Wyrok SN z dnia 23 listopada 2018 r., sygn. II CNP 54/17

Przyjęcie przez sąd innej podstawy prawnej niż wskazana przez powoda nie stanowi wyjścia poza granice żądania, określone w art. 321 § 1 k.p.c. Ocena, czy doszło do naruszenia art. 321 § 1 k.p.c, wymaga określenia stosunku, w jakim pozostaje rozstrzygnięcie sądu do zgłoszonego przez powoda żądania. Powinna istnieć zgodność między przedmiotem procesu, czyli tym, co stanowi przedmiot rozpoznania, a przedmiotem orzekania. Niedopuszczalne byłoby zasądzenie przez sąd czegokolwiek na podstawie innego stanu faktycznego niż ten, który jest podstawą powództwa. Do zakresu kognicji sądu drugiej instancji należy dokonanie samodzielnie oceny jurydycznej dochodzonego żądania i ustalenia podstawy prawnej orzeczenia, niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Anna Kozłowska

SSN Roman Trzaskowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 listopada 2018 r. skargi J. W. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 4 marca 2016 r., sygn. akt III Ca (...) wydanego w sprawie z powództwa J. W. przeciwko M. B. i P. B. o zapłatę,

1) stwierdza, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem;

2) zasądza od M. B. i P. B. na rzecz J. W. kwotę 900 zł (dziewięćset) tytułem kosztów postępowania skargowego.

Uzasadnienie

Powód J. W. domagał się zasądzenia solidarnie na jego rzecz od pozwanych M. B. i P. B. kwoty 10 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 czerwca 2014 r. wpłaconej im tytułem zadatku, ponieważ nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do opisanego lokalu mieszkalnego.

Sąd Rejonowy w Ł. wyrokiem z dnia 7 października 2015 r. zasądził na rzecz powoda od każdego z pozwanych kwoty po 5 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 czerwca 2014 r., a w pozostałej części powództwo oddalił. Ustalił, że strony łączyła umowa przedwstępna sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy N. za cenę 250 000 zł zawarta w dniu 4 marca 2014 r. Do zawarcia umowy przyrzeczonej miało dojść do dnia 18 maja 2014 r. Powód jako kupujący wpłacił przed zawarciem umowy kwotę 10 000 zł tytułem zadatku, z zaznaczeniem, że zadatek powinien być zwrócony, w razie nieuzyskania przez niego kredytu hipotecznego, co pozwani zaakceptowali. Starania powoda o przyznanie kredytu nie powiodły się. Do dnia 18 kwietnia 2014 r. informował on pozwanych, że oczekuje na uzyskanie kredytu. W maju 2014 r. pośredniczka została powiadomiona o braku możliwości otrzymania kredytu. Do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło. W dniu 2 czerwca 2014 r. pozwani otrzymali od powoda zaświadczenia banków informujące o odmowie przyznania mu kredytu oraz wezwanie do zapłaty kwoty 10 000 zł. Pozwani w dniu 24 czerwca 2014 r. sprzedali spółdzielcze własnościowe prawo do wskazanego lokalu mieszkalnego innym osobom. Sąd Rejonowy uznał żądanie zwrotu kwoty 10 000 zł za uzasadnione na podstawie art. 394 § 3 k.c. i zasądził ją w częściach równych, ponieważ umowa nie przewidywała solidarnej odpowiedzialności pozwanych i nie ma także przepisu przewidującego taką formę odpowiedzialności pozwanych.