąd Rejonowy wskazał jednocześnie, iż ani z treści wniosku ani z treści postanowienia nie wynika, która granica z działką [...], [...], [...], [...] podlega rozgraniczeniu. Wójt nie sprecyzował swego postanowienia również na wniosek wyznaczonego geodety. Jak dalej wskazał Sąd, skoro z treści postanowienia wynika, iż postępowaniem należy objąć całe działki nr [...], [...], [...], [...], to w postępowaniu tym nie uczestniczyły wszystkie osoby, których udział był konieczny - obligatoryjny. W szczególności odnosi się to do właścicieli działki nr [...], która graniczy z działka [...], ponadto w odniesieniu do właścicieli działki nr [...], która graniczy z działka [...], [...] i właścicieli działki [...], która graniczy z działka [...] i [...].

J. B., J. B. i T. B. w dniu 20 września 2007 roku wystąpili do Wójta Gminy L. z wnioskiem o rozszerzenie postępowania rozgraniczeniowego wszczętego po dniu 27 września 2006r.:

- działki matki Nr [...] stanowiącej własność J. B. wraz z działkami przyległymi z każdej strony i drogą publiczną oraz działek powstałych w wyniku podziału tej działki - działek nr [...], [...], [...], [...] stanowiących własność J. B., J. B., T. B. i A. P. wraz z działkami przyległymi z każdej strony i drogą publiczną

-działki [...], [...], [...] wraz z działkami przyległymi z każdej strony i droga publiczną, -działki [...] wraz z działkami przyległymi z każdej strony oraz z droga publiczną (k 63 akt adm.)

Do wniosku dołączono ww. postanowienie Sądu Rejonowego w Z. z dnia 6 września 2007r.

W dniu 28 września 2006r. oraz 11 października 2007r.organ zwrócił się do T. B. o wskazanie geodety, który mógłby dokonać czynności ustalenia przebiegu granic działek nr [...], [...], [...], [...], [...], położonych w obrębie L..

Pismem z dnia 20 października 2007r.skierowanym do Wójta Gminy L. J. B., J. B. i T. B. poinformowali, że wskazali geodetę dla wykonania pomiarów w trwającym postępowaniu rozgraniczeniowym w piśmie z dnia 2 października 2006r.

Wnioskodawcy w dniu 30 listopada 2007r. wystąpili ze skargą na brak działania Wójta Gminy do Wojewody Wielkopolskiego w Poznaniu.

Wojewoda Wielkopolski w dniu 18 grudnia 2007r.na podstawie art. 229 kpa skargę przekazał Radzie Gminy L. do rozpoznania.

Rada Gminy L. uchwałą z dnia 21 lutego 2008r. uznała skargę za nieuzasadnioną.

W dniu 7 grudnia 2007r. J. B., J. B. i T. B. wnieśli zażalenie na bezczynność Wójta Gminy do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P..

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2008r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. uznało zażalenie za uzasadnione i wyznaczyło organowi I instancji 14 dniowy termin na załatwienie sprawy, wskazując w uzasadnieniu, m.in., iż nie ulega wątpliwości, że Wójt Gminy L. po przeprowadzeniu stosowanego postępowania winien wydać decyzję administracyjną, właściwie ją uzasadniając, zaś niedopuszczalnym jest pozostawienie sprawy bez biegu i zaprzestanie jej prowadzenia. Postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego organ I instancji otrzymał w dniu 14 lutego 2008r. (teść pisma organu k.45 akt adm.).

Postanowieniem z dnia 22 lutego 2008r. Wójt Gminy na podstawie art. 64 §2 kpa wezwał wnioskodawców do uzupełnienia w terminie 7 dni wniosku z dnia 20 września 2007r. poprzez wskazanie geodety do ustalenia przebiegu granic.

5 lutego 2008r. wnioskodawcy ponownie wnieśli skargę na bezczynność Wójta Gminy do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 29 lutego 2008r. wydanym w sprawie SKO-[...] po rozpoznaniu zażalenia J. B., J. B. i T. B. na bezczynność organu Wójta Gminy L., ponownie uznało zażalenie za uzasadnione i wyznaczyło organowi pierwszej instancji 14- dniowy termin załatwienia sprawy. W uzasadnieniu organ wskazał, iż z akt sprawy nie wynika, aby wnioskodawcy zostali wezwani do usunięcia braków wniosku z 20 września 2007r. w stosownym trybie, natomiast organ pierwszej instancji nie rozpoznał wniosku.

