Wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 marca 2009 r., sygn. I SA/Wa 1756/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Kosińska (spr.) Sędzia WSA Emilia Lewandowska Sędzia WSA Joanna Skiba Protokolant Joanna Pleszczyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2009 r. sprawy ze skargi L. L. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] października 2003 r., nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

Uzasadnienie

Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...], po rozpoznaniu wniosku L. L. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] października 2003 r. nr [...] odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] września 1965 r. oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. z dnia [...] kwietnia 1960 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej w G. przy ul. [...] i ul. [...], oznaczonej jako parcela nr [...], o powierzchni [...] m2 oraz w części dotyczącej ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości.

Z analizy akt sprawy wynika, że przedmiotowa sprawa była już rozpatrywana przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, który wyrokiem z dnia 13 lutego 2003 r. sygn. akt I SA 497/01 uchylił wydaną w sprawie decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] grudnia 2000 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] października 2000 r. wskazując jako przyczynę uchylenia brak udziału w postępowaniu osób, które nabyły lokale w budynku położonym na wywłaszczonej nieruchomości. Po kolejnym rozpoznaniu sprawy Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] października 2003 r. nr [...] odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia z dnia [...] kwietnia 1960 r. i decyzji z dnia [...] września 1965 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości oraz stwierdził nieważność orzeczenia z dnia [...] kwietnia 1960 r. i decyzji z dnia [...] września 1965 r. w części dotyczącej ustalenia odszkodowania. Po rozpoznaniu wniosku L. L. o ponowne rozpatrzenie sprawy Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] października 2003 r. Decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2004 r. L. L. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzucając naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez zaniechanie wydania orzeczenia o wydaniu decyzji wywłaszczeniowych z naruszeniem prawa w części dotyczącej gruntu objętego użytkowaniem wieczystym i zaniechanie przywrócenia stanu pierwotnego w pozostałej części, naruszenie art. 158 § 2 kpa przez jego niezastosowanie i sprzeczne z prawem oraz stanem faktycznym przyjęcie, że wywłaszczenie dotyczyło powierzchni [...] m-, mimo że we wniosku wnioskodawcy wywłaszczenia jest mowa o powierzchni [...] m-, co narusza art. 7 i art. 5 dekretu z dnia 23 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych. Wyrokiem z dnia 29 marca 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 1045/04 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną przez L. L. decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] kwietnia 2004 r. utrzymującą w mocy decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] października 2003 r. o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia z dnia [...] września 1965 r. oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. z dnia [...] kwietnia 1960 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej w G. przy ul. [...] i ul. [...], oznaczonej jako parcela nr [...] o powierzchni [...] m- oraz stwierdzenia nieważności tych orzeczeń w części dotyczącej ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że zgodnie z art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 23 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych wezwanie do odstąpienia nieruchomości powinno zawierać cenę kupna nieruchomości, a w przypadku gdy nieruchomość niezbędna wykonawcy narodowych planów gospodarczych należała do kategorii nieruchomości określonych w art. 30 ust. 1, wezwanie powinno zawierać - zgodnie z art. 8 ust. 2 dekretu - wyrażenie gotowości zawarcia umowy o przejęcie nieruchomości w zamian za nieruchomość zamienną. W przedmiotowej sprawie w wezwaniu nie określono ceny, która stanowiła konieczny warunek skutecznego wezwania właściciela do odstąpienia nieruchomości, co powoduje nieskuteczność tego wezwania i stanowi rażące naruszenie prawa. Podkreślono także, że dokonanie uprzedniego wezwania właściciela do odstąpienia nieruchomości za określoną cenę stanowiło o dopuszczalności postępowania wywłaszczeniowego, a zatem organ wojewódzki wszczynając postępowanie wywłaszczeniowe naruszył rażąco art. 13 ust. 3 dekretu. Tym samym weryfikowane orzeczenie było dotknięte wadą obligującą organ nadzoru do stwierdzenia jego nieważności. Ponadto Sąd podniósł, że w przedmiotowej sprawie zezwolenie na nabycie nieruchomości obejmowało jedynie część parceli nr [...], a zatem brak jest podstaw do uznania, że pozostała część nieruchomości była niezbędna do realizacji narodowych planów gospodarczych. Dodatkowo podkreślono, że w sprawie nie brały udziału wszystkie osoby dysponujące prawem własności do lokali w budynku położonym na wywłaszczonej nieruchomości. Powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Minister Budownictwa zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Rozpoznając skargę kasacyjną sąd II instancji powziął wątpliwości prawne co do wykładni art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych oraz konsekwencji prawnych naruszenia wymogu określenia konkretnej ceny poprzez wskazanie jedynie podstaw do ustalenia jej w przyszłości, w związku z czym postanowieniem z dnia [...] listopada 2007 r. przekazał do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, wyrażone w pytaniu: czy przepis art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych do realizacji narodowych planów gospodarczych nakładał na wykonawcę narodowych planów gospodarczych obowiązek zaproponowania, przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego, konkretnie ustalonej i zatwierdzonej przez wojewódzką radę narodową ceny nieruchomości, czy też wystarczało - w ówczesnym stanie prawnym - jedynie wyrażenie gotowości nabycia nieruchomości za cenę określoną na podstawie art. 28 dekretu oraz czy poprzestanie na określeniu ceny w nawiązaniu do art. 28 powołanego dekretu, w późniejszym postępowaniu wywłaszczeniowym należy uznać za rażące naruszenie prawa będące podstawą stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej. Rozpatrując przedstawione zagadnienie prawne Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów w dniu 21 kwietnia 2008 r. podjął uchwałę (sygn. akt I OPS 2/08), w której stwierdził, że: