Wyrok SN z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. III CSK 267/15

1. Przyznanie mocy wiążącej wyrokom karnym jest regulacją szczególną i stanowi odstępstwo od zasady bezpośredniości oraz swobodnej oceny dowodów, stąd wykładnia art. 11 k.p.c. powinna być dokonywana w sposób ścisły i nie może prowadzić do poszerzenia zakresu związania sądu w sprawie cywilnej.

2. Powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu nie jest uzależniona od zawinionego działania, lecz jest utożsamiana ze złą wiarą, do której ustalenia stosuje się kryteria obiektywne. Ten, kto przyjął świadczenie nienależne w chwili wyzbycia się korzyści powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu wtedy, gdy wie albo powinien wiedzieć lub przypuszczać, że mu się ono nie należy ze względu na wadliwą podstawę prawną bądź też możliwość jej odpadnięcia. Do ustalenia złej wiary nie są istotne właściwości psychiczne danego podmiotu lecz to, czy przeciętny podmiot o takich samych cechach psychicznych zdawałby sobie sprawę z obowiązku zwrotu, a więc powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu jest kwestią świadomości wzbogaconego. Ustalenie tego stanu następuje na podstawie okoliczności, w których świadczenie nienależne zostało przez wzbogaconego uzyskane.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSN Krzysztof Strzelczyk

SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa B. P. przeciwko J. T. i M. T. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 czerwca 2016 r., skargi kasacyjnej pozwanego J. T. od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 listopada 2014 r.,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) przyznaje ze Skarbu Państwa Sądu Apelacyjnego adwokatowi M. M. wynagrodzenie w kwocie 2700,- (dwa tysiące siedemset) złotych podwyższone o stawkę podatku od towarów i usług tytułem udzielenia pozwanemu J. T. nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.