Postanowienie SN z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. III CSK 27/16

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSN Iwona Koper (sprawozdawca)

SSN Bogumiła Ustjanicz

w sprawie z wniosku Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. przy uczestnictwie A.G. o umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym bez zgody osoby umieszczanej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 listopada 2016 r., skargi kasacyjnej uczestniczki od postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 9 lipca 2015 r., sygn. akt XI 1Ca .../15,

oddala skargę kasacyjną;

przyznaje adwokatowi W. K. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w K. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł podwyższoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 11 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy w S. w sprawie z wniosku Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. zezwolił na umieszczenie A.G. w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody.

Postanowienie zapadło w następującym stanie faktycznym.

Uczestniczka liczy 63 lata, mieszka samotnie i utrzymuje się z emerytury oraz korzysta z pomocy innych osób. Jest po rozwodzie z mężem alkoholikiem, ma trzech dorosłych synów. Uczestniczka przejawia urojenia prześladowcze i wielkościowe. Fizyczne objawy związane z chorobami, na które cierpi utożsamia z krzywdą, którą robią jej osoby z najbliższego otoczenia. Nie stosuje środków farmakologicznych, twierdzi, że jest w stanie wyleczyć się ziołami, które zbiera i spożywa. Mieszka w złych warunkach, jak sama podaje w wilgoci i stęchliźnie, nie ogrzewa mieszkania, gdyż twierdzi, że są problemy z kominem. Gdy brakuje jej środków finansowych nie spożywa posiłków. Z powodu złych warunków mieszkaniowych przez dłuższy czas przebywała w ośrodku dla bezdomnych. Uczestniczka była wielokrotnie hospitalizowana w szpitalach psychiatrycznych. Jej przyjęcie na oddział ratunkowy związane było z podejrzeniami występowania chorób somatycznych (padaczka, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze). U uczestniczki stwierdzono chorobę psychiczną w rozumieniu psychozy pod postacią zaburzeń urojeniowych oraz zespół psychoorganiczny, stan po przebytym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Początkowo uczestniczka była leczona psychiatrycznie z rozpoznaniem zaburzeń nerwicowych z czasem choroba pogłębiła się i od kilku lat zaburzenia mają nasilenie w wymiarze psychotycznym. Uczestniczka doznaje objawów omamowych, które interpretuje urojeniowo. Występujące u niej zaburzenia mają przełożenie na podstawowe funkcjonowanie środowiskowe. Uczestniczka jest przekonana o zagrożeniu płynącym z otoczenia, zdarza się że dopuszcza zachowań agresywnych, a sugestie pomocy z zewnątrz odbiera jako jej zagrażające. Utrzymywanie się tych objawów i niepodjęcie leczenia skutkuje pogorszeniem stanu zdrowia uczestniczki, pogłębia dysfunkcje i może spowodować realizacje planów samobójczych, które spontanicznie deklarowała. W konsekwencji uczestniczka nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji, zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych. Uczestniczka prezentuje bezkrytyczny stosunek do choroby, którą neguje. Z powodu choroby psychicznej uczestniczka zagraża własnemu zdrowiu i życiu, gdyż odmawia odpowiedniego leczenia schorzeń somatycznych, nie jest też w stanie zapewnić sobie poprawnych warunków bytowych. Pogłębiające się zaburzenia psychiczne mogą w przyszłości spowodować agresywne zachowanie uczestniczki wobec innych osób, a dotychczasowy tryb życia może doprowadzić do degradacji jej zdrowia. Uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.