Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 wrzenia 2006 r., sygn. II SA/Wa 983/06

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Kube, Sędziowie sędzia WSA Adam Lipiński,, asesor WSA Jarosław Trelka (spr.), Protokolant Arkadiusz Koziarski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2006 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] marca 2006 r. nr [...] w przedmiocie uposażenia zasadniczego oddala skargę

Uzasadnienie

II SA/Wa 983/06

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia [...] września 2003 r. A. K. potwierdził wobec Komendanta [...] Policji, że w okresie [...] listopada 1984 r. - [...] sierpnia 1990 r. pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców. Wniosek ten złożył w celu zaliczenia ww. okresu pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat w Policji dla celów uposażeniowych.

W czasie służby wobec skarżącego ustalono jedynie wysługę lat oraz poszczególne okresy składkowe na dzień [...] października 1992 r. Nie ustalono natomiast terminu nabycia prawa do wzrostu uposażenia z tytułu wysługi lat oraz procentowej jego wysokości.

Rozkazem personalnym z dnia [...] grudnia 2005 r. Komendant [...] Policji ustalił wzrost uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat na dzień przyjęcia skarżącego do służby, tj. na dzień [...] października 1992 r., w wysokości 0%. Podstawą tego rozkazu był art. 6f i art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm.) oraz § 3, § 4 ust. 1 i § 5 ust. 2 i 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. nr 152, poz. 1732 ze zm.), zwanego dalej także "rozporządzeniem".

Organ ustalił, że skarżący po ukończeniu szkoły podstawowej kontynuował naukę w technikum mechanicznym w latach 1984 - 1988, następnie uczęszczał do Pedagogicznego Studium Technicznego w P. w latach 1988 - 1990. W okresie od [...] września 1990 r. do [...] sierpnia 1991 r. zatrudniony był w Zespole Szkół Mechanicznych nr [...] w W., przy czym od [...] kwietnia 1991 r. do [...] października 1992 r. skarżący pełnił służbę kandydacką w strukturze Komendy [...] Policji. W dniu [....] października 1992 r. został przyjęty do służby w Policji. Organ ustalił też m.in., że skarżący pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców we wsi R. w okresie od ukończenia 16 roku życia, tj. od [...] listopada 1984 r., do [...] sierpnia 1990 r. Organ ustalił ponadto, że w tym okresie skarżący nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik, nie był podatnikiem podatków lokalnych, a jego rodzice nie opłacali za niego składek ubezpieczenia społecznego rolników. Organ powołał § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia, według którego do wysługi lat przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne okresy, jeśli na podstawie odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Okresy pracy w gospodarstwie rolnym podlegają wliczeniu do stażu pracy z mocy ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310). Art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy stanowi, że do stażu pracy wlicza się okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Do dnia 31 grudnia 1990 r. "domownikiem" był członek rodziny, który pozostawał we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem i ukończył 16 rok życia, nie podlegał ubezpieczeniu na podstawie innych przepisów, a praca w gospodarstwie stanowiła jego główne źródło utrzymania (art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 ze zm.). Domownik podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego rolników. Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia RM z 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1988 r. Nr 2, poz. 10 ze zm.), praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeśli domownik kształci się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej. Organ ocenił, że skoro w latach 1984 - 1990 skarżący kształcił się w szkole ponadpodstawowej, jego praca w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania. Poza tym z dokumentacji sprawy wynika, że za skarżącego nie były opłacane składki ubezpieczenia społecznego rolników. Dlatego organ uznał, że brak jest podstaw do wliczenia okresu tej pracy od [...] listopada 1984 r. do [...] sierpnia 1990 r. do wysługi lat służby w Policji.

