Postanowienie SN z dnia 19 września 2018 r., sygn. I UK 376/17

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Franczak

w sprawie z odwołania A. L. i T. L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C. o podleganie ubezpieczeniom społecznym, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 19 września 2018 r., skargi kasacyjnej A. L. od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt III AUa [...],

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od odwołującej się A. L. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w [...] wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r., po rozpoznaniu apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C, zmienił w całości wyrok Sądu Okręgowego w C. z dnia 9 października 2015 r. i oddalił odwołanie ubezpieczonej A. L. i płatnika składek T. L, prowadzącego firmę L. od decyzji organu rentowego z dnia 3 kwietnia 2015 r., stwierdzającej, że A. L. nie podlega ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym, ponieważ umowa o pracę zawarta z jej ojcem T. L. ma charakter pozorny.

Sąd Apelacyjny uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy, wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji, nie pozwala na przyjęcie, iż ubezpieczona nawiązała stosunek pracy wypełniający przesłanki z art. 22 k.p. Poza dokumentacją potwierdzającą formalne zawarcie umowy o pracę, odwołujący się nie przedstawili żadnych dokumentów wskazujących na fakt jakiejkolwiek organizacji pracy oraz podporządkowania pracownika w ramach wykonywanych w sposób powtarzalny obowiązków pracowniczych. W dokumentacji pracowniczej ubezpieczonej brak kwestionariusza osobowego, zawierającego dane o wykształceniu i doświadczeniu zawodowym, zaświadczeń lekarskich stwierdzających zdolność do pracy, potwierdzenia szkolenia z zakresu BHP na stanowisku specjalisty ds. obsługi klienta obcojęzycznego i marketingu. Z kolei dokumenty mające potwierdzić wykonywanie przez ubezpieczoną pracy zostały sporządzone na potrzeby prowadzonego przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego, o czym świadczy umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2013 r. i daty ogłoszeń zamieszczonych w ramach obowiązków ubezpieczonej na stronach internetowych (24, 25 i 27 października 2014 r.), czyli już po dacie wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Ubezpieczona nie miała wyznaczonych dni pracy, godzin pracy, pracodawca nie ewidencjonował czasu pracy pracownika, zatem rozmiar wykonywanych przez nią prac należy zakwalifikować jedynie jako pomoc świadczoną ojcu. Również kondycja finansowa firmy L. (generująca straty w latach 2013-14) nie uzasadniała zatrudnienia pracownika na stanowisku "project managera" z wynagrodzeniem w kwocie 5.600 zł brutto, podczas gdy pozostali pracownicy otrzymywali wynagrodzenie minimalne. Wymienione okoliczności wskazują, że strony zawarły umowę o pracę bez woli jej rzeczywistej realizacji, a ich zamiarem było zgłoszenie ubezpieczonej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z wysoką podstawą wymiaru składek celem przedstawienia zaświadczenia do banku. Zawarta dla pozoru umowa jest nieważna z mocy art. 83 § 1 k.c, a zatem nie wywołała skutków prawnych w zakresie ubezpieczenia społecznego.