Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 29 wrzenia 2005 r., sygn. II SA/Gd 33/03

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Górska Sędziowie Sędzia WSA Janina Guść (spr.) Sędzia NSA Jan Jędrkowiak Protokolant Agnieszka Lewandowska po rozpoznaniu w dniu 29 września 2005r. na rozprawie sprawy ze skargi S. S. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 11 grudnia 2002 r., nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę. .

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 17 października 2002 r., nr [...], Inspektor Nadzoru Budowlanego, nakazał S. S. rozbiórkę samowolnie wybudowanego obiektu budowlanego pełniącego funkcję letniskową, nietrwale związanego z gruntem wraz z urządzeniami zlokalizowanego na działce Nr [...] w G. Jako podstawę prawną decyzji wskazano art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38 poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89 poz. 414 ze zm.) Powyższe rozstrzygnięcie podjęte zostało w wyniku ponownego rozpoznania sprawy, po uchyleniu przez organ II instancji decyzji z dnia 13 lutego 2002 r. nakazującej rozbiórkę przedmiotowego domku letniskowego. W wytycznych dla organu orzekającego organ odwoławczy wskazał, że zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma ustalenie, czy obiekt należący do S. S. jest obiektem, który objęła decyzja Naczelnika Miasta i Gminy o rozbiórce z dnia 15 września 1976 r., utrzymana w mocy decyzją Urzędu Wojewódzkiego z dnia 13 grudnia 1976 r. oraz, czy obiekt został całkowicie rozebrany, a obecnie postawiony od nowa, czy też przy budowie obiektu w obecnym kształcie pozostawiono elementy wcześniej istniejącego obiektu. W uzasadnieniu decyzji podjętej po ponownym rozpoznaniu sprawy organ I instancji ustalił, że obiekt budowlany należący do skarżącego, którego poprzednim właścicielem był F. D., nie był objęty prawomocną decyzją rozbiórki z dnia 15 września 1976 r. nr [...], gdyż jest to obiekt nowy, powstały dopiero w latach 80 - tych a w miejscu obecnie posadowionego obiektu w latach 70-tych nie istniał żaden obiekt. Organ administracji wskazał, że miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Gminy, zatwierdzony uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy dnia 27 kwietnia 1990 r. Nr XIV/54/90 (Dz.Urz.Woj.Gd. Nr 16, poz. 118) ze zmianami do tego planu zatwierdzonymi uchwałą Rady Gminy Kościerzyna z dnia 18 grudnia 1992 r. Nr VII/52/92 (Dz.Urz.Woj.Gd Nr 6, poz. 35), przewidywał przeznaczenie działki nr [...] w części oznaczonej kolorem czerwonym ([...]) do adaptacji istniejącego zespołu działek letnich z likwidacją rozproszonych dzikich domków oraz leżących w pasie 100 m od jeziora. Pozostała część działki (poza [...]) przeznaczona została pod uprawy leśne i nieużytki. Wobec braku pozwolenia na budowę oraz użytkowania działki nr [...] w G. niezgodnie z jej przeznaczeniem w przepisach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ I instancji orzekł o rozbiórce obiektu.

W odwołaniu skarżący S. S. wskazał, że domek letniskowy położny na działce nr [...] w G. otrzymał w latach osiemdziesiątych od F. D. w zamian za pomoc w pracach polowych, pierwotnie domek ten pełnił rolę pomieszczenia gospodarczego. W latach 1992-1994 obiekt ten został przystosowany do potrzeb letniskowych. Skarżący podniósł zarzut, iż w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie art. 49 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, bowiem od daty budowy upłynęło ponad 20 lat. W ocenie skarżącego, Urząd Gminy w sposób pośredni zalegalizował zaistniałą samowolę budowlaną w oparciu o art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 ust. 2 pkt 1 i art. 29 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, pobierając podatek od nieruchomości. Nadto skarżący wskazał, że zgodnie z obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego, działkę nr [...] w części oznaczonej kolorem czerwonym przeznaczono do adaptacji istniejącego zespołu działek letniskowych. Skarżący stwierdził, iż posiadany domek letniskowy daje mu jedyną możliwość rekreacji poza miastem.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 11 grudnia 2002 r. Nr [...] na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane w związku z art. 103 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy ustalił, iż przedmiotowy obiekt wybudowany został latach osiemdziesiątych bez pozwolenia na budowę, obiekt ten znajduje się na części działki Nr [...] przeznaczonej w planie zagospodarowania przestrzennego pod uprawy leśne i nieużytki. Organ odwoławczy uznał, iż w sprawie ziściły się obie przesłanki zastosowania sankcji rozbiórki wynikające z art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane. Obiekt wzniesiono bowiem bez pozwolenia na budowę i znajduje się on na terenie nie przeznaczonym w przepisach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę. W odniesieniu do zarzutów odwołania organ odwoławczy wskazał, że opłacanie podatku od nieruchomości nie ma wpływu na ocenę legalności wzniesienia obiektu budowlanego w świetle przepisów Prawa budowlanego. Nadto, w niniejszej sprawie nie może mieć zastosowania art. 49 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane albowiem stosuje się go do obiektów, których budowa została zakończona pod rządami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, i które nie naruszają ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego.