Wniosek skarżącego z dnia [...] września 2003 r. organ potraktował jako wniosek o określenie terminu nabycia prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat oraz procentowej jego wysokości, zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia. Z tego też względu organ dokonał także analizy okresu zatrudnienia skarżącego w Zespole Szkół Mechanicznych nr [...] w W. z punktu widzenia możliwości jego zaliczenia do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego. Organ dokonał tego w oparciu o świadectwo pracy z [...] grudnia 2005 r. Wynika z niego, że skarżący był tam zatrudniony w wymiarze 21/22 godzin tygodniowo. Organ ocenił, że stosownie do art. 42 ust. 3 - Lp. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. nr 118, poz. 1112 ze zm.), norma tygodniowego i obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu wynosiła 22 godziny. Karta Nauczyciela uznaje pracę w takim wymiarze za pracę w pełnym wymiarze zajęć. Tymczasem skarżący pracował w wymiarze 21 godzin, a więc w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie natomiast z § 4 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia praca wykonywana w niepełnym wymiarze nie podlega zaliczeniu do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego.

Zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia ustalenie wysługi lat następuje na dzień przyjęcia do służby, a więc na dzień [...] października 1992 r. Organ ocenił w związku z tym, że ta wysługa lat wynosi 1 rok, 6 miesięcy i 2 dni, a wynika ona z okresu służby kandydackiej skarżącego w Policji. Z tego względu na dzień [...] października 1992 r. wzrost uposażenia skarżącego wynosił 0 %.

W odwołaniu od powyższego rozkazu skarżący podniósł, że w jego uzasadnieniu organ powołał się na przepisy wykonawcze (rozporządzenie Rady Ministrów z 28 marca 1983 r.) do nieobowiązującej ustawy. Aktualnie obowiązuje ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczeniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310). Wskazał, że zna przypadki zaliczenia do stażu służby pracy w gospodarstwie rolnym innym funkcjonariuszom, pomimo, że kształcili się oni w szkołach ponadpodstawowych. Uznał, że odmowa zaliczenia mu tego okresu do stażu służby jest przejawem dyskryminacji i szykanowania jego osoby.

Rozkazem personalnym z dnia [...] marca 2006 r. Komendant Główny Policji utrzymał w mocy rozkaz z dnia [...] grudnia 2005 r. Organ odwoławczy w całości podzielił argumentację zawartą w poprzednim rozkazie personalnym. Odnośnie zarzutu zastosowania nieobowiązującej ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zamiast obowiązującej od 1 stycznia 1991 r. ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1991 r. Nr 7, poz. 24) organ odwoławczy uznał, że warunki konieczne dla zaliczenia do wysługi lat należy weryfikować według przepisów obowiązujących w czasie, gdy zainteresowany pracował w gospodarstwie rolnym. W niniejszej sprawie takie przepisy zawiera ustawa z 1982 r. Co do zarzutu zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym innym policjantom w analogicznych sprawach organ podkreślił indywidualny charakter każdej sprawy administracyjnej.

Rozkaz z [...] marca 2006 r. stał się przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarżący powtórzył argument, że w analogicznych sprawach dotyczących innych funkcjonariuszy Komendant [...] Policji zaliczał okres pracy w gospodarstwie rolnym do stażu służby. Odmienne potraktowanie jego przypadku uznał za niedopuszczalne i wniósł o uchylenie zaskarżonego rozkazu.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i odwołał się do argumentów zawartych w zaskarżonym rozkazie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje: Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej. Sąd analizuje zaskarżoną decyzję pod względem jej zgodności z prawem materialnym i formalnym obowiązującym w dacie wydania tej decyzji. Stosownie natomiast do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skarga analizowana według tych kryteriów nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której uzależniony jest wzrost uposażenia zasadniczego, termin nabycia prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat oraz procentową jego wysokość określa się w decyzji ustalającej lub zmieniającej wysługę lat w trybie ustępu 2 i 3. Słusznie zatem organy uznały, że wniosek skarżącego z dnia [...] września 2003 r. potraktować należało jako wniosek o ustalenie wzrostu tego uposażenia i jego procentowej wysokości. Kwestia wliczenia bądź odmowy wliczenia okresu pracy skarżącego sprzed przyjęcia do służby w Policji do okresu wysługi lat w Policji jest jedynie elementem postępowania w przedmiocie ustalenia terminu nabycia prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat oraz procentowej jego wysokości.

