Interpretacja indywidualna z dnia 21.02.2013, sygn. ILPB3/423-522/12-6/KS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, sygn. ILPB3/423-522/12-6/KS

1. Czy Spółka postępuje prawidłowo traktując kary umowne za opóźnienie prac i nie dotrzymanie uzgodnionych w umowach terminów ich zakończenia jako koszt uzyskania przychodu?
2. Czy Wnioskodawca postępuje słusznie traktując podpisanie ugody jako zaistnienie okoliczności uzasadniającej ujęcie kary jako kosztu uzyskania przychodu przy obliczaniu dochodu osiągniętego w bieżącym roku podatkowym?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2012 r. (data wpływu 19 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 listopada 2012 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismami w dniu 13 i 18 lutego 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W grudniu 2010 r. Spółka przystąpiła do realizacji dwóch umów, które zobowiązały Ją do wykonania prac budowlanych będących częścią realizowanej inwestycji - Kompleksu Biurowego. Umowy określały harmonogram realizacji poszczególnych etapów prac i termin końcowy realizacji przedmiotu umów. Za opóźnienie w realizacji przedmiotu umów przewidziano kary umowne z górnym limitem 20% wynagrodzenia netto. W trakcie realizacji umów zaistniały niezależne od Spółki okoliczności, które uniemożliwiły realizację prac z zachowaniem terminów umownych. Natomiast zmiana jakichkolwiek terminów określonych w umowach wymagała pod rygorem nieważności pisemnego aneksu, na co Zleceniodawca nie wyraził zgody. W konsekwencji, Spółka nie dotrzymała terminów końcowych realizacji przedmiotu umów. Zleceniodawca obciążył Ją karą umowną za opóźnienie w wykonaniu całego przedmiotu umów w pełnej wysokości, określonej wspomnianym wyżej limitem w wysokości 20% umownego wynagrodzenia netto, czyli kwotą 610 tys. zł. Nota obciążeniowa na powyższą kwotę została wystawiona w czerwcu 2011 r. Zleceniodawca złożył Spółce oświadczenie o potrąceniu kary z Jej wzajemną wierzytelnością. Spółka stała na stanowisku, że dotrzymanie terminów końcowych realizacji przedmiotu umów w decydującej mierze zależało od współdziałania obu stron umowy, a takiego współdziałania ze strony Zleceniodawcy brakowało. Ponadto, w ocenie Spółki, Zleceniodawca, jako Generalny Wykonawca nie wywiązywał się należycie ze swoich obowiązków i nie koordynował całości prac w ramach realizowanego przez niego przedsięwzięcia na rzecz inwestora. W związku z powyższym, Spółka nie uznała noty obciążeniowej i skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego w listopadzie 2011 r. Sprawa zgodnie z zawartymi umowami trafiła do rozpatrzenia przez Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. W trakcie postępowania sądowego Zarząd Spółki dokonał ponownej analizy wszystkich okoliczności, w tym wziął pod uwagę fakt, że umowy przewidywały kary umowne za opóźnienia, a nie za zwłokę, co de facto oznaczało, że możliwość uwolnienia się od kar umownych zależała tylko i wyłącznie od udowodnienia winy za niedotrzymanie terminów umownych przez Wykonawcę Zamawiającemu. Z opinii wyrażanej w trakcie postępowania sądowego przez sędziów Sądu Arbitrażowego wynikało, że prawdopodobieństwo udowodnienia winy Zamawiającemu, a co za tym idzie uwolnienie się od kar umownych, jest znikome. W międzyczasie Zleceniodawca złożył w Sądzie Arbitrażowym Pozew wzajemny, którego wartość przedmiotu postępowania została określona na kwotę 971 tys. zł, a obejmowała kary z tytułu niewykonanych przez Spółkę prac naprawczych. Ponadto, do Pozwu dołączono załącznik obejmujący wyliczenie dalszych kar z tytułu nieusunięcia w terminie wad i usterek na kwotę 470 tys. zł, nie wliczonych do wartości przedmiotu postępowania objętej Pozwem wzajemnym. Biorąc pod uwagę wszystkie, zaistniałe dotychczas i nowe okoliczności sprawy, opinie biegłych (sędziów, radcy prawnego), ryzyko finansowe oraz koszty związane z prowadzeniem postępowania sądowego, Zarząd Spółki zdecydował się na zawarcie ze Zleceniodawcą ugody, co nastąpiło w dniu 01.06.2012 r. W wyniku tej ugody Spółka, uznała roszczenie Zleceniodawcy z tytułu kar umownych i ujęła notę obciążeniową w swoich księgach rachunkowych. Do tego momentu w księgach Spółki, ze względu na fakt, że sprawa miała charakter sporny figurowała nierozliczona należność wierzytelność pomniejszona o równowartość kary umownej kwestionowanej przez Spółkę, na którą utworzono odpis aktualizujący, który zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. W związku z powyższym doszło do sytuacji, w której data otrzymania dowodu (noty obciążeniowej) istotnie różni się od daty jego ujęcia w księgach rachunkowych jako kosztu uzyskania przychodu. Z punktu widzenia prawidłowości ustalenia wyniku finansowego zdarzenie zostało ujęte zgodnie z obowiązującymi Spółkę zasadami rachunkowości. Jednak kara umowna w roku jej naliczenia nie była ujęta jako koszt uzyskania przychodu, a tym samym nie miała wpływu na ustalenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądem, możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodu uzależniona jest od powiązania poniesionego wydatku z działalnością podatnika, który zalicza ten wydatek do kosztów podatkowych oraz od istnienia bezpośredniego lub nawet tylko pośredniego związku przyczynowo skutkowego między wydatkiem a uzyskanym przychodem z zastrzeżeniem, że nie został on wyłączony ze zbioru kosztów podatkowych, na mocy przepisu art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem Spółki, warunek ten został spełniony i poniesiony wydatek Spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Problem stanowi natomiast moment zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu. W praktyce kary uznawane są za koszty pośrednio związane z uzyskaniem przychodu. Koszty pośrednie, na podstawie art. 15 ust. 4d ww. ustawy, są potrącane w dacie ich poniesienia, czyli w dniu w którym ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanego dowodu. W omawianej sytuacji, Spółka podjęła decyzję o nie ujmowaniu kar umownych jako kosztu uzyskania przychodu w 2011 r. ze względu na fakt, że do momentu zamknięcia ksiąg rachunkowych i złożenia zeznania podatkowego za 2011 r. nie uznawała tych kar i sprawę skierowała na drogę postępowania sądowego. Spółka uznała, że podstawą do uznania kar umownych jako kosztu uzyskania przychodu stało się dopiero zawarcie wspomnianej ugody i tak też Spółka uczyniła.