Wyrok SN z dnia 5 lipca 2018 r., sygn. II PK 115/17

1. Różnorodność stanów faktycznych uniemożliwia wyodrębnienie sztywnego katalogu okoliczności, które uznawane będą za złożenie (albo nie) oświadczenia woli. Niemniej jednym z kryterium jest racjonalność zachowania podmiotu, uwzględniająca kontekst jego wypowiedzi, zachowań, postaw i gestów w temporalnej sekwencji danego odcinka rzeczywistości. Różne pola (kanały) komunikacji wypracowały zrozumiałe zwroty, które nie wymagają ponadprzeciętnych zdolności w celu nadania im określonego znaczenia, a tym samym nie są dostępne tylko podmiotom posiadającym szczególne kwalifikacje (wykształcenie, doświadczenie), lecz każdemu, kto dba o swoje interesy w stopniu określanym miarą "zwykłej staranności". Summa summarum warunkiem realizacji roszczenia o nieodpłatne przeniesienie akcji jest złożenie stosownego oświadczenia przez uprawnioną osobę w terminach określonych w art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. Po upływie tych terminów uprawnienie do nieodpłatnego nabycia akcji wygasa. Terminy te są więc zawitymi terminami prawa materialnego i żaden przepis nie przewiduje możliwości ich przywracania. Nie ma natomiast przeszkód, aby po utracie prawa do nieodpłatnego nabycia akcji, dochodzić naprawienia spowodowanej tym szkody na ogólnych zasadach prawa cywilnego.

2. W przypadku sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa unicestwienie formalnie zgodnego z prawem postępowania może nastąpić wówczas, gdy zachodzi konflikt na osi "czynienia użytku z prawa" a jego ratio legis. Sprzeczność ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa jest kategorią odnoszącą się do funkcjonalności uprawnienia. Czynnik ten pozwala w wyjątkowych przypadkach na zapobieżenie wykonaniu prawa, które w zindywidualizowanym stanie faktycznym nie koresponduje z nadanym mu celem.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)

SSN Bohdan Bieniek (sprawozdawca)