Wyrok SN z dnia 15 lutego 2018 r., sygn. I CSK 339/17

Poza zakresem hipotezy art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. pozostają warunki umowy sprzedaży w aspekcie wysokości ceny czy zysku przedsiębiorcy. Przepis nie obejmuje opłat, które wpływają na wysokość ceny. Przepis zakazuje, po pierwsze, pobierania przez przedsiębiorców od ich dostawców i sprzedawców takich świadczeń pieniężnych, które nie mają rzeczywistego uzasadnienia w świadczeniach kupującego, innych niż te, których obowiązek wypełnienia wynika z umowy sprzedaży lub dostawy oraz, po drugie, dotyczy sytuacji, w której ekwiwalentem świadczenia pieniężnego dostawcy lub sprzedawcy jest wprost samo zawarcie umowy. Badanie czy pobrana opłata jest opłatą niedozwoloną w rozumieniu art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. musi dokonać się z uwzględnieniem mechanizmów ekonomicznych.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marta Romańska (przewodniczący)

SSN Monika Koba

SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa B. sp. z o.o. w P. przeciwko C. Polska sp. z o.o. w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 15 lutego 2018 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w W.z dnia 3 listopada 2016 r., sygn. akt I ACa .../15,

1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 8 kwietnia 2015 r., sygn. XVI GC ../14,

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 45 418 (czterdzieści pięć tysięcy czterysta osiemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów procesu w tym 13517 (trzynaście tysięcy pięćset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym i postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa powód, B sp. z o.o. w P. domagał się zasądzenia od C. sp. z o.o. w W. kwoty 638.352 zł z tytułu innych niż marża handlowa, nienależnie pobranych opłat, za przyjęcie towaru do sprzedaży. Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu. W motywach rozstrzygnięcia ustalił, że strony, będące przedsiębiorcami, współpracowały w ten sposób, że powód dostarczał pozwanemu towary w celu ich dalszej odsprzedaży konsumentom. W dniu 19 maja 2008 r. strony zawarły umowę ramową długoterminowej współpracy gospodarczej, wraz złącznikami, której przedmiotem była regulacja ogólnych zasad współpracy, w szczególności dotyczących sprzedaży pozwanemu wyrobów znajdujących się w ofercie powoda (dostawy), prowadzenia akcji marketingowych oraz udzielania premii pieniężnych. W § 19 umowy ramowej strony ustaliły sposób uiszczania przez powoda na rzecz pozwanego premii pieniężnej. Warunkiem przyznania pozwanemu takiej premii było zrealizowanie oznaczonego obrotu netto w ciągu okresu rozliczeniowego. Premia była płatna w terminie 30 dni od daty wystawienia odpowiedniego dokumentu rozliczeniowego, przy czym powód wyraził zgodę na potrącanie należności z tego tytułu z wierzytelności przysługującej mu w stosunku do pozwanego z tytułu ceny za zakupione przez pozwanego towary. Szczegółowe zasady naliczania premii regulował załącznik nr 6 do umowy oraz aneks z dnia 9 listopada 2009 r. Wysokość premii została uzależniona od przekroczenia kwoty podstawowej stanowiącej wartość obrotu netto i wynosiła: 400 zł dla kwoty obrotu podstawowego 10.000 zł, powiększone o kwotę 400 zł za kolejne 10.000 zł zrealizowanego obrotu ponad kwotę obrotu podstawowego. W aneksie z dnia 9 listopada 2009 r. strony ustaliły zasady naliczania premii dla niektórych produktów; w odniesieniu do nich premia miała wynosić 100 zł dla kwoty obrotu podstawowego 10.000 zł i ulegała powiększeniu o kwotę 100 zł za każde kolejne 10.000 zł ponad kwotę obrotu podstawowego. Wysokość premii była ustalana odgórnie przez pozwanego i powód nie miał realnego wpływu na treść postanowień dotyczących tej materii. Zapłata premii następowała w ten sposób, że pozwany pobierał ją z należności powoda z tytułu ceny za towar, a pozostała część była przekazywana na rachunek bankowy powoda; w ten sposób pozwany potrącił z należności powoda kwotę 638.352 zł .