Wyjaśnienie ZUS z dnia 22 kwietnia 2010 r. /Podleganie ubezpieczeniom społecznym podczas wykonywania pracy w innym państwie członkowskim UE, EOG i Szwajcarii/

Od przystąpienia przez Polskę do Unii Europejskiej, czyli od 1 maja 2004 r. dla obywateli polskich powstały nowe możliwości przemieszczania się w celu wykonywania aktywności zawodowej na obszarze innych państw członkowskich. Zasada swobodnego przepływu osób (pracowników), jedna z podstawowych w prawie wspólnotowym, jest realizowana między innymi poprzez koordynację systemów zabezpieczenia społecznego. Znajomość tych zasad przez osoby przemieszczające się we Wspólnocie pozwala na pełne skorzystanie z zasady swobody przepływu osób oraz na uniknięcie ewentualnych problemów w zakresie zabezpieczenia społecznego. Dotyczy to pracodawców, pracowników oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek.

Dotychczas przepisy dotyczące koordynacji zawarte były w rozporządzeniu Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U. WE L 149 z 05.07.1971 ze zm.). Od 1 maja 2010 zostanie ono zastąpione przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 200 z 07.06.2004 r.). W rozporządzeniu tym została uregulowana sytuacja różnych grup zawodowych. Jednakże podstawowe znaczenie mają unormowania dotyczące pracowników delegowanych oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek, które na pewien okres przenoszą ją za granicę. Szczegółowe postanowienia dotyczące określania mającego zastosowanie ustawodawstwa zawarte są w Tytule II obejmującym artykuły od 11 do 16 rozporządzenia 883/2004. Osoby te, jeżeli zostaną wysłane do pracy w innym niż Polska państwie członkowskim lub przenoszą działalność do innego państwa członkowskiego, mogą więc nadal podlegać polskim przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego, przy spełnieniu warunków określonych w przepisach prawa wspólnotowego. Z dniem 1 maja 2010 r. wejdzie w życie również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 r. z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. U. UE L 284/1 z 30.10.2009 r.).