Do dnia 1 stycznia 1991 r. obowiązywała ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 ze zm.). Definiowała ona pojęcie domownika - jej art. 2 pkt 2 przesądzał, że niezbędnym wymogiem uznania za domownika w sensie tego przepisu jest m.in. utrzymywanie się domownika głównie z pracy w gospodarstwie rolnym, ("...a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowi ich główne źródło utrzymania."). Rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy, tzn. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1988 r. Nr 2, poz. 10 ze zm.) precyzowało natomiast w § 2 ust. 2 pkt 1, że praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania, jeśli kształcił się w szkole ponadpodstawowej. Według stanu prawnego obowiązującego do końca 1990 r. skarżący nie mógł więc być uznany za domownika w rozumieniu art. 2 pkt 2 poprzednio obowiązującej ustawy ubezpieczeniowej. Bezsporne jest bowiem, że w tym czasie kształcił się on w szkołach ponadpodstawowych.

Stan ten zmienił się od 1 stycznia 1991 r. W tym dniu weszła w życie ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1991 r. Nr 7, poz. 24 ze zm.). W art. 6 pkt 2 definiującym pojęcie domownika nie wymaga już ona, aby praca w gospodarstwie rolnym stanowiła główne źródło utrzymania tego domownika, wprowadza natomiast wymóg stałej pracy w gospodarstwie.

Na mocy ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310), do takiego stażu pracy, a w związku z § 4 pkt 5 rozporządzenia - do wysługi lat w służbie w Policji, wlicza się okresy zatrudnienia w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r.

Kluczowego znaczenia nabiera zatem kwestia zastosowania właściwych przepisów definiujących termin "domownik" w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Zauważyć więc należy, że aktualnie obowiązująca ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nie zawiera żadnych przepisów prawa intertemporalnego, które rozstrzygałyby problem zastosowania właściwej definicji pojęcia "domownik" zawartej w poprzedniej lub aktualnej ustawie ubezpieczeniowej. W tej sytuacji odwołać się należy do obowiązującej w takich przypadkach zasady dalszego działania ustawy dawnej. Skarżący wniósł o wliczenie mu do stażu służby w Policji tego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, który w całości objęty był poprzednią ustawą ubezpieczeniową. To zdarzenie prawne (praca w gospodarstwie rolnym), które według wniosku powinno być ocenione z punktu widzenia możliwości wliczenia go do stażu służby w Policji, w całości miało miejsce pod rządami poprzedniej ustawy. Nie mamy więc do czynienia ze stosunkiem prawnym o charakterze trwałym, podlegającym ocenie według różnych ustaw. Praca skarżącego w gospodarstwie rolnym powinna więc być oceniona z punktu widzenia tych przepisów, które obowiązywały w całym czasie jej wykonywania. Konsekwencją tego stanowiska jest też konieczność stosowania wskazanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Skarżący nie był zatem domownikiem w rozumieniu ówcześnie obowiązujących przepisów. Odmowa wliczenia mu okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu służby jest więc zasadna.

Zasadnie też organ odmówił wliczenia skarżącemu krótkiego okresu pracy w charakterze nauczyciela. Skarżący nie kwestionował faktu, że jego praca była wykonywana w niepełnym wymiarze - art. 42 ust. 3 - Lp. 5 w zw. z ust. 5 Karty Nauczyciela jest w tym zakresie oczywisty. Dlatego, a contrario, na podstawie § 4 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia nie mogła być wliczona do stażu służby.

W związku z powyższym, na podstawie § 3 rozporządzenia, ustalenie wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat na dzień przyjęcia skarżącego do służby w Policji w wysokości 0% było prawidłowe. Jego wysługa lat wynosi bowiem mniej, niż 2 lata, a dopiero po dwóch latach służby uposażenie wzrasta o 2%.

Nie stanowi argumentu w niniejszej sprawie okoliczność, że innym funkcjonariuszom w analogicznej do skarżącego sytuacji organ wliczał pracę w gospodarstwie rolnym do stażu ich służby. Jeśli takie rozkazy rzeczywiście były wydawane, to okoliczność ta stanowić może ewentualną podstawę do zakwestionowania tych rozkazów personalnych w jednym z nadzwyczajnych trybów wzruszania decyzji administracyjnych.

Wobec powyższego, na podstawie art. 151 przywołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd skargę oddalił uznając, że nie zasługuje ona na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja podjęta została zgodnie z prawem obowiązującym w chwili jej wydawania.