S. S. wniósł skargę na powyższą decyzję domagając się jej zmiany. W uzasadnieniu skarżący powtórzył argumentację zawartą w odwołaniu wskazując, że domek letniskowy położny na działce nr [...] w G. otrzymał w latach osiemdziesiątych od F. D., pierwotnie domek ten pełnił rolę pomieszczenia gospodarczego, a latach 1992-1994 został przystosowany do potrzeb letniskowych. Skarżący stwierdził, że wydana decyzja jest da niego krzywdząca bowiem, był on przekonany o uregulowaniu sytuacji prawnej obiektu i nie był świadom konieczności uzyskania pozwolenia na rozbudowę obiektu. Skarżący oświadczył, że Urząd Gminy pobiera podatek od nieruchomości i wskazał, iż poniósł on znaczne koszty związane z budową na działce zbiornika na nieczystości. Nadto stwierdził on, iż posiadany przez niego domek letniskowy daje mu ze względu na skromne środki finansowe jedyną możliwość rekreacji poza miastem.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutów odwołania organ odwoławczy stwierdził, że nie mogą one mieć wpływu na prawidłowość podjętego rozstrzygnięcia. Z uwagi bowiem na niezgodność zabudowy letniskowej z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego dla przedmiotowej działki, brak jest podstaw do legalizacji obiektu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.) sprawy, w których skargi zostały wniesione do Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004 r. i postępowanie nie zostało zakończone, podlegają rozpoznaniu przez właściwe wojewódzkie sądy administracyjne na podstawie przepisów ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Art. 1 § 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz.1269) stanowi, iż sąd administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości, kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem.

Organy obu instancji prawidłowo ustaliły, iż przedmiotowy domek letniskowy powstał w latach 1992-1994 w wyniku przebudowy obiektu wybudowanego w latach osiemdziesiątych. Na rozprawie w dniu 29 września 2005 r. skarżący oświadczył, iż istniejący poprzednio domek gospodarczy w 1992 r. był już zmurszały i w istocie został on rozebrany, a belki i drzwi wykorzystano przy budowie nowego domku letniskowego (dowód; protokół rozprawy k. 22). Z okoliczności sprawy ustalonych przez organy administracji jak i wskazanych przez skarżącego w toku postępowania sądowoadmnistracyjnego wynika, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz.U. nr 38, poz. 229 ze zm.). Zgodnie bowiem z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj.: Dz.U. z 2000 r., nr 106, poz. 1126 ze zm.), przepisu art. 48 Prawa budowlane z 1994 r. dotyczącego rozbiórki nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy t.j. dniem 1 stycznia 1995 r., lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane. Obiekty, których dotyczy zaskarżona decyzja - domek letniskowy wraz z suchym ustępem, zostały wybudowane przed dniem 1 stycznia 1995 r., a zatem w niniejszej sprawie zastosowanie powinny znaleźć przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane.

Art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane stanowił, iż obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część

1. ) znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub

2. ) powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

Podstawową przesłanką nałożenia nakazu rozbiórki było wybudowanie obiektu budowlanego niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie jego budowy. Nadto, do nałożenia takiego obowiązku niezbędne było wystąpienie jednej z pozostałych przesłanek art. 37 ust. 1 Prawa budowlanego z 1974 r., a mianowicie położenie obiektu na terenie, który zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę, istnienie niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.

