Postanowienie SN z dnia 16 listopada 2018 r., sygn. V CSK 615/17

Art. 124 pr. upadł. nie ma zastosowania w przypadku, w którym w chwili ogłoszenia upadłości -w związku z uprzednim ustaniem małżeństwa - nie istnieje już i nie może istnieć między byłymi małżonkami jakikolwiek - umowny lub ustawowy - ustrój majątkowy małżeński.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marta Romańska (przewodniczący)

SSN Paweł Grzegorczyk (sprawozdawca)

SSN Anna Kozłowska

w sprawie z wniosku I. H. przy uczestnictwie E. Z., Syndyka masy upadłości E. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą H. w upadłości likwidacyjnej w P. i Przedsiębiorstwo Turystyczno-Handlowe L. w upadłości likwidacyjnej w P., D. GmbH z siedzibą w M. i in. o podział majątku wspólnego, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 9 listopada 2018 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Okręgowego w J. z dnia 10 maja 2017 r., sygn. akt II Cz (...),

uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Sądu Rejonowego w J. z dnia 22 grudnia 2016 r. i przekazuje sprawę temu Sądowi do rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego oraz wynagrodzeniu pełnomocnika ustanowionego przez sąd.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni I. H. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego jej oraz jej byłego męża uczestnika E. Z., wskazując, że w skład majątku wchodzą między innymi nieruchomości wykorzystywane w działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestnika.

Sąd pierwszej instancji - Sąd Rejonowy w J. postanowieniem z dnia 22 grudnia 2016 r. umorzył postępowanie w sprawie. Ustalił, że w dniu 4 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w J. ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku E. Z., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Hotel "L." P. E. Z. oraz Przedsiębiorstwo Turystyczno - Handlowe "L." E. Z. w P. Kierując się brzmieniem art. 124 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz. U. z 2017 r, poz. 2344 ze zm., dalej - "pr. upadł.") Sąd uznał, że przepis ten dotyczy także takich sytuacji, w których doszło do ogłoszenia upadłości jednego z byłych małżonków przed podziałem majątku wspólnego. W świetle art. 42 k.r.o. rozwód nie powoduje bowiem podziału majątku wspólnego z mocy prawa, majątek ten istnieje w dalszym ciągu, a jedynie przekształca się we wspólność o charakterze ułamkowym. W konsekwencji, podział majątku wspólnego okazał się zdaniem Sądu niedopuszczalny, co prowadziło do umorzenia postępowania na podstawie art. 355 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.