Wnioskodawcy pismem z dnia 14 marca 2008r. (data wpływu do organu 21 marca 2008r.) skierowanym do Wójta Gminy, odpowiadając na wezwanie z dnia 22 lutego 2008r. doręczone im w dniu 12 marca 2008r.wskazali geodetę A. B.. Jednocześnie wnioskodawcy powołując się na przepis art. 31 ustawy Prawo geodezyjne wskazali iż czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta.

Postanowieniem z dnia 25 marca 2008r. Wójt Gminy na podstawie art. 64 §2 kpa ponownie wezwał wnioskodawców do uzupełnienia w terminie 7 dni wniosku z dnia 20 września 2007r. poprzez wskazanie geodety do ustalenia przebiegu granic, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

2 kwietnia 2008 organ poinformował wnioskodawców, iż geodeta A. B. złożył oświadczenie, że nie wyraża zgody na przeprowadzenie rozgraniczenia działki [...] z działkami sąsiednimi, wobec czego organ ponownie wezwał wnioskodawców do wskazania geodety do ustalenia przebiegu granic, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

T.B. odebrał postanowienie w dniu 11 kwietnia 2008r.

25 kwietnia 2008r. organ ponownie wezwał wnioskodawców do wskazania geodety.

8 kwietnia 2008r. J. B., J. B., T. B. wystąpili do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z pismem zatytułowanym " zażalenie na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia 29 lutego".

W związku z treścią złożonego do Sądu pisma, skarżący zostali zobowiązani do wskazania, czy ich pismo jest skargą na niezaskarżalne postanowienie Kolegium, czy też skargą na bezczynność Wójta Gminy L. w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości.

W odpowiedzi na wezwanie, w piśmie z dnia 30 maja 2008 roku skarżący wyjaśnili, że ich pismo jest skargą na bezczynność Wójta Gminy L..

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy L. wniósł o jej oddalenie.

W uzasadnieniu wskazał, ze postanowieniami z dnia 22 lutego 2008r., 25 marca 2008r. oraz 25 kwietnia 2008r. zwracał się do skarżących o wskazanie geodety do ustalenia przebiegu granic działki ewidencyjnej nr [...] oźreb L. z działkami sąsiednimi, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z dnia 6 września 2007r. Ponadto w dniu 25 marca 2008r. wystąpiono do geodety A. B. z zapytaniem, czy przeprowadzi rozgraniczenie nieruchomości. W odpowiedzi geodeta oświadczył, że nie podejmuje się przeprowadzenia rozgraniczenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Sprawowana przez sądy administracyjne kontrola działalności administracji publicznej obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów w przypadkach określonych w art. 3 § 2 pkt1-4 ustawy prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi.

Zgodnie z art. 61 § 1 kpa postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony stanowi dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej (art. 61 § 3 kpa). Wszczęte postępowanie administracyjne musi być zakończone załatwieniem sprawy. Organ administracyjny załatwia sprawę w drodze wydania decyzji, chyba że przepisy postępowania stanowią inaczej (art. 104 § 1 kpa).

Z bezczynnością organu administracji publicznej mamy zaś do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu, lub nie podjął stosowanej czynności.

Nawet jeśli postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe organ administracji państwowej (samorządowej) nie może odstąpić od załatwienia sprawy. W takim przypadku wydaje decyzję o umorzeniu postępowania (art. 105 § 1 kpa).

Wobec powyższego do sądu administracyjnego można wnieść skargę gdy w ustalonym w przepisach prawa terminie organ administracji publicznej nie wydał orzeczenia, aktu lub nie podjął czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącej przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Ponadto, skarga na bezczynność może być wniesiona tylko w tych wypadkach, gdy przepis prawa przewiduje działanie, a organ pozostaje w zwłoce. Zgodnie z art. 30. 1. ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, mającym zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast), przeprowadzają rozgraniczenie nieruchomości z urzędu lub na wniosek strony. Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego przewidują zaś maksymalne terminy, w których powinno nastąpić załatwienie sprawy przez wydanie decyzji, np. dla organu pierwszej instancji w przeciągu miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

Sprawa będąca przedmiotem skargi do sądu administracyjnego stanowi skargę na bezczynność Wójta Gminy L. w sprawie wszczętej wnioskiem 20 września 2007 roku o rozgraniczenie - działki nr [...] stanowiącej własność J. B. wraz z działkami przyległymi z każdej strony i drogą publiczną oraz działek powstałych w wyniku podziału tej działki - działek nr [...], [...], [...], [...] stanowiących własność J. B., J.B., T. B. i A. P. wraz z działkami przyległymi z każdej strony i drogą publiczną -działki [...], [...], [...] wraz z działkami przyległymi z każdej strony i droga publiczną, -działki [...] wraz z działkami przyległymi z każdej strony oraz z droga publiczną (k 63 akt adm.).