Na gruncie przepisów obowiązujących w czasie prowadzenia robót budowlanych, z mocy art. 28 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane ciążył na inwestorze obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę. Przepisy § 44 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego (Dz.U. nr 8, poz. 48 ze zm.) nie przewidywały zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę tego typu obiektów. Jego brak zatem kwalifikował zrealizowaną budowę jako samowolę i uzasadniał zastosowanie sankcji przewidzianej w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane.

Przesłanka nakazu rozbiórki jaką jest niezgodność z planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z brzmieniem art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane, winna być oceniana według stanu na dzień orzekania nakazu rozbiórki. Przepis ten mówi bowiem o położeniu obiektu na terenie, który zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę. Skarżący wybudował obiekty w okresie 1992 - 1994 r. Miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Gminy, zatwierdzony uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy dnia 27 kwietnia 1990 r. Nr XIV/54/90 (Dz.Urz.Woj.Gd. Nr 16, poz. 118) ze zmianami do tego planu zatwierdzonymi uchwałą Rady Gminy Kościerzyna z dnia 18 grudnia 1992 r. Nr VII/52/92 (Dz.Urz.Woj.Gd Nr 6, poz. 35), przewidywał przeznaczenie działki nr [...] w części oznaczonej kolorem czerwonym ([...]) do adaptacji istniejącego zespołu działek letnich z likwidacją rozproszonych dzikich domków oraz leżących w pasie 100 m od jeziora. Pozostała część działki przeznaczona została pod uprawy leśne, nieużytki. Z prawidłowych ustaleń organu administracji, które w nie były przez skarżącego kwestionowane wynika, iż obiekty objęte nakazem rozbiórki zlokalizowano w północnej części działki, przeznaczonej zgodnie z planem na tereny upraw leśnych, i nieużytków (dowód: mapa k. 12 akt organu I instancji). W konsekwencji stwierdzić należy, że lokalizacja samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego o funkcji rekreacyjnej oraz suchego ustępu, narusza ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W niniejszej sprawie zaistniała zatem przesłanka orzeczenia nakazu rozbiórki, jaką jest sprzeczność obiektu z treścią planu zagospodarowania przestrzennego.

Wskazać nadto należy, iż w niniejszej sprawie nie znajdowały zastosowania przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w tym przepisy art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 ust. 2 pkt 1 i art. 29 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, ani art. 49 tej ustawy. Na marginesie wskazać należy, że przepisy te również nie stanowiły podstawy zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę obiektów letniskowych i nie umożliwiały legalizacji obiektów budowlanych sprzecznych z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego.

Podnoszony w skardze fakt braku świadomość obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, podobnie jak fakt płacenia podatków od nieruchomości, poniesienia nakładów na nieruchomości oraz brak możliwości innych form rekreacji, nie mogą stanowić argumentów podważających zasadność wydanej decyzji. Przepis art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane wyczerpująco określający przesłanki analizowane przy orzekaniu nakazu rozbiórki obiektu, nie przewiduje bowiem wyłączenia orzeczenia nakazu rozbiórki z przyczyn podnoszonych przez skarżącego. Orzekając o rozbiórce obiektu budowlanego organ administracji obowiązany był zbadać zaistnienie wynikających z ustawy przesłanek rozbiórki. Ich wystąpienie skutkuje wydaniem decyzji nakładającej obowiązek rozbiórki obiektu wybudowanego niezgodnie z prawem. Przepis art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. prawo budowlane stanowiący, że przesłankami wydania nakazu rozbiórki jest zbudowanie obiektu budowlanego, bez wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia oraz jej sprzeczność z planu zagospodarowania przestrzennego, nie pozostawia organom administracji sfery uznaniowości w zakresie zastosowania sankcji rozbiórki. Stwierdzenie, że wzniesienie określonego obiektu budowlanego nastąpiło bez wymaganego pozwolenia na budowę i narusza ustalenia obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego obliguje zatem organ administracji do nakazania jego rozbiórki. Wszelkie pozostałe podnoszone przez skarżącego okoliczności, nie mają zatem w świetle art. 37 ust. 1 pkt ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane, znaczenia dla oceny zaskarżonej decyzji.

Biorąc pod uwagę, iż zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oddalił skargę.