Wyrok SN z dnia 15 listopada 2016 r., sygn. II UK 383/15

1. Jeśli przed dniem 1 stycznia 1991 r., osoba, która się przesiedliła, nabyła na podstawie umowy z 1975 r. (bądź przepisów obowiązujących w miejscu zamieszkania), określone uprawnienia, w tym do traktowania okresów ubezpieczenia, zamieszkania bądź zrównanych z nimi, tak jak gdyby zostały one przebyte na terytorium nowego miejsca zamieszkania, to uprawnienia te zostają uwzględnione również w okresie obowiązywania rozporządzeń 883/2004 i 987/2009, przy czym warunkiem uwzględnienia tych okresów, jest zamieszkiwanie na terytorium danego państwa członkowskiego.

2. Polska instytucja nie jest uprawniona do uwzględnienia w wyliczeniu emerytury proporcjonalnej okresów ubezpieczenia przypadających przed dniem przesiedlenia się ubezpieczonego do Niemiec, jeśli zostały one zaliczone przez instytucję niemiecką.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Halina Kiryło

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

w sprawie z wniosku M.K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie kapitału początkowego, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 listopada 2016 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 31 lipca 2014 r., sygn. akt III AUa .../14,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu [...] do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 31 lipca 2014 r., III AUa .../14, Sąd Apelacyjny [...] oddalił apelację pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w [...] z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie z wniosku M.K., o ustalenie kapitału początkowego.

W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawczyni (urodzona w dniu 25 listopada 1952 r.), złożyła w organie rentowym wniosek o emeryturę. W chwili obecnej zamieszkuje ona na terenie Niemiec, a jej nieograniczony tam pobyt został potwierdzony przez niemiecki organ rentowy na dzień 1 lipca 1984 r. Z uwagi na powyższe organ rentowy decyzją z dnia 9 maja 2013 r. odmówił prawa do emerytury, a decyzją z dnia 5 czerwca 2013 r. odmówił ustalenia wnioskodawczyni kapitału początkowego. W uzasadnieniu decyzji z dnia 5 czerwca 2013 r. o odmowie ustalenia kapitału początkowego, wskazano, że zgodnie z informacją niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej w przypadku wnioskodawczyni znajduje zastosowanie umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym zabezpieczeniu społecznym podpisana w Warszawie dnia 9 października 1975 r. (Dz.U. z 1976 r. Nr 16, poz. 101 ze zm., dalej - umowa z 1975 r.). Oznacza to, że do wypłacenia świadczeń właściwa jest instytucja ubezpieczeniowa tego państwa, na którego terytorium osoba uprawniona ma miejsce pobytu. Instytucja ubezpieczeniowa państwa, w którym zamieszkuje osoba uprawniona powinna uwzględnić okresy ubezpieczenia przebyte w drugim państwie w taki sposób jakby te okresy zostały przebyte według przepisów obowiązujących na obszarze własnego państwa. Ponieważ wnioskodawczyni nie legitymuje się okresami ubezpieczenia z innego tytułu niż pracownicze, dlatego organ rentowy odmówił ustalenia wysokości kapitału początkowego. W ocenie organu rentowego w razie przesiedlenia się wnioskodawczyni ponownie do Polski, znajdzie zastosowanie art. 175 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm. - dalej ustawa o emeryturach i rentach lub ustawa emerytalna), na podstawie którego ustalenie kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114 ustawy.