Jak wynika z akt administracyjnych, którymi dysponował WSA rozpoznając sprawę jedyną czynnością, jaką organ I instancji podjął w rozpatrywanej sprawie było skierowanie wezwania do wnioskodawców (dnia 22 lutego 2008r., 25 marca 2008r. oraz 25 kwietnia 2008r.) o wskazanie geodety do ustalenia przebiegu granic w postępowaniu rozgraniczeniowym.

Pomimo dwukrotnego wyznaczania przez organ odwoławczy - Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. 14 - dniowego terminu do załatwienia sprawy, wniosek J. B., J. B. i T. B. do dnia rozprawy nie został rozpatrzony we właściwym trybie.

Nie ulega zatem żadnej wątpliwości, że Wójt Gminy, w sytuacji, gdy przepisy zarówno prawa materialnego, jak i procesowego obligują organ do działania nie może odstąpić od załatwienia sprawy w formie przewidzianej przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Załatwienie sprawy powinno nastąpić w formie decyzji pozytywnej, negatywnej lub umarzającej postępowanie, jeśli z jakiejś przyczyny organ uzna, że postępowanie stało się bezprzedmiotowe.

Jednocześnie, co wymaga szczególnego podkreślenia, za błędne należy uznać stanowisko organu, iż brak wskazania przez wnioskodawców geodety do przeprowadzenia czynności w postępowaniu rozgraniczeniowym stanowi brak wniosku, skutkujący - w razie braku jego usunięcia, pozostawieniem wniosku o wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego bez rozpoznania.

Zgodnie z przepisem art. 31 ustawy, na co wskazywali wnioskodawcy, czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Geodeta jest wyznaczany i umocowany przez organ, a nie przez stronę postępowania. Wezwanie do wskazania uprawnionego geodety należało więc traktować jako czynność fakultatywną wykonaną przez organ w ramach zapewnienia stronie możliwości czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym (art. 10 ust. 1 k.p.a.), (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 2008r.I OSK 445/07).

Z akt administracyjnych wynika, że skarżący wyczerpali tryb zażaleniowy. Spełniona została więc przesłanka dopuszczalności skargi do sądu administracyjnego w świetle art. 52 § 1 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, według którego skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie.

Reasumując, nie budzi wątpliwości, iż według dokonanych ustaleń faktycznych organ administracji pozostaje w bezczynności, zatem powinien wydać stosowny akt administracyjny, w terminie zakreślonym w niniejszym postępowaniu. Z uwagi na fakt, iż dotychczas nie podjęto w istocie żadnych działań zmierzających do zakończenia postępowania, a nadto, iż postępowanie w przedmiotowym zakresie wymaga podjęcia wielu czynności, Sąd wyznaczył organowi termin 2 miesięcy do wydania stosowanego aktu.

Z uwagi na to, iż orzekając w sprawie dotyczącej skargi na bezczynność organu, sąd dochodząc do wniosku że zachodzi obowiązek załatwienia sprawy, nakazuje wydanie aktu lub dokonanie czynności określonych jedynie rodzajowo, nie przesądzając w swym orzeczeniu o zasadności merytorycznych żądań stron, jedynie na marginesie należy zauważyć iż organ ustalając treść żądania zawartego we wniosku z dnia 20 września 2007r. winien wziąć pod uwagę, iż co do części wskazanych we wniosku działek tj działki nr [...], [...], [...] i [...] położonych w L. postępowanie administracyjne o rozgraniczenie zostało zakończone orzeczeniem o umorzeniu postępowania, zaś sprawa w tym zakresie przekazana do rozpoznania sądowi powszechnemu. Należy tutaj wskazać na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999r. w którym Sąd stwierdził, iż decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego i przekazaniu sprawy do rozpatrzenia sądowi (art. 34 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz. U. Nr 30, poz. 163 ze zm.) wyznacza przedmiotowy zakres kognicji, w jakim przekazana sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu sądowym. Nie należy do kompetencji sądu kontrola czynności dokonanych w fazie administracyjnego postępowania o rozgraniczenie, (OSNC 2000/2/40, Biul.SN 1999/11/8, M.Prawn. 2000/2/109).

Mając na względzie powyższe rozważania, na podstawie art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oraz §18 ust. 1 pkt 1 lit. c Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z 2002r.).

/-/ M. Górecka /-/ M. Ławniczak /-/ W. Długaszewska

D